Schowaj miecz na swoje miejsce – Mat. 26:52 (Łuk. 22:51: przestań; Jan 18:11).

Historia z mieczem jest o tyle zastanawiająca, że według relacji Łukasza uczniowie, udając się do Getsemane, wspomnieli o mieczach (Łuk. 22:38), a Jezus jakby przyzwolił na ich zabranie. Czyżby więc godził się na posiadanie broni, tylko bez jej używania? Niektórzy chrześcijanie wyciągają z tego wniosek, że obrona konieczna, również przy użyciu broni i prowadząca do zranienia lub zabicia napastnika jest zgodna z nauką Jezusa.

Potem zobaczyłem nowe niebo i nową ziemię. Pierwsze niebo bowiem i pierwsza ziemia przeminęły i nie było już morza – Obj. 21:1.

Olam ha-ba – czyli „przyszły świat” to jedno z ważnych pojęć wypracowanych przez judaizm i przejętych przez chrześcijaństwo. Bóg zobowiązuje człowieka do dobrego postępowania już teraz, ale jednocześnie obiecuje radykalną zmianę porządków na ziemi, tak by po koniecznym okresie edukacyjnego doświadczenia zło mogło zostać całkowicie wyeliminowane z ludzkich uczuć, myśli i działań. Tak jak obecny świat ma swoje symboliczne niebo i ziemię, tak i przyszły świat – olam ha-ba – potrzebuje nowego nieba i nowej ziemi.

To, co uczyniliście jednemu z tych moich braci najmniejszych, mnie uczyniliście – Mat. 25:40.

Nawet wielkie sprawy podejmowane dla wielkich ludzi nie przychodzą z łatwością, choć energiczni przywódcy są czasem w stanie zmobilizować tłumy do dobrych działań. Kochanie bliskich też nie zawsze jest łatwe, ale często się to udaje. Jednak najtrudniejsze jest wspieranie tych najmniejszych. Z góry bowiem wiadomo, że niczego nie otrzyma się w zamian, że takich biednych są niezliczone rzesze i nie da się pomóc wszystkim, że nawet nie będzie się na koniec czym chlubić, a i wdzięczności można nigdy nie zaznać.

Jeśli wtedy ktoś wam powie: Oto tu jest Chrystus, albo: Jest tam – nie wierzcie – Mat. 24:23 (Mar. 13:21; Łuk. 17:23).

Jedno z pytań zadanych Jezusowi przez uczniów na Górze Oliwnej (Mat. 24:3) dotyczyło Jego powrotu: Jaki będzie znak twego przyjścia? W odpowiedzi Mistrz opisuje swoją parousię (gr. obecność, przybycie, wizyta) przy użyciu dwóch porównań: do błyskawicy przecinającej całe niebo od wschodu aż na zachód (Mat. 24:27) oraz do dni Noego, w czasie których ludzie robili to, co zawsze, aż niespodziewanie spadł na nich niszczycielski żywioł potopu. Łukasz w swej relacji umieszcza te dwa porównania jeszcze bliżej siebie (Łuk. 17:24,26), a bezpośrednio przed nimi – ostrzeżenie przed zwodzicielami, którzy rzekomo wiedzą, gdzie można zobaczyć Mesjasza.

I jeśli dokładnie się nauczą dróg mojego ludu, i będą przysięgać na moje imię, mówiąc: PAN żyje, (...) wtedy zostaną zbudowani wśród mego ludu – Jer. 12:16.

Chrześcijanie oburzają się czasami, gdy słyszą, że ktoś, kto dzisiaj nie uwierzył w Jezusa, być może nawet nie wierzył w Boga i był złym człowiekiem, może otrzymać powtórną szansę nawrócenia się i wiecznego życia, na równi z tymi, którym dzisiaj udzielona została łaska wiary. Tymczasem Bóg przez natchnionych pisarzy Biblii wielokrotnie powtarzał, że jest pełen miłosierdzia i zawsze gotów przyjąć nawracającego się grzesznika.

Niech też was nie nazywają mistrzami, gdyż jeden jest wasz Mistrz, Chrystus – Mat. 23:10.

Pragnienie wyróżniania się rozmaitymi tytułami, szatami, miejscami czy urzędami często ma swoje źródło w ambicjach i poczuciu własnej wartości niektórych uzdolnionych nauczycieli i przywódców. Domagają się oni dla siebie dodatkowego uznania ze względu na szczególne zasługi, jakie położyli dla ogółu społeczności. O ile te roszczenia są uzasadnione rzeczywistym dorobkiem, można je do pewnego stopnia zrozumieć z ludzkiego punktu widzenia. Jezus oczekuje jednak od swych naśladowców, nawet tych najbardziej uzdolnionych, pokory, skromności i świadomego działania na rzecz zrównania swojej pozycji z innymi uczestnikami tego samego „kursu mistrzowskiego”.

Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem - Mat. 22:37 (Mar. 12:29‑30; Łuk. 10:28).

W swym nauczaniu Jezus podkreślał już konieczność przestrzegania nawet najmniejszych przykazań Bożych. Tym razem zaś przytacza przykazanie największe - o miłowaniu Boga. Nie pochodzi ono wprost z dekalogu, jednak nawiązuje do pierwszego przykazania: Ja jestem JHWH, twój Bóg, który cię wyprowadził z ziemi Egiptu, z domu niewoli (2 Mojż. 20:2). Przykazanie o miłości do Boga z całego serca, całej duszy i całej siły (5 Mojż. 6:5) jest komentarzem Mojżesza do wszystkich przykazań Tory. Wskazuje ono na motywację pozwalającą zmienić obowiązek ich przestrzegania w przyjemność.

A śmierć i piekło zostały wrzucone do jeziora ognia. To jest druga śmierć – Obj. 20:14.

Umieranie i śmierć wydają się naturalnym elementem egzystencji żywych organizmów. Nauka twierdzi nawet, że umieranie w połączeniu z rozmnażaniem najbardziej dostosowanych osobników stanowi podstawę rozwoju gatunkowego. Śmierć powinna być zatem postrzegana jako coś zwyczajnego, a nawet pożytecznego. Jednak powszechne doświadczenie dowodzi, że tak nie jest. Każdy organizm stara się zachować życie, a dla świadomego człowieka śmierć, czy to własna, czy innych ludzi, jest najbardziej bolesnym doświadczeniem życia.

Jeśli (...) nie zwątpicie (...) i tej górze powiecie: Podnieś się i rzuć się do morza, stanie się tak – Mat. 21:21 (Mar. 11:23).

Greckie słowo diakrino (tu: „zwątpicie”) oznacza właściwie ‘rozstrzygać, rozsądzać’, czyli wybierać między różnymi możliwościami. Jezus, ganiąc zwątpienie Piotra chodzącego po wodzie, używa słowa distadzo ‘wahać się’ (Mat. 14:31). Grecy mieli jeszcze słowo skepsis, oznaczające emocjonalny stan wobec możliwości wyboru jednej z dwóch lub więcej możliwości.

Będziesz obchodzić (...) Święto Żniw, pierwocin twojej pracy, tego, co posiałeś na polu – 2 Mojż. 23:16.

W miniony poniedziałek, 17 maja 2021 r., przypadało biblijne święto Szawuot, liczone według kalendarza księżycowo-słonecznego. W najbliższą niedzielę, 23 maja, chrześcijanie będą obchodzili Pięćdziesiątnicę. Nazwa Szawuot, po hebrajsku „tygodnie”, odnosi się do siedmiu tygodni, jakie należało naliczyć od pierwszego dnia po świątecznym Szabacie paschalnym, 16 nisan, do Święta Żniw, przypadającego nazajutrz po siódmym tygodniu, czyli w dzień pięćdziesiąty. Do tego też nawiązuje chrześcijańska nazwa Pięćdziesiątnicy, wyliczanej na podobnej zasadzie, tyle że wedle innej formuły, przyjętej w pierwszych wiekach ery chrześcijańskiej.

I zobaczyłem wielki biały tron i siedzącego ponad^* nią (...) i umarłych, wielkich i małych, stojących wokół tronu^*, i otwarto księgi – Obj. 20:11‑12.

Biel kojarzy się z czystością, świętością i światłem. W białe szaty ubrana była wizyjna armia dowodzona przez rycerza na białym koniu, pokonująca siły bestii i królów ziemi. Białe jak śnieg były włosy na głowie postaci „podobnej do Syna Człowieczego” z pierwszej sceny Księgi Objawienia. Biały tron sądowy opromienia blaskiem i daje nadzieję podsądnym. Wyroki białego trybunału są wydawane na podstawie czystej prawdy i są nieskazitelnie sprawiedliwe i święte.

Bogaty z trudnością wejdzie do królestwa niebieskiego – Mat. 19:23.

Bogactwo przytrafia się niektórym ludziom. Jedni coś odziedziczą po pracowitych i sprytnych rodzicach. Inni wymyślą ciekawą usługę lub pożyteczny produkt i zanim się zorientują, już wszyscy chcą mieć ich wynalazek, a cyferki na koncie same rosną. Taki dobrobyt oznacza odpowiedzialność. Nie tylko za właściwe zużytkowanie posiadanych środków, ale także za ludzi, którzy pracują w firmach produkujących taki wynalazek, w sklepach, które go sprzedają itp.

Przestrzegaj przykazań: (...) Nie będziesz zabijał,  nie będziesz cudzołożył, nie będziesz kradł, nie będziesz mówił fałszywego świadectwa;  czcij swego ojca i matkę oraz będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie – Mat. 19:17‑19.

W swym programowym kazaniu na górze Jezus opowiedział się za wypełnianiem nawet najmniejszych przykazań Tory. W rozmowie z bogatym młodzieńcem wymienia zaś przykładowe „wielkie” przykazania, których należy przestrzegać, by otrzymać wieczne życie. Są wśród nich również takie jak: będziesz miłował swego bliźniego czy nie będziesz oszukiwał (Mar. 10:19), które pochodzą spoza dekalogu. Jezus wskazuje w ten sposób jasny przepis na osiągnięcie nieśmiertelności – życie według całej instrukcji danej ludzkości przez Boga za pośrednictwem Mojżesza na górze Synaj.

Jeśli zaś cię nie usłucha, weź ze sobą jeszcze jednego albo dwóch [świadków] – Mat. 18:16.

