Kontynuacja tekstu: „Oręż, którym walczymy”

W swej kwaterze u joannitów Luter przygotowywał się na dzień następny. Zachował się arkusz z zapisanymi jego ręką notatkami: „W ustnej odpowiedzi” – pisał – „może zdarzyć się coś z nieostrożności, zbyt wiele lub zbyt mało, z naruszeniem mojego sumienia. I choćby wśród słów popłynęło, gdy...” – tu raptem urywa się pismo.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Jan Eck po debacie lipskiej nie zagrzał zbyt długo miejsca w Niemczech. Udał się do Rzymu, gdzie działała komisja, pracująca nad tekstem bulli potępiającej Lutra. Dość powolną pracę komisarzy Eck znacznie przyśpieszył; gotowy tekst podpisał papież w maju 1520 r.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Nie tylko arcybiskup Albrecht odwołał się w sprawie Lutra do Rzymu. Cesarz Maksymilian Habsburg, schorowany i stojący już nad grobem, przesłał papieżowi list, w którym prosił o jak najszybszą ekskomunikę dla Lutra. Nie bardzo wiadomo, czym kierował się stary cesarz, domagając się wyklęcia Lutra ze wspólnoty kościelnej – jego sprawy prawie wcale nie znał, chyba, że z niekompletnych i najczęściej przeinaczonych raportów; wszelako cesarskie żądanie potraktowano w kurii rzymskiej nadzwyczaj poważnie.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

W klasztorze Luter otrzymał do czytania Biblię – jej tekst łaciński w dawnym przekładzie św. Hieronima, znany jako Wulgata, w pięknej oprawie z czerwonej safianowej skóry. Było to zasługą zwierzchnika augustianów w Saksonii – Johannes von Staupitz, saski prowincjał zakonu, postać pod każdym względem niepospolita, polecił rozdać egzemplarze Pisma Świętego pomiędzy podległe mu klasztory.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Marcin wstąpił do klasztoru augustianów w Erfurcie; klasztor nazywano Czarnym, a reguły zakonnej – zresztą dość surowej – skrupulatnie w nim przestrzegano. Zakon nie miał w swej historii ani jednego świętego, ale też – o ironio – aż do czasów Lutra nie uchował się wśród augustianów żaden heretyk. Wybór Lutra nie był przypadkowy; klasztory i zakony, nawet tej samej reguły, różniły się bowiem znacznie, a instytucja, pod której skrzydłami chronił się znękany młodzieniec, nie była monolitem bez skazy.

I widziałem, a oto koń zielony, a [tego, który] siedział na nim, imię jego śmierć, a piekło szło za nim. – Obj. 6:8

Nie ma zielonych koni. A jeśli są, to malowane. Gdy faszyści chcieli upokorzyć Guido Orefice, żydowskiego bohatera filmu Benigniego „Życie jest piękne”, pomalowali mu konia na zielono.