Skoro między uchybiającym a strofującym występuje znaczna różnica zdań – albo odnośnie celu, który należałoby starać się osiągnąć, albo odnośnie konieczności zaniechania postępowania, które nie zgadza się z wyznaczonymi przez Boga zasadami – to trzeba szukać porady i pomocy osób trzecich.

I wyjdzie, aby zwieść wszystkie^* narody na czterech węgłach^*, Goga i Magoga, i aby zgromadzić ich do bitwy – Obj. 20:8.

W historii ludzkości stoczono tysiące bitew, z których wiele miało przełomowy wpływ na dzieje świata. Pod Maratonem i Termopilami w V w. p.n.e. Grecy powstrzymali ekspansję Persji. Pod Tours w 732 r. n.e. Karol Młot obronił chrześcijańską Europę przed inwazją arabską. W 1683 r. pod Wiedniem polska husaria przyczyniła się do powstrzymania Turcji w jej imperialnych planach podboju Zachodu. Klęska Napoleona pod Waterloo w 1815 r. ukształtowała współczesny krajobraz polityczny Europy. Proroctwa przewidują bitwę Armagedonu, która odmieni losy świata na tysiąc lat. Jest jednak zapowiedziana jedna bitwa, która ostatecznie, raz na zawsze, ukształtuje bieg historii – bitwa pod Nową Jerozolimą, w której pokonane zostaną siły Goga i Magoga.

Kto się więc uniży jak to dziecko, ten jest największy w królestwie niebieskim – {Ew. Mateusza 18:4::Kto się więc uniży jak to dziecko, ten jest największy w królestwie niebieskim.}Mat. 18:4{/tip} (Łuk. 14:11).

Cechą, która najpełniej identyfikuje dziecięcą naturę, jest szczerość i łatwość uzewnętrzniania uczuć. Dzieci bez skrępowania gapią się na coś, co je interesuje, zadają żenujące pytania, płaczą, gdy cierpią, krzyczą, gdy są niezadowolone, śmieją się do rozpuku, gdy odczuwają radość. Ekspresja uczuć jest dla dziecka swoistą echosondą środowiska. Nietoperz czy delfin emitują dźwięki, by na podstawie ich odbić budować obraz otoczenia. Uczucia nie odbijają się od ścian, ale są odwzajemniane przez ludzi.

Uważajcie [patrzcie] i strzeżcie się zakwasu faryzeuszy i saduceuszy – Mat. 16:6 (Mar. 8:15).

Jeśli jedzenie jest zakwaszone, oznacza to, że bakterie wywołały fermentację alkoholową, czyli zaczęło się ono „psuć”. Niekiedy zaś ten efekt działania bakterii jest pożądany. Chętnie kwasi się niektóre warzywa, mąkę na chleb czy wykorzystuje fermentację do produkcji napojów alkoholowych i octu. Zakwas wprowadza ferment – podgrzewa, wytwarza jako produkt uboczny alkohol oraz dwutlenek węgla, co z kolei prowadzi do zwiększenia objętości zaczynu, np. chlebowego.

A gdy się skończy tysiąc lat, szatan zostanie wypuszczony ze swego więzienia – Obj. 20:7.

Więźniowie po odbyciu kary nie zawsze cieszą się całkowitą swobodą. Jeśli zostali zwolnieni przedterminowo, znajdują się pod opieką kuratora, a przekroczenie warunków zwolnienia skutkuje powrotem do więzienia.

Żebyście przypadkiem, zbierając kąkol, nie wykorzenili razem z nim i pszenicy (...), pozwólcie obydwu razem rosnąć aż do żniwa – Mat. 13:29‑30.

Choć polecenie to pochodzi z wypowiedzi fikcyjnej postaci w przypowieści, to jednak jego metaforyczny przekaz jest tak czytelny, że można je potraktować tak, jakby było skierowane przez Jezusa wprost do naśladowców.

To jest pierwsze zmartwychwstanie. Błogosławiony i święty mający udział w pierwszym zmartwychwstaniu – Obj. 20:5‑6.

W sensie matematycznym coś, co jest jedyne, jest również pierwsze. Jednak zwyczaj językowy każe domyślać się, że coś, co jest nazwane pierwszym, nie jest jedyne.

W 1521 roku Luter zostaje wezwany na Sejm Rzeszy. Cała jego podróż do Wormacji przypomina triumfalny pochód. Wszędzie towarzyszą mu wiwaty. Przybywa do miasta 16 kwietnia 1521 roku. Wieczorem następnego dnia po raz pierwszy staje przed „cesarzem i rzeszą". Wstępne przesłuchanie było czystą formalnością. Lutrowi przedłożono jego pisma i zapytano, czy są jego autorstwa, na co odpowiedział pozytywnie. Następnie został zapytany, czy gotów jest ich treści całkowicie lub częściowo odwołać. Luter poprosił o czas do namysłu, ponieważ zagadnienie to jest niezwykle skomplikowane i dotyczy Słowa Bożego. W tej sytuacji posiedzenie zostało odroczone o jeden dzień.

Tak więc wolno w szabat dobrze czynić – Mat. 12:12.

Ogólna nauka Jezusa o szabacie jest dość jasna. Zaleca On przestrzeganie wszystkich Bożych przykazań, również tego o szabacie. Uważa jednak, że człowiek nie jest niewolnikiem żadnego przykazania. Najtrafniej ujmuje to zdanie: Szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu (Mar. 2:27).

I widziałem trony, a usiedli na nich i sąd jest im dany; i dusze pościnanych dla świadectwa Jezusa i dla słowa Bożego, [jeśliby ci oto^*] nie kłaniali się bestii ani obrazowi jej, i nie przyjęli piętna na czoło i na rękę swoją; i ożyli, i królowali z Chrystusem tysiąc lat – Obj. 20:4.

Z historii znane są liczne przykłady ludzi, którzy uzurpowali sobie prawo do sądzenia i panowania w imieniu Chrystusa. Jednak z obietnic biblijnych jasno wynika, że zasiadanie na tronie wraz z Chrystusem będzie poprzedzone cierpieniem, śmiercią, czasami nawet męczeńską, oraz zmartwychwstaniem.

Kto przyjmuje sprawiedliwego w imię sprawiedliwego, otrzyma nagrodę sprawiedliwego – Mat. 10:41.

Uczniowie Jezusa bywali też przyjmowani w imię sprawiedliwych. „W imię” oznacza tu uznanie kogoś za coś, np. człowieka, który mówi, że jest prorokiem, za proroka. Wymagało to uważnego posłuchania i zrozumienia głoszonego przez proroka poselstwa, a następnie przyjrzenia się jego „owocom”, czyli sposobowi życia i skutkom jego działalności.

Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz nie mogą zabić duszy – Mat. 10:28 (Łuk. 12:4).

Strach przed śmiercią jest instynktowny. Tylko szaleńcy nie boją się śmierci. I nie pomaga tu świadomość, że jest zmartwychwstanie, że prześladowcy nie są w stanie pozbawić kogoś życia wiecznego. Zagrożeniu życia automatycznie towarzyszy strach i nic na to nie można poradzić.

A jeśli ktoś was nie przyjmie (...), strząśnijcie pył z waszych nóg – Mat. 10:14 (Mar. 6:11; Łuk. 9:5, 10:11).

Zetknięcie się z Bożym zaproszeniem zwiększa niestety odpowiedzialność. Sodoma i Gomora będą na sądzie w lepszym położeniu niż miasto, które nie przyjęło poselstwa Jezusa. Pesymistyczne spojrzenie na taką sytuację mogłoby prowadzić do wniosku, że odwiedzając jakąś izraelską osadę, apostołowie wyrządzili krzywdę jej mieszkańcom, gdyż większość Izraelitów i tak odrzuciła Jezusa, a gdyby o Nim nie usłyszeli, to byliby może w lepszym położeniu.

Uzdrawiajcie chorych – Mat. 10:8.

Cuda były w czasach biblijnych ważnym sposobem uwierzytelnienia Bożych posłańców. Gdy Mojżesz udawał się z misją do Egiptu, Bóg wyposażył go w trzy znaki, które miały potwierdzić prawdziwość wizji na górze Horeb (2 Mojż. 4:8).

Wstań, weź swoje posłanie i idź do domu – Mat. 9:6 (Mar. 10:49; Łuk. 5:24; Jan 5:8).

Wyprostowana postawa jest jedną z cech wyróżniających człowieka spośród innych Bożych stworzeń. Jest symbolem godności i wolności, a jednocześnie szacunku dla otoczenia. Człowiek stąpa nogami po ziemi, ale jego głowa unosi się ku niebu. Bóg tchnął w nozdrza człowieka dech żywota. Człowiek ma usta, którymi artykułuje słowa, ma oczy, uszy i nos, dzięki którym może wszechstronnie postrzegać otaczającą go rzeczywistość. Wszystko to skupia się w głowie, która uniesiona ku górze przypomina mu o jego podobieństwie do Boga.

I chwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan – Obj. 20:2.

Babiloński Marduk musiał pokonać smoka, by udowodnić swe bóstwo. Prawdziwy i jedyny Bóg nie musi niczego udowadniać, a Jego przewaga nad smokiem Lewiatanem jest oczywista – sam go stworzył (Psalm 104:26) i sam unicestwi.

Wchodźcie przez ciasną bramę (...). Ciasna bowiem jest brama i wąska droga, która prowadzi do życia – Mat. 7:13‑14 (Łuk. 13:24).

Według ewangelisty Łukasza przykazanie o usiłowaniu wchodzenia przez ciasną bramę stanowi odpowiedź Jezusa na pytanie: Czy mało jest tych, którzy będą zbawieni? (Łuk. 13:23). Można by wnioskować, że skoro brama jest ciasna, a droga wąska i w związku z tym mało jest takich, którzy ją znajdują, to rzeczywiście niewielu będzie zbawionych. Jednak w dalszej części tej wypowiedzi Jezus stwierdza, że przyjdą inni ze wszystkich stron świata i zasiądą do stołu w królestwie. Czyli że tylko ówczesnym słuchaczom Jezusa trudno było znaleźć ciasną bramę prowadzącą na drogę do życia.

I zobaczyłem anioła zstępującego,* mającego klucz do otchłani i wielki łańcuch w ręce. I chwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go* do otchłani i zamknął – Obj. 20:1‑2.

W czasach rzymskich, szczególnie ważnych więźniów nie tylko zamykano na klucz, ale dodatkowo jeszcze wiązano łańcuchem (Dzieje Ap. 12:6). Taka ostrożność w przypadku apostoła Piotra była uzasadniona, gdyż raz udało mu się już odzyskać wolność (Dzieje Ap. 5:19). Zamknięte drzwi i łańcuch niesprawiedliwego prześladowcy nie mogły oczywiście przeszkodzić aniołowi w oswobodzeniu świętego więźnia. Jeśli jednak tym, który używa klucza i łańcucha, jest anioł, a uwięzionym – Boży przeciwnik, to z pewnością nikt nie będzie w stanie go uwolnić.

Gromadźcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól, ani rdza nie niszczą i gdzie złodzieje nie (...) kradną – Mat. 6:20.

Samo ubóstwo nie zapewnia jeszcze skarbu w niebie. Jezus poucza bogatego młodzieńca, by rozdał swoją majętność, a będzie miał skarb w niebie (Mat. 19:21). Żeby rozdać, trzeba mieć. Każdy otrzymał coś od Boga. Sztuką jest uświadomienie sobie co i podzielenie się tym z innymi – rozdanie swej majętności, by mieć skarb w niebie.

I schwytana została bestia, a z nią fałszywy prorok, który czynił przed nią cuda, jakimi zwiódł tych, którzy przyjęli znamię bestii i oddawali pokłon jej wizerunkowi. Oboje zostali żywcem wrzuceni do jeziora ognia, płonącego siarką – Obj. 19:20.

Jedną z atrakcji turystycznych Indonezji są wulkany Ijen na Jawie, gdzie ludzie z całego świata podziwiają nocami błękitne jęzory płonącej siarki. Siarka jest żółta, lecz płonie na niebiesko. Wynika z tego, że biblijne piekło może nie być czerwono-pomarańczowe jak lawa, lecz błękitne jak niebo. Ale jeśli tak, to byłoby jego odwrotnością – błękit jeziora ognia najlepiej widać nocą w kontraście z tłem czarnego nieba.

Wejdź do swego pokoju, zamknij drzwi i módl się – Mat. 6:6

Świętość wymaga oddzielenia. Jest to oddzielenie nie tylko od czegoś, lecz także, a może nawet przede wszystkim – do czegoś. Świętość kapłanów wymagała oddzielenia od innych ludzi. Każdy Izraelita wkraczający w sferę świętości musiał przy pomocy pewnych rytuałów oddzielić się od zewnętrznego świata powszedniości i zwykłości. Wśród tych rytuałów była kąpiel, pranie szat, ale także np. powstrzymanie się od pewnych czynności. Zamknięcie drzwi oznacza zakończenie takiej procedury oddzielenia się od codziennej zwyczajności po to, by znaleźć się w przestrzeni świętości kontaktu z Bogiem.

Temu, kto cię prosi, daj – Mat. 5:42 (Łuk. 6:30).

Żyjemy w świecie, w którym znaczna część ludzi głoduje, nie ma dostępu do czystej wody, pozbawiona jest opieki medycznej i wszelkich innych udogodnień, którymi w obfitości, a nawet w nadmiarze cieszą się pozostali mieszkańcy ziemi. Również wśród tych, którzy żyją we względnym dobrobycie, różnice majątkowe bywają ogromne – większe i bardziej widoczne niż kiedykolwiek. Nic więc dziwnego, że w tych warunkach coraz więcej ludzi prosi o pomoc. Mieszkańcy biednych okolic dążą do zmiany, do osiągnięcia czegoś, co nie zawsze da się osiągnąć.

Kto oddala swoją żonę – poza przypadkiem nierządu – prowadzi ją do cudzołóstwa – Mat. 5:32
(Mat. 19:9; Mar. 10:11)

Niektóre przekłady tłumaczą tę naukę Jezusa przy użyciu słowa „opuszczać”, które zdaje się lepiej pasować do współczesnych realiów prawnych rozwodu. Tak czy inaczej nie należy się rozstawać, czyli najogólniej przykazanie brzmi: „Nie rozwiązuj małżeństwa” i dzisiaj dotyczy ono również kobiet.

Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem – Mat. 5:24.

Pojednanie, o którym mówi Jezus, określone zostało po grecku rzadkim słowem, nigdzie indziej nieużywanym w Pismach apostolskich. Oznacza ono w swym źródłosłowie „zmienić czyjś pogląd, odzyskać przyjaźń”. I chyba na tym właśnie polega pojednanie, które nakazuje Jezus.

I zobaczyłem innego anioła stojącego w słońcu i zawołał donośnym głosem do wszystkich ptaków latających środkiem nieba: Chodźcie, zgromadźcie się na wielką ucztę Boga – Obj. 19:17.

Obraz Pietera Bruegela „Procesja na Kalwarię” przenosi scenę ukrzyżowania na niderlandzkie przedmieście z XVI wieku. Nad rozbawionym, nieświadomym tragedii tłumem krążą czarne ptaki, które za kilka godzin będą może szarpać ciała konających skazańców wieszanych na wysokich słupach z kołami. Makabryczną scenę opłakuje jedynie wklejona jakby w obraz grupa trzech kobiet i młodego mężczyzny. Historię utrwaloną na tym obrazie rozwija film „Młyn i krzyż” Lecha Majewskiego.

Oto koń biały, a tego, który siedział na nim, zwano Wiernym i Prawdziwym, a w sprawiedliwości sądzi i walczy – Obj. 19:11.

Jezus, w Księdze Objawienia najczęściej zwany Barankiem, opisywany jest w Ewangeliach jako nauczyciel, prorok, uzdrowiciel, pasterz, cierpiący pomazaniec, kapłan, sędzia, król, ale nie wojownik. Zapewne też sam Mistrz najchętniej skupiłby swą aktywność wokół tych ewangelicznych funkcji. Niestety praca nad zbawieniem świata wymaga od Niego także walki. Na szczęście z zapisów Biblii wynika, że będzie to tylko krótki epizod w Jego nigdy nie kończącej się działalności.

Historyczna Brama Gnojna, położona na południe od współczesnej jerozolimskiej bramy o tej samej nazwie, wiodła bezpośrednio do stromego skalnego wąwozu Hinnom, tego właśnie, którego nazwa posłużyła do stworzenia pojęcia Gehenny. Niektórzy wolą nazywać to przejście przez mur „bramą śmietników”, gdyż prawdopodobnie przez nią mieszkańcy wychodzili, by w głębokiej dolinie pozbywać się śmieci i odpadków z domowych gospodarstw.

I upadłem mu do nóg, aby oddać mu pokłon, lecz powiedział mi: Nie rób tego, bo jestem sługą razem z tobą i twoimi braćmi, którzy mają świadectwo Jezusa. Bogu oddaj pokłon, bowiem świadectwem Jezusa jest duch proroctwa – Obj. 19:10.

Prorokowanie to bezkompromisowe i przekraczające bariery wstydu i strachu reprezentowanie sprawy Najwyższego najczęściej wobec ludzi, którym ma On do przekazania niezbyt przyjemną prawdę. Prorok przepowiada czasem ludziom ich przyszłość, ale przeważnie taką, która jest skutkiem ich dotychczasowych i obecnych zachowań. Proroctwem może być nie tylko słowo, ale także postawa świadka Bożych tajemnic.

Nadeszły gody Baranka, a jego małżonka się przygotowała (...) błogosławieni, którzy są zaproszeni na ucztę – Obj. 19:7,9.

Staropolskie słowo „gody” oznacza uroczystość zaślubin oraz towarzyszące jej wystawne przyjęcie. Od rzeczownika tego wywodzi się przymiotnik „godny”. Greckie słowo gamos oznacza także małżeństwo, ale przede wszystkim radosne uroczystości związane z jego zawarciem.

Alleluja! Zbawienie * i cześć, i moc Panu, naszemu Bogu, bo jego wyroki są prawdziwe i sprawiedliwe – Obj. 19:1‑2.

Alleluja – greckie słowo będące fonetyczną transkrypcją hebrajskiego hallelu-JaH, czyli „chwalcie Jah”, występuje w greckich pismach apostolskich tylko cztery razy. Wszystkie znajdują się w hymnie uwielbienia Boga śpiewanym po upadku Babilonu.

A jeden anioł podniósł kamień potężny, jakby kamień wielki i wrzucił do morza, mówiąc, że tak gwałtownie będzie wrzucony Babilon, wielkie miasto – Obj. 18:21.

Nawet w ludzkiej praktyce sądowej procesy pełnią niekiedy funkcję „pokazową”. Np. uczestników nielegalnych wyścigów samochodowych, w których ginie przypadkowy przechodzień, sądzi się jak morderców, by odstraszyć innych zwolenników tego typu „atrakcji”. Takim sprawom nadaje się też rozgłos, by wywierały edukacyjny wpływ.

Rozraduj się nad nim: niebo i święci, i apostołowie, i prorocy, gdyż Bóg dokonał dla was sądu nad nim – Obj. 18:20.

Klęska może być też zwycięstwem. Radość z klęski jest uprawniona, gdy zwycięża sprawiedliwość.

Księga Syracha, który ok.130‑120 r. p.n.e. przełożył na język grecki hebrajskie pisma swego dziadka imieniem Jeszua, żyjącego około 190‑180 r. p.n.e., należy do zbioru ksiąg deuterokanonicznych, nie przez wszystkich zaliczanych do Pism Świętych. Tym niemniej zawiera ona ciekawe pouczenia bazujące na poznaniu Prawa i Proroków, jak w prologu oświadcza sam autor:

Które miasto jest podobne do tego wielkiego miasta? – Obj. 18:18.

Większość słynnych starożytnych greckich rzeźb, które podziwiamy w muzeach archeologicznych, to rzymskie kopie. Oryginały się nie zachowały. Może i lepiej, gdyż prawdopodobnie bylibyśmy rozczarowani. W starożytności nie znano praw autorskich. Udane i popularne wzory powielano i udoskonalano.

Kazn. 12:9 A poza tym, że Kaznodzieja [hebr. Kohelet] był mądry, uczył lud wiedzy; rozważał [słuchał], badał i ułożył wiele przysłów.

Będą płakać i lamentować nad nią królowie ziemi, którzy uprawiali z nią nierząd i pławili się w przepychu – Obj. 18:9.

Poczucie bogactwa jest rzeczą względną. Mierzy się je w odniesieniu do średniej zasobności albo poziomu ubóstwa. W społeczeństwach słabo rozwiniętych większość ludzi żyje ubogo, podczas gdy nieliczni opływają w luksusy.

Do kielicha jej*, w który wam nalewała, nalejcie jej w dwójnasób – Obj. 18:6.

Mściwość stoi w sprzeczności z nauką Jezusa. Dążenie do zemsty jest obce również Torze. Zasada sądu „oko za oko, ząb za ząb” oznacza, że kara ma być adekwatna do czynu – ani surowsza, ani łagodniejsza. Dlaczego zatem w księgach proroczych pojawiają się niekiedy wezwania do oddawania krzywdzicielom złem za zło, i to w podwójnej mierze?

Wyjdźcie z niej, mój ludu, abyście nie byli uczestnikami jej grzechów i aby was nie dotknęły jej plagi – Obj. 18:4.

Człowiek nie jest w stanie zapobiec katastrofom naturalnym. Wymyśla jednak systemy alarmowe dające mu szansę uratowania tego, co najważniejsze – zdrowia i życia.

Początek biblijnego roku wiąże się ze świętem Jom Terua, czyli „dniem trąbienia” (4 Mojż. 29:1). Nowy rok zastaje świat w czasie, gdy tradycyjny dźwięk szofaru brzmi bardziej jak sygnał alarmowy niż obwieszczenie świątecznego dnia. W Izraelu ponownie ogłoszono lockdown, co oznacza komplikację codziennego życia i kolejne trudności gospodarcze dla wielu obywateli tego kraju. Ogólnie na świecie piętrzą się trudności i obawy związane zarówno z pandemią koronawirusa, jak i spodziewanym kryzysem gospodarczym. Nie osłabły też stałe zagrożenia – ocieplenie klimatu, światowy kryzys migracyjny czy wzrost popularności ekstremistycznych i autorytarnych idei. Czy można w tych warunkach cieszyć się świątecznym dniem?

Kazn. 12:1 Pamiętaj więc o swoim Stwórcy w dniach swojej młodości, zanim nastaną złe dni i przyjdą lata, o których powiesz: Nie podobają mi się.

I zawołał potężnym głosem, mówiąc: Upadł* Babilon wielki i stał się siedliskiem demonów – Obj. 18:2.

Poczucie upływu czasu jest bardzo subiektywne. Sędziwemu człowiekowi rok wydaje się krótszy od miesiąca w odczuciach nastolatka. Puste i nudne godziny ciągną się dłużej niż dni wypełnione intensywnymi wrażeniami zmysłowymi. Minuty oczekiwania na coś ważnego wydłużają się w nieskończoność. Biblijne określenia „prędko” czy „wkrótce” odnoszą się do boskiego poczucia upływu czasu liczonego w tysiącleciach.

Oto bowiem ciemność okryje ziemię i mrok – ludy, ale nad tobą wzejdzie PAN i jego chwała pojawi się nad tobą, i pójdą narody do twojej światłości, a królowie do blasku twojego wschodu – Izaj. 60:2‑3.

Światło to promieniowanie elektromagnetyczne o zakresie zauważalnym dla oka, czyli o długości fali 380-780 nm. Porusza się z prędkością ok. 300 tys. kilometrów na sekundę i rozchodzi się w linii prostej, o ile nie jest załamywane na granicy różnych środowisk. Częściowe pochłanianie promieniowania przez różne substancje wywołuje wrażenie ich zabarwienia. Długość fali optycznej przetwarzana jest przez siatkówkę i odbierana w mózgu jako kolor.

Baranek ich [dziesięciu królów] zwycięży, bo jest Panem panów i Królem królów, i ci, którzy z nim, powołani, wybrani i wierni – Obj. 17:14.

Elitarne jednostki rekrutują swoich kandydatów już spośród ludzi odznaczających się odpowiednimi warunkami i wynikami. Następnie tylko niektórzy z nich będą w stanie ukończyć bardzo wyczerpujące szkolenie i zdać końcowe egzaminy. Jednak i na tym jeszcze nie kończy się proces rekrutacyjny. Kandydat musi dowieść, że kwalifikacje, którymi się wykazał w warunkach ćwiczebnych, będzie w stanie zademonstrować również w stresujących warunkach bojowych.

Kazn. 11:7 Doprawdy, światło jest słodkie i miła to rzecz dla oczu widzieć słońce.

A dziesięć rogów, które widziałeś, to dziesięciu królów, którzy tak* objęli królestwo, ale wezmą jak królowie na jedną godzinę wraz z bestią – Obj. 17:12.

W jednej ze swoich bajek bracia Grimm opisują wymuszoną współpracę dwóch drapieżników. By sam nie zostać pożartym, lis pomaga wilkowi wyszukiwać łup, ale robi to w taki sposób, że w końcu zachłanność silniejszego rywala doprowadza go do zguby. W bardziej realnej, współczesnej polityce coraz częściej zdarza się, że negocjacje kończą się całkowitą zgodą tylko odnośnie tego, że strony całkowicie się nie zgadzają.

A bestia, która była, a nie ma jej, ona sama jest ósmym, a jest z siedmiu i idzie na zatracenie – Obj. 17:11.

Miasto Babilon zostało założone w trzecim tysiącleciu przed Chrystusem. Od XIX w. p.n.e. było siedzibą królów. Szczególnego znaczenia nabrało pod panowaniem szóstego władcy dynastii babilońskiej, sławnego Hammurabiego (1792-1750 r. p.n.e.). Potem przez dwanaście wieków zmienne były koleje jego losów. W epoce regionalnej dominacji asyryjskiej (X-VII w. p.n.e.) wydawało się nawet, że już na zawsze utraciło swoją wyjątkową pozycję. I wtedy właśnie, po trzynastu wiekach panowania królów w tym mieście, pojawia się Nebukadnesar II, czyli biblijny Nabuchodonozor (604-562 r. p.n.e.), który na krótko wyprowadza swoją stolicę na militarne, polityczne i gospodarcze szczyty potęgi, po czym w ciągu niespełna 30 lat po jego śmierci następuje szybki i ostateczny upadek Babilonu.

Kazn. 11:1 Rzucaj swój chleb na [powierzchnię] wody, bo po wielu dniach odnajdziesz go.

Kazn. 10:16 Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.

Królów jest siedmiu – pięciu upadło, jeden jest, inny jeszcze nie przyszedł, a gdy przyjdzie, ma pozostać na krótko – Obj. 17:10.

Przedostatni z serii niemiłych zabiegów niesie z sobą przyjemne poczucie bliskości końca kuracji – jeszcze tylko raz...

Anegdota z kazania Davida Steina „Ufając PANU", Portland USA, 20 czerwca 2020

Nic nie jest idealne w niedoskonałym ludzkim świecie. Gdyby jednak człowiek wierzący w Boga i w Biblię miał wskazać władcę prawie idealnego, to z pewnością byłby to Dawid. Zasługi tego króla były tak wielkie, że Bóg obiecał jego dynastii władzę nad światem. Niestety, żadnemu z jego potomków, z wyjątkiem Jednego, nie udało się nawet zbliżyć do wysokich standardów przez niego wyznaczonych. Tym bardziej więc dzisiaj trudno byłoby spodziewać się, że któryś z obecnych przywódców mógłby być pod tym względem lepszy. Mimo to jednak niektórzy z wierzących naśladowców Jezusa i miłośników Biblii udadzą się, czy to w najbliższym czasie, czy kiedyś jeszcze w przyszłości, do lokali wyborczych, by oddać głos na jednego z kandydatów na jakiś znamienity urząd w demokratycznych państwach naszego zamieszkania. Przed podjęciem decyzji warto zwrócić uwagę na niektóre cechy, jakimi wyróżnił się Dawid. Być może dzięki temu łatwiej będzie dokonać wyboru między nieidealnymi kandydatami.

Kazn. 10:11 Jeżeli wąż ukąsi przed zaklęciem to zaklinacz nic nie zyskuje. (BW)

Bestia, którą widziałeś, była, a nie jest, i ma wyjść z otchłani, i iść na zatracenie – Obj. 17:8.

To, że czegoś nie widać, nie oznacza, że tego nie ma – głosi znane powiedzenie. Powtarza się tę maksymę młodzieży na etapie rozumowego poznawania świata, ale także początkującym użytkownikom komputerów, przerażonym, gdy pewne zasoby znikają w tajemniczy sposób. Jest dobro, którego nie widać, choć istnieje – np. gwiazdy, które świecą także w dzień, mimo że ich nie widać. Wydaje się jednak, że z możliwości działania w ukryciu najchętniej korzysta zło.

Miała w swej ręce złoty kielich pełen obrzydliwości i nieczystości nierządu swojego i całej ziemi* – Obj. 17:4.

„Jeśli potrzebujesz pieniędzy, żeby czuć się bogatym, to jesteś naprawdę biedny”. Przekładając tę sentencję kanadyjskiego filozofa i pisarza Matshony Dhliwayo na biblijny język, można by powiedzieć: Jeśli potrzebujesz złota, żeby zademonstrować swoje bogactwo, to ukrywasz duchową nędzę (Obj. 3:17).

Kazn. 10:1 Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje człowieka poważanego z powodu jego mądrości i sławy.

Kazn. 9:11 Potem obróciłem się i widziałem pod słońcem, że bieg nie należy do szybkich ani wojna do dzielnych, ani żywność do mądrych, ani bogactwo do roztropnych, ani łaska do zdolnych, lecz czas i przypadek spotyka wszystkich.

I zaniósł mnie w duchu na pustynię – Obj. 17:3.

Każda osoba lubiąca czytać książki zna zapewne uczucie zaczytania się. Dobra literatura potrafi tak skutecznie wciągnąć czytelnika, że po oderwaniu się od lektury musi on przez chwilę rozglądać się wokół siebie, żeby powrócić do rzeczywistości. Wyobraźnia działa w takich momentach jak we śnie. Mózg maluje obrazy, odtwarza dźwięki oraz imituje inne wrażenia zmysłowe, generując przy tym emocje takie, jakie pojawiłyby się w realnych sytuacjach. Czy u biblijnych wizjonerów „przeniesienie w duchu” było jeszcze czymś więcej, tego nie wiadomo, ale na podstawie własnych doświadczeń każdy może sobie próbować wyobrazić taki stan.

I przyszedł jeden z siedmiu aniołów, którzy mieli siedem czasz, i odezwał się do mnie, mówiąc mi: Chodź, pokażę ci sąd nad wielką nierządnicą, która siedzi nad wieloma wodami – Obj. 17:1.

Przynajmniej od czasów Dantego nazwa wielkiej nierządnicy z Księgi Objawienia wykorzystywana jest jako obraźliwa etykieta przyklejana różnym religijnym adwersarzom. Dla niektórych chrześcijan taką symboliczną kobietą uprawiającą nierząd z królami ziemi była Jerozolima, dla renesansowych reformatorów chrześcijaństwa wielką nierządnicą był papieski Rzym. Dla nowszych radykalnych ruchów religijnych jest nią już całe instytucjonalne chrześcijaństwo. Czy rzeczywiście wizja Jana jest aż tak pojemna, by zmieścić wszystkie te przyporządkowania?

Kazn. 9:1 Zaprawdę, wszystko to rozważałem w swoim sercu po to, aby to wszystko wyjaśnić – że sprawiedliwi i mądrzy oraz ich dzieła są w rękach Boga. Człowiek nie zna ani miłości, ani nienawiści [ze] wszystkich [lub wszystkie] rzeczy, [które] są przed nim.

Kazn. 8:10 Widziałem więc niegodziwych pogrzebanych, którzy przychodzili do miejsca świętego i odchodzili z niego, a zapomniano o nich w mieście, gdzie tak czynili. I to również jest marnością.

I spadł z nieba na ludzi wielki grad o wadze około jednego talentu. A ludzie bluźnili Bogu z powodu plagi gradu, bo plaga ta była bardzo wielka – Obj. 16:21.

Rekordową gradzinę znaleziono w 2010 r. w amerykańskim stanie Południowa Dakota*. Mierzyła 20 cm średnicy i ważyła 875 gram. Spadła z szybkością przekraczającą zapewne 150 km na godz. i miała energię trzykrotnie większą niż kula karabinu u wylotu z lufy. Najniższa znana waga historycznego talentu to nieco ponad 20 kg. Gradzina o takim ciężarze musiałaby mieć ponad pół metra średnicy!

Każda wyspa uciekła i nie znaleziono [żadnej] góry – Obj. 16:20.

Nie wszyscy wiedzą, że największą górą świata wcale nie jest himalajski Everest. Wznosi się on jedynie najwyżej nad poziom morza. Licząc od podstawy, palmę pierwszeństwa dzierży Mauna Kea na Hawajach. Mierzy ona co prawda „tylko” 4207 m n.p.m., ale za to od podmorskiej podstawy liczy sobie dumne 10,2 km!

W czasopiśmie „Wędrówka” w latach 2010-2013 opublikowanych zostało 13 odcinków częściowo „dwugłosowych” rozmyślań nad Księgą Koheleta (tzw. Kaznodziei Salomonowego), które doprowadzone zostały do 7 rozdziału. Jeden z autorów tamtych rozważań zapragnął za pośrednictwem portalu ePatmos podzielić się z Czytelnikami dalszymi spostrzeżeniami na temat tej fascynującej księgi Biblii. Odcinek 14 został napisany jeszcze w 2013 roku, ale dalsze będą już tworzone na bieżąco w dialogu między Pawłem Lipianinem a Danielem Kaletą. Zachęcamy Czytelników do zadumania się nad mądrością natchnionego biblijnego autora sprzed 3 tys. lat.

I rozpadło się miasto [polis] wielkie [megale] na trzy części, i miasto [polis] narodów [ethnon] upadło^*, i Babilon wielki został wspomniany przed Bogiem, aby mu dał kielich wina zapalczywości gniewu – Obj. 16:19.

Społeczności ludzkie organizują się w wyższe struktury na podstawie różnych kryteriów. Najbardziej pierwotna jest wspólnota genetyczna rodziny, plemienia czy ogólniej: narodu rozwijającego się w oparciu o specyfikę języka i kultury. Demograficzny i terytorialny rozwój plemion i narodów wymuszał konieczność uzgadniania międzyplemiennych i międzynarodowych interesów gospodarczych oraz tworzenia wyższych struktur ekonomicznych. Na najwyższym piętrze współpracy ponadregionalnej, a obecnie już globalnej, znajdują się ideologie, które łączą lub dzielą narody i wspólnoty gospodarcze.

... aż do dnia, w którym został wzięty w górę po tym, jak przez Ducha Świętego udzielił poleceń apostołom, których wybrał. Im też po swojej męce objawił się jako żywy w wielu niewątpliwych dowodach, przez czterdzieści dni ukazując się im i mówiąc o królestwie Bożym (Dzieje Ap. 1:2‑3).

Czterdzieści dni ukazywania się Jezusa po zmartwychwstaniu stanowi kończącą klamrę mesjańskiej misji rozpoczętej również czterdziestodniowym okresem – postu po chrzcie i pokus Szatana (Mar. 1:13; Łuk. 4:2). Czy Jezus chciał w ten sposób nawiązać do dwóch czterdziestodniowych pobytów Mojżesza na Górze Synaj? (2 Mojż. 24:18; 34:28). Po drugim z tych dwóch okresów przywódca Izraelitów się zmienił: Skóra jego twarzy lśniła, i bali się zbliżyć do niego (2 Mojż. 34:30). Jezus po powstaniu z grobu też nie był już całkiem tym samym Mistrzem, którego znało i kochało jedenastu wybranych. Pojawiał się i znikał, czynił cuda, aż w końcu po czterdziestu dniach na dobre ich opuścił, wstępując do nieba, okryty obłokiem.

I trzęsienie [ziemi] stało się wielkie, jakiego nie było, od kiedy człowiek zaistniał na ziemi, tak wielkie trzęsienie [ziemi], tak wielkie – Obj. 16:18.

Trzęsienie ziemi wywoływane jest najczęściej przez gwałtowne rozładowanie naprężeń w skorupie ziemskiej. Uwalniana w ten sposób energia rozprzestrzenia się jako fala powierzchniowa o katastrofalnych skutkach. W 2004 r. trzęsienie na Oceanie Indyjskim w pobliżu Sumatry o sile 9,1 w skali Richtera wywołało potężną falę tsunami, która zabiła 230 tys. ludzi, a 1,7 mln mieszkańców wybrzeży pozbawiła dachu nad głową. Trzęsienie w pobliżu japońskiej wyspy Honsiu w 2011 r. o sile 9 stopni spowodowało straty w wysokości 296 mld dolarów, niszcząc m.in. elektrownię atomową Fukushima i wywołując skażenie promieniotwórcze.

I stały się gromy^* i błyskawice, i głosy, i gromy – Obj. 16:18.

Burza jest jednym z tych zjawisk przyrodniczych, które jednocześnie i przerażają, i fascynują. Najpierw rozlegają się groźne pomruki i pojawiają się trudne do zlokalizowania rozbłyski światła. Zza horyzontu nadciągają skłębione zwały imponujących chmur, zrywa się wiatr, nagle uderza oślepiająca błyskawica, której towarzyszy ogłuszający grzmot, potem druga i trzecia... Z nieba strugami leje się woda. Nie trwa długo ten poryw, a po burzy nastaje pachnąca cisza, przerywana jedynie oddalającymi się gromami. Zza chmur wyziera słońce, a trawy rozbłyskują tysiącami skrzących się diamentów.

I stały się gromy i błyskawice, i głosy... i trzęsienie [ziemi] stało się... i rozpadło się miasto wielkie na trzy części, i miasto narodów upadło, i Babilon wielki został wspomniany... i każda wyspa uciekła, i nie znaleziono [żadnej] góry... i spadł z nieba na ludzi wielki grad – Obj. 16:18‑21.

Szeherezada opowiadała sułtanowi swoje baśnie tysiąca i jednej nocy tak, że w najciekawszym momencie, przed samym końcem, przerywała i kolejnej nocy rozwijała następną opowieść, nie kończąc poprzedniej. W podobny sposób niektórzy autorzy konstruują swe opowiadania, by oczekiwanie na rozwiązanie utrzymywało czytelnika w napięciu aż do samego końca.

A gdy wylał czaszę swoją na powietrze, wyszedł głos wielki z kościoła Bożego mówiący: Stało się! – Obj. 16:17.

Three, two, one, zero... lift off – takie odliczanie do momentu startu rakiety poprzedzone jest długim okresem przygotowań. Zdarzeniami ostatnich kilku minut steruje główny komputer, a człowiek może ingerować w ten proces jedynie w wyjątkowych przypadkach. Uruchomienie pełnego ciągu silników głównych w sekundzie „zero” nie kończy misji rakiety, lecz ją rozpoczyna.

I zgromadził ich na miejsce zwane po hebrajsku Armagedon – Obj. 16:16.

Tell (hebr. tel) to wzgórze powstałe w efekcie nawarstwiania się pozostałości ludzkiego osadnictwa. Prace archeologiczne prowadzone na takich wzgórzach odsłaniają w głąb warstwy zawierające ślady ludzkiej działalności z coraz wcześniejszych okresów. W Megiddo odsłonięto ich około 26. Są świadectwem istnienia co najmniej dwudziestu oddzielnych okresów w historii miasta między 4000 a 400 r. p.n.e. Oznacza to także, że tyle razy miasto było burzone i ponownie odbudowywane.

Jest piątkowy wieczór, 27 marca 2020 roku. Kończy się kolejny tydzień walki z pandemią koronawirusa. W ciągu jednej doby w samych tylko Włoszech zmarło niemal tysiąc osób. W tym wielu katolickich księży, którzy trzymając się zalecenia, by nie porzucać cierpiących, chorujących i umierających wiernych, sami ulegli zakażeniu. Jeden z nich, 72-letni Giuseppe Beradelli, oddał swój respirator, podarowany mu przez wiernych, młodszemu pacjentowi. Niedługo potem umarł.

Oto przychodzę jak złodziej. Błogosławiony, kto czuwa i strzeże swoich szat, aby nie chodził nago i [aby nie] widziano jego bezwstydu – Obj. 16:15.

Znana bajka Hansa Christiana Andersena „Nowe szaty cesarza” opowiada o człowieku, któremu wmówiono, że ma piękne ubranie, choć w rzeczywistości był nagi. W Księdze Objawienia osiemnaście wieków wcześniej zapisana została podobna przestroga dla naśladowców Jezusa z Laodycei: Mówisz (...) niczego nie potrzebuję, a nie wiesz, że jesteś (...) nagi (Obj. 3:17).

I dane były^* z ust^* fałszywego proroka trzy nieczyste duchy podobne żabom (...) aby zgromadzić ich [królów całego świata] na bitwę wielkiego dnia Boga wszechmogącego – Obj. 16:13‑14.

W starożytności klasycznej żaby były symbolem urodzaju, ale także lubieżności kojarzonej z Afrodytą. Słynna też była bajka Ezopa o żabie, która pękła usiłując nadąć się do wielkości wołu. Ten niezbyt przyjemny płaz, żyjący na pograniczu środowiska wodnego i lądowego, często bywał kojarzony z niezdarnością i brzydotą, jak choćby w bajce o księciu zamienionym w żabę.

A szósty wylał swoją czaszę na wielką rzekę Eufrat i wyschła jej woda, aby została przygotowana droga dla królów od wschodu słońca – Obj. 16:12.

Eufrat, rzeka o długości 2736 km, wypływająca z gór Taurus we wschodniej Turcji, przepływająca przez Syrię oraz Irak i wpadająca do Zatoki Perskiej. Według przekazu biblijnego, jedna z czterech rzek wypływających z raju. Rozwinęły się wokół niej najstarsze cywilizacje świata. Najsłynniejszym miastem nad Eufratem był historyczny Babilon.

Bóg szedł z Temanu, Święty z góry Paran, Sela!
Jego majestat okrył niebiosa,
ziemia była pełna jego chwały.
Jego blask był jak światłość,
rogi wychodziły z jego rąk,
a tam była ukryta jego moc.
Przed nim szła zaraza,
płonące węgle szły przed jego nogami.
Stanął i zmierzył ziemię,
spojrzał i rozproszył narody;
góry wieczyste zostały skruszone,
skłoniły się pagórki dawne.
Jego drogi są wieczne.

Hab. 3:3‑6

A o tym też mówimy [słowami], których naucza Duch Święty, stosując do duchowych spraw to, co duchowe. – 1 Kor. 2:13.

Rozkoszując się smakiem świeżego, pachnącego chleba w brązowej chrupiącej skórce, przeważnie nie myślimy o tym, że jego składniki zaczynają tak naprawdę swoje pożyteczne działanie dopiero po ich przełknięciu. Odbywa się to na dodatek w niezbyt apetycznych okolicznościach procesu trawienia.

Purim obchodzone jest na pamiątkę cudownego uratowania Żydów mieszkających w Persji od niechybnej zagłady zaplanowanej przez wysokiego dostojnika imperium, Hamana, za przyzwoleniem samego władcy, Aswerusa. Plany te pokrzyżowała żydowska królowa Estera, która za radą wuja, Mardocheusza, wyjednała u króla pozwolenie, by Żydzi, którzy będą atakowani, mogli się bronić. Dzięki temu zamiast zagłady Izraelitów nastąpił pogrom ich wrogów, a smutek przerodził się w radość i triumf.

Wylał czaszę swoją na tron bestii i stało się królestwo jej zaćmione; i żuli języki swoje z bólu – Obj. 16:10.

Czasami ludzie z ciężkimi obrażeniami po wypadkach utrzymywani są przez lekarzy w sztucznej śpiączce, gdyż stan snu i znieczulenia ułatwia pacjentowi znoszenie bólu i sprzyja gojeniu się ran. Podobną funkcję spełnia ciemność w „dniu Pańskim”.

I bluźnili imię Boga, który ma moc nad tymi plagami, ale nie pokutowali, aby oddali mu chwałę – Obj. 16:9.

Słowo „plaga” dostało się do współczesnych języków europejskich z greki biblijnej. Oznacza „zjawisko groźne, szerzące się i trudne do opanowania; też: coś dokuczliwego” (SJP PWN). Groza i dokuczliwość w połączeniu z koniecznością podejmowania nietypowych działań ujawnia ukryte skłonności ludzi.

Czwarty anioł wylał czaszę swoją na słońce i dano mu upalić ludzi ogniem. I byli upaleni ludzie upałem wielkim – Obj. 16:8‑9.

Energia słoneczna jest niezbędna dla rozwoju i funkcjonowania życia na ziemi. Odległość Ziemi od Słońca, prędkość obrotów Ziemi dookoła własnej osi, jak i wokół Słońca, nachylenie osi Ziemi względem orbity, grubość atmosferycznej warstwy ochronnej oraz pola magnetycznego, które chronią nas przed nadmiarem promieniowania wysokoenergetycznego – wszystkie te parametry ustawione są z dokładnością do ułamka procenta, inaczej życie na ziemi nie byłoby możliwe. Nadmierne nasłonecznienie Ziemi prowadziłoby do katastrofalnych skutków.

I słyszałem ołtarz mówiący: Zaiste, Panie Boże wszechmogący, prawdziwe i sprawiedliwe są sądy twoje – Obj. 16:7.

Chińskie przysłowie głosi, że jeden obraz jest więcej wart niż tysiąc słów. Zasadę tę wykorzystuje się w przekazach medialnych. Również autorzy biblijni chętnie posługują się obrazami, choć malują je słowami. Księga Objawienia składa się niemal wyłącznie z obrazów.

Niełatwo jest prześledzić drogi ludzkich tradycji, które doprowadziły do skojarzenia dnia męczennika Walentego (III w. n.e.) ze świętem romantycznej miłości, które obchodzone jest również 14 lutego.

Ponieważ wylewali krew świętych i proroków, dałeś im też pić krew, bo tego właśnie są godni – Obj. 16:6.

W dawniejszych czasach, gdy rodzina młodej panny chciała dać kawalerowi do zrozumienia, że jego oświadczyny nie zostaną przyjęte, podawała mu na obiad czarną polewkę, czyli zupę zaprawianą krwią.

Jeden czaszę swoją na morze i stało się krwią jakby umarłego – Obj. 16:3

Krew na powietrzu krzepnie bardzo szybko. Zjawisko to ma żywotne znaczenie dla gojenia się ran. Również wewnątrz organizmu, po ustaniu krążenia, krew prędko traci swą płynność. Krew umarłego człowieka nie jest więc cieczą, lecz brunatnym skrzepem.

I wystąpił wrzód szkodliwy i zły na ludziach mających piętno – Obj. 16:2

Wrzód jest przeważnie skutkiem zakażenia bakterią w połączeniu ze zmianami martwiczymi i niedokrwieniem. Otyłość i niewydolność układu krążenia sprzyjają powstawaniu wrzodów, gdyż organizm ma zmniejszoną zdolność oczyszczania zakażonych miejsc.

Stójcie tedy, opasawszy biodra swoje prawdą, przywdziawszy pancerz sprawiedliwości i obuwszy nogi, by być gotowymi do zwiastowania ewangelii pokoju, a przede wszystkim, weźcie tarczę wiary, (...) weźcie też przyłbicę zbawienia i miecz Ducha, którym jest Słowo Boże. – List do Efezjan 6:13-17

Gdy spojrzymy czasami w górę, to wydaje się, że nasze niebo nie jest mniej niebieskie niż dawniej, a gdy pogoda dopisze, to i gwiazd w nocy lśni na nim całkiem sporo. Wystarczy jednak posłuchać pierwszych lepszych wiadomości, przejrzeć tytuły prasowe, by zaraz dowiedzieć się o zapyleniu w miastach, o zanieczyszczonym powietrzu w Chinach, o nadmiarze dwutlenku węgla i metanu w atmosferze, a nawet o tym, że wcześniej czy później z tego pięknego nieba spadnie na nas jakaś zabłąkana asteroida. Gwiazd podobno też gołym okiem widzimy coraz mniej, bo sztucznego światła na ziemi mamy za dużo.

Żadne proroctwo Pisma nie jest dla prywatnego wyjaśnienia – 2 Piotra 1:20.

Przez długie wieki pouczenie apostoła Piotra wykorzystywane było do ograniczania wolności czytania i objaśniania Biblii. Władze kościołów tylko sobie i wyznaczanym przez siebie gremiom lub osobom przyznawały prawo do objaśniania słów Biblii. Do dzisiaj zresztą Kościół rzymski wyznaje doktrynę, że wyłącznie papież ex cathedra jest nieomylny i tylko on może w „nieprywatny” sposób wyjaśniać słowa Pisma Świętego. W innych kościołach podobną rolę spełniają czasami jakieś ciała kierownicze lub rzekomo przez Boga wybrane osoby. Pogląd o tym, że tylko jakieś szczególnie uprawnione osoby lub kolegia mają prawo wykładania słów Biblii, nie wynika jednak z samego Pisma Świętego, które w wielu miejscach zachęca do czytania i rozumienia (czyli interpretowania) Słowa Bożego: Kto czyta niech uważa (Mat. 24:15), wypróbowany i nienaganny pracownik, który wykłada należycie słowo prawdy (2 Tym. 2:15), całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki (2 Tym. 3:16) itp.

Wielki Piątek. Chrześcijanie wspominają mękę Chrystusa na krzyżu. Może należałoby w takim momencie zamilknąć, nie teoretyzować, współczuć tylko. Z doświadczenia jednak wiadomo, że racjonalne podejście pomaga zmniejszyć dolegliwość psychicznego cierpienia. Jezusowi nie możemy już ulżyć. On z nieba z dumą może patrzeć na sukces Golgoty. Ale nam, stojącym jeszcze pod krzyżem, spoglądającym na Jego cierpienie z oddali, oniemiałym z przerażenia, potrzebne jest uzasadnienie, byśmy do współczucia umieli dołączyć właściwą, rozumną wdzięczność.

Za kilka dni Pascha. Jednym z ważnych przykazań paschalnych było wyczyszczenie kwasu. Należało go wyszukać, zgromadzić i spalić przed południem 14 dnia miesiąca Nisan. Nie chodziło o ocet czy cytrynę, ale wyłącznie o zaczyn chlebowy. Zakwas to bakterie, które w połączeniu z cukrem i wodą wywołują fermentację. W jej rezultacie powstaje alkohol i dwutlenek węgla. Gaz uchwycony w kleistej, glutenowej substancji powoduje wyrastanie ciasta. Bakterii nie da się usunąć. Są wszędzie – w powietrzu, w wodzie dodawanej do mąki i w samej mące. W jaki sposób można było zatem wyczyścić i usunąć kwas? Należało usunąć z domów wszystko, co zawierało mąkę lub ziarna i wodę.

Aż się skończyło siedem plag siedmiu aniołów – Obj. 15:8

Zachodnia cywilizacja zrezygnowała z kar cielesnych. Zadawanie komuś bólu w celu korekty jego postępowania wydaje się barbarzyństwem. Nawet klaps może zostać uznany za czyn karalny, nie mówiąc już o chłoście czy torturach. Nie wszędzie jednak panują pod tym względem podobne przekonania. Europa doszła do swoich wniosków również dopiero stosunkowo niedawno. Wcześniej wszyscy byli przekonani o słuszności i pożyteczności kar wywołujących ból. Wydaje się nawet, że Biblia również sprzyja temu dawniejszemu poglądowi.

Dokładnie według wzoru przybytku i wzoru wszystkich jego sprzętów, które ci pokażę; tak wykonacie (2 Mojż. 25:9).

Opisy budowy Przybytku oraz jego wyposażenia, zamieszczone w księgach Mojżeszowych, są dość ogólne. Na ich podstawie można by wykonać znacznie różniące się od siebie przedmioty, które spełniałyby podane na piśmie wymagania. Bóg jednak zażądał od Mojżesza, by sporządził namiot i przynależące do niego sprzęty „dokładnie według wzoru”. Można by wobec tego zapytać, dlaczego w Piśmie nie zostały przekazane szczegółowe opisy, może nawet z rysunkami, by wykonawcy nie musieli się dopytywać i zgadywać. Ponadto Bóg wiedział przecież, że kiedyś przedmioty te zaginą, czy też zostaną zniszczone. Na czym mieli się wzorować wykonawcy kopii z czasów perskich czy machabejskich? A przecież ich również obowiązywała instrukcja „dokładnie według wzoru”.

Otworzony był kościół przybytku świadectwa na niebie (...) i napełniony jest kościół dymem od chwały Bożej – Obj. 15:5,8

Hebrajskie słowo szekhina wywodzi się od rdzenia Szin-Kaf-Nun (7931) oznaczającego osiedlić się, mieszkać, przebywać. Szekhina w odniesieniu do Boga to znak Jego obecności. W tym sensie Bóg dwa razy wprowadzał się do ziemskich mieszkań. Raz na pustyni Synaj do namiotu^* i raz do budowli zaprojektowanej przez Dawida i wzniesionej w Jerozolimie przez Salomona. Trzecie i ostateczne wprowadzenie się Boga do mieszkania przygotowanego Mu przez ludzi zostało opisane w kilku proroctwach. Jednym z nich jest Księga Objawienia.

Między XV a XVII wiekiem Europa i częściowo nowy amerykański świat stały się widownią szaleństwa procesów o czary. Nie licząc regularnych prześladowań Żydów, było to do tamtych czasów największe bodaj ludobójstwo. Liczba jego ofiar mogła sięgnąć nawet 100 tys., a do tego doliczyć przecież trzeba liczne przypadki innych kar, jak wygnania czy pozbawienia mienia. Przeważającą większość, bo aż 75‑80 proc. skazanych stanowiły kobiety. Osoby oskarżone o czary stawały przed sądem na podstawie podejrzeń, donosów, bez żadnego zbadania ich zasadności, a następnie były poddawane okrutnym torturom, w trakcie których często przyznawały się do najbardziej absurdalnych zarzutów po to tylko, by jak najszybciej spłonąć na stosie i nie cierpieć już kolejnych sesji „przesłuchań”.

A śpiewali pieśń Mojżesza, sługi Bożego, i pieśń Barankową, mówiąc... – Obj. 15:3‑4.

Wielkie i godne podziwu są dzieła twoje,
      O, Panie Boże, o wszechmogący!
W sprawiedliwości i prawdzie są drogi twoje,
      O, królu wieków!

Nastanie czas takiego ucisku, jakiego nigdy nie było, odkąd istnieją narody; wielki ucisk, jakiego nie było od początku świata aż dotąd, i nie będzie – Dan. 12:1 i Mat. 24:21.

Jest rzeczą zupełnie naturalną, że wierzący miłośnicy Biblii starają się odczytywać każde jej zdanie w odniesieniu do siebie i swoich czasów. Jest to podejście godne pochwały, jako że Pismo Święte ma być słowem żywym, które wywiera wpływ na postawę oraz pomaga zrozumieć aktualne czasy. Jednak i w tym zakresie, jak w każdym innym, potrzebny jest umiar. Należy bowiem zgodzić się z faktem, że Biblia opisuje również inne epoki i odnosi się też do innych ludzi, a my, dzisiejsi czytelnicy, zawsze możemy z tego wyciągnąć dla siebie współczesne wnioski. Najpierw jednak musimy zrozumieć oryginalną myśl, bo inaczej konkluzje będą błędne.

I widziałem (...) [tych, co] zwyciężyli (...) nad morzem szklanym, mających cytry Pana Boga – Obj. 15:2

Dobry dramaturg przed finałową kulminacją wprowadza często chwilę wyciszenia. Trudno jest bowiem budować ciągły wzrost napięcia. W pewnym momencie słuchacz albo widz przyzwyczaja się i trzeba go odprężyć, by móc znów zacząć podwyższać poziom emocji.

Gdyż sam Pan (...) zstąpi z nieba; wtedy najpierw powstaną ci, którzy umarli w Chrystusie, potem my, którzy pozostaniemy przy życiu, razem z nimi porwani będziemy w obłokach w powietrze, na spotkanie Pana – 1 Tes. 4:16‑17.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że pogodzenie trzech tytułowych określeń jest niemożliwe – albo potem, albo razem. Czy apostoł użył nadmiarowego słowa, czy może raczej w naszym sposobie myślenia występuje jakaś przeszkoda, która uniemożliwia nam właściwe zrozumienie jego wypowiedzi? Oczywiście najłatwiej byłoby nie przejmować się takimi drobiazgami i dostosować jakoś tekst do naszych wyobrażeń, pomijając niepasujące słowa. Taka możliwość istnieje zawsze i czytelnik ma prawo po przeczytaniu tego tekstu nadal uważać, że zajmowanie się takimi detalami jest bezproduktywne.

I widziałem inny znak na niebie wielki i dziwny – aniołów siedmiu mających plag siedem ostatnich – Obj. 15:1

W naszych czasach większość zjawisk, które dawniej wydawały się niezrozumiałe i dziwne, została naukowo wytłumaczona. Powszechne jest też przekonanie, że to, co jeszcze niejasne, wkrótce znajdzie swoje wyjaśnienie. Czy tylko z tego powodu mało kto dzisiaj upatruje jeszcze znaków w zjawiskach przyrodniczych i astronomicznych? Przywiązywanie wagi do przebiegających drogę czarnych kotów, pękających luster czy gasnących świec uznawane jest za przejaw anachronicznej zabobonności. Rzadko kto przyznaje się, że nie wraca do domu po zapomniany przedmiot, gdy udaje się na egzamin albo zamierza załatwić jakąś ważną sprawę. Czy Bóg dostosowuje do epoki język swoich powiadomień dla ludzkości? Czy może być tak, że „naukowy światopogląd” uniemożliwi komuś odbiór ważnego niebiańskiego komunikatu?

Deptana jest prasa za miastem i wyszła krew z prasy aż do wędzideł końskich – Obj. 14:20

Wizyjna księga spisana przez Jana dorobiła się własnego przymiotnika. W popularnej kulturze europejskiej „apokaliptyczny” oznacza m.in. złowieszczy, straszny, katastroficzny. W Księdze Objawienia opisanych jest wiele pięknych, spokojnych i kojących scen, w których wcale nie dzieje się nic dramatycznego. Jednak niektóre wizje są rzeczywiście przerażające i potwierdzają słuszność popularnego skojarzenia z Apokalipsą.

A na obłoku siedział podobny Synowi Człowieczemu, [który] miał na głowie swej koronę złotą, a w ręce swojej sierp ostry.– Obj. 14:14

Są takie hasła, czy to ideologiczne, czy polityczne, które automatycznie wywołują spór. Sto lat temu wystarczyło powiedzieć: „prawa wyborcze dla kobiet” i od razu zaczynała się polemika. Dzisiaj takimi spornymi zagadnieniami są np. małżeństwa jednopłciowe, eutanazja czy aborcja. Nie mamy obecnie gorących tematów teologicznych, ale pięćset lat temu hasła typu: „usprawiedliwienie z wiary”, „tylko Pismo Święte”, „preegzystencja” nie tylko wywoływały spór, ale narażały jego protagonistów na poważne konsekwencje karne.

Błogosławiona zapałka, która się spala, by rozpalić płomień.
Błogosławiony płomień, który płonie w najskrytszych zakamarkach serca.
Błogosławione serce, które ma siłę przestać bić, gdy chodzi o godność.
Błogosławiona zapałka, która się spala, by rozpalić płomień.

Słowa tajemnicy przekazanej przez apostoła Pawła, zapisanej w 1 Kor. 15:51, w powszechnych przekładach brzmią następująco: Oto tajemnicę wam objawiam: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni (NB). Tłumaczenie to wynika z uznania autorytetu różnych rękopisów greckich, które w taki właśnie sposób przekazują ten tekst: ἰδοὺ μυστήριον ὑμῖν λέγω· πάντες οὐ κοιμηθησόμεθα, πάντες δὲ ἀλλαγησόμεθα. Jednak w jednym z najstarszych rękopisów greckich, Kodeksie Synajskim, tekst ten przekazywany jest nieco inaczej:

Napisz: Błogosławieni umarli, [którzy] w Panu umierają odtąd. Mówi duch, aby odpoczywali od prac swoich, albowiem uczynki ich idą za nimi. – Obj. 14:13

Błogosławieństwo powinno dotyczyć stanu zasługującego na pochwałę. Nie da się pochwalić śmierci. Podobnie sprzeczne z ludzkim wyobrażeniem o szczęściu są stany ubóstwa, smutku, głodu czy prześladowania. A mimo to Jezus mówi do płaczących, biednych, głodnych i cierpiących, że są błogosławieni (Łuk. 6:20‑22). Do zjawisk pozornie niemieszczących się w pojęciu błogosławieństwa dołożone zostało również umieranie.

W wielu kościołach chrześcijańskich prowadzone są obecnie kampanie wymierzone przeciwko ruchom charyzmatycznym szerzącym się w poprzek różnych wyznań. Nie jest to nowa wojna. Ruchy mistyczne są starsze niż chrześcijaństwo. Już pierwsi chrześcijanie, a także częściowo ówcześni Żydzi, zwalczali gnostyków, którzy wierzyli w osobiste, cudowne poznanie duchowych rzeczywistości. Kościół rzymski konsekwentnie tępił mistyków, jak choćby Eckharta, gdyż ich poczucie niezależności w korzystaniu ze źródeł objawienia stanowiło zagrożenie dla autorytetu nauczania Kościoła. Judaizm rabiniczny zwalczał ludowy ekstatyczny chasydyzm, a muzułmanie nie tolerują własnej odmiany mistycyzmu – sufizmu.

* Niepotrzebne skreślić

Kontynuacja tekstu: Ustrój kościoła (4) – Metody organizowania się zborów Badaczy Biblii

W poprzednich czterech rozważaniach starałem się w bardzo zwięzły i z konieczności powierzchowny sposób przedstawić materiał biblijny i historyczny dotyczący sposobów organizowania się zborów Chrystusowych w czasach biblijnych oraz późniejszych, aż po współczesny ruch Badaczy Biblii. Była to z mojej strony próba obiektywnego, o ile to tylko możliwe, spojrzenia na zapisy biblijne i historyczne. Oczywiście nie ukrywałem swych preferencji, które zapewne były zauważalne już na etapie wyszukiwania i oceny argumentów.

Na pożegnanie piękna piosenka, kołysanka, wyznanie wiary albo wątpienia, może cichy bunt i rezygnacja. Tańczył aż do końca miłości.

Którzy się kłaniają bestii i obrazowi [z gr. eikon – ikona] jej. – Obj. 14:11

We współczesnych muzeach przechowywane są liczne obrazy i rzeźby, które niegdyś służyły jako obiekty kultu. Ich artystyczny wyraz i kunszt wykonania może wzbudzać zainteresowanie, podziw, a nawet zachwyt. Wydaje się jednak, że uczucia te nie uwłaczają Bogu, o ile tylko jakiś wytwór ludzkiego rękodzieła nie staje się przedmiotem religijnego kultu.

Ten pić będzie z wina zapalczywości Bożej, zmieszanego, szczerego, w kielichu gniewu jego, i będzie męczony w ogniu i siarce – Obj. 14:10

Wypicie kilku łyków wina do świątecznego posiłku jest przyjemne i pożyteczne. Owoc winorośli, na równi ze zbożami, oliwą, figami, granatami i daktylami, jest darem Bożym – błogosławionym plonem „ziemi obiecanej”. Wino może być jednak zepsute i skwaśniałe, pełne osadów z dna naczynia, w którym fermentowało. Wypicie go w nierozcieńczonej postaci wywołuje nie tylko alkoholowy zawrót głowy, ale też odruch wymiotny. Dalszym skutkiem mogą być palące męczarnie – jak gdyby do żołądka dostała się siarka.

Kontynuacja tekstu: Ustrój kościoła (3) – Sposoby łączenia się zgromadzeń

Założyciel ruchu Badaczy Pisma Świętego, Charles Taze Russell, urodził się i wychował w USA w wielopokoleniowej rodzinie prezbiteriańskiej. Jego przodkowie wywodzili się częściowo ze Szkocji, gdzie zapoczątkowany został współczesny system prezbiteriański. Młody Charles w wieku 12 lat podjął samodzielną decyzję o porzuceniu Kościoła prezbiteriańskiego i przystąpieniu do jednego z pittsburskich kościołów kongregacjonalnych. Podając w wątpliwość naukę o przeznaczeniu i piekle, nie miał zresztą czego szukać w kalwińskim Kościele prezbiteriańskim. Rozwinięta przez niego później myśl teologiczna wykluczyła go również z szeregów amerykańskich kongregacjonalistów, jednak działalność, jaką prowadził już samodzielnie, układał w duchu tego właśnie sposobu organizowania się zborów. Uważał, że każde zgromadzenie jest niezależne, samo wybiera swoich sług, a także samo decyduje o sposobie działania, uznawanych prawdach i przyjmowaniu usługi starszych z innych zborów.

Byłem w Rzymie i papieża nie widziałem. Widziałem za to cesarza Konstantyna, jak wjeżdżał do Rzymu w 312 roku! Jak? A no dzięki panoramie prezentowanej w Gazometrze w Pforzheim.

Robert Allen Zimmerman urodził się w rodzinie żydowskiej. Przydomek Dylan przyjął prawdopodobnie od imienia pewnego walijskiego poety, którego chętnie czytywał. Zabłysnął jako balladowy głos protestu pokolenia lat sześćdziesiątych. Potem zafascynowała go muzyka rockowa. W późnych latach siedemdziesiątych Bob Dylan przeżył chrześcijańskie nawrócenie. Wtedy właśnie powstał album „Slow Train Coming” (Nadjeżdża powolny pociąg).

Szałas na Sukkot powinien mieć tak ułożony dach z gałęzi, by między liśćmi prześwitywały gwiazdy.

Wyglądam na wschód. Wszystkie odcienie purpury. Niebieski z czerwonym – niebo i człowiek zmieszane w jedno. Nie widzę gwiazdy porannej. Między brunatniejącymi liśćmi jesieni snują się mgły. Krople rosy na pajęczynie.

Kontynuacja tekstu: Ustrój kościoła (2) – Organizacja zgromadzenia lokalnego

Z zapisów Dziejów Apostolskich oraz apostolskich listów wynika, że zbory pierwszych chrześcijan utrzymywały między sobą ożywione kontakty. Świadczą o tym choćby przekazywane przez apostołów pozdrowienia: Pozdrawiają was wszystkie zbory Chrystusowe (Rzym. 16:16; por. 1 Kor. 16:19; Hebr. 13:24). Łącznikiem między lokalnymi kościołami byli apostołowie Jezusa oraz ich współpracownicy (Kol. 4:12‑16). Zapewne także inni wierzący, poruszający się między miejscowościami i krajami, pomagali nawiązywać i zacieśniać takie kontakty (Dzieje Ap. 18:2,18).

Kontynuacja tekstu: Ustrój kościoła (1) – Zbór Boży

Biblijny kościół, czyli ekklesia, to przede wszystkim zgromadzenie wierzących, którzy regularnie spotykają się w dzień odpoczynku, by wielbić Boga i Jego Syna Jezusa, nawiązywać serdeczne więzi oraz uczyć się właściwego sposobu myślenia i postępowania. Ich docelowym zadaniem jest zademonstrowanie w mikrokosmosie niewielkiego, niemalże rodzinnego grona przyjaciół praktycznego działania praw miłości i społecznego pokoju: Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli miłość wzajemną mieć będziecie (Jan 13:35).

Biblia o ustroju kościoła nie pisze prawie nic. Samo to powinno już dla wiernych naśladowców Jezusa stanowić wystarczającą podpowiedź. Wszystko, co na ten temat mówimy i piszemy, wywodzi się zasadniczo z naszych tradycji wyznaniowych i osobistych przekonań. Nasza praktyka w tym zakresie wynika z zastanej sytuacji, której przeważnie nie współtworzyliśmy.

Wśród słów Jezusa są dwie wypowiedzi, które czasami uważa się za wzajemnie sprzeczne:

Łuk. 9:49-50 Mistrzu, widzieliśmy takiego, który w twoim imieniu wygania demony i zabranialiśmy mu, ponieważ nie chodzi z nami. Wtedy Jezus rzekł do niego; Nie zabraniajcie; kto bowiem nie jest przeciwko wam, ten jest z wami.

Łuk. 11:23 Kto nie jest ze mną, jest przeciwko mnie.

Co ma wspólnego jedzenie mięsa z graniem na bębnach? Raczej nic. Może tylko tyle, że konsekwentny wegetarianin nie powinien grać na bębnach, które są zwykle obciągane zwierzęcą skórą. Ale nie o tym rzecz.

Przy okazji dyskusji toczących się na temat „koszerności” perkusji, słyszy się czasem argument, że apostoł zaleca zrezygnowanie z jedzenia mięsa, jeśli miałoby to gorszyć brata: Nie będę jadł mięsa na wieki, abym brata mego nie zgorszył – 1 Kor. 8:13 (por. Rzym. 14:21).

Bójcie się Boga i chwałę mu dajcie, (...) kłaniajcie się temu, który uczynił niebo i ziemię, i morze, i źródła wód – Obj. 14:7

Majestatyczne góry, strome urwisko ze wspaniałym widokiem, potężny wodospad, niebo usiane tysiącami gwiazd, burza w nocy, spotkanie z dużym zwierzęciem w naturalnym otoczeniu, wulkan kipiący lawą i wydający groźne pomruki – to tylko niektóre zjawiska i sytuacje, które wzbudzają jednocześnie i podziw, i strach – ową wyjątkową kombinację emocji, która towarzyszy także spotkaniom człowieka z Bogiem.

[Aby ją] zwiastował mieszkającym na ziemi i wszelkiemu narodowi, i plemieniu, i językowi, i ludowi – Obj. 14:6

Jednym z najważniejszych i bodaj najtrudniejszych zadań człowieka jest zrozumienie samego siebie. Seria kluczowych pytań, które trzeba sobie w tym celu zadać, zaczyna się od tego: skąd przychodzę?

I widziałem anioła lecącego przez pośrodek nieba, mającego ewangelię wieczną; (...) przyszła godzina sądu jego – Obj. 14:6‑7

Dzisiaj sąd kojarzy się przede wszystkim z kłopotami. Owszem, jego orzeczenie może być czasem dobrą nowiną, jeśli stwierdza niewinność, ale raczej tylko w znaczeniu ulgi. Tak naprawdę jedynie ludzie pokrzywdzeni oczekują na sprawiedliwy sąd. Dla nich zapowiedź przybycia sędziego jest rzeczywiście radosną wieścią.

W ich ustach nie znalazło się kłamstwo; bez zmazy bowiem są – Obj. 14:5

Nos bajkowego Pinokia stawał się na skutek kłamstw coraz dłuższy. W realnym świecie wypowiedź zawierająca elementy niezgodne z oceną rzeczywistości, jaką posiada osoba wypowiadająca się, nie wydłuża jej nosa, ale sprawia, że mimika twarzy staje się niesymetryczna. Obraz twarzy kontrolowanej przez emocje wyrażające prawdę jest idealnie symetryczny.

Ci są, którzy z niewiastami nie pokalali się, pannami bowiem są – Obj. 14:4

Dziewictwo to ogólnie stan nienaruszenia czegoś pierwotnego. W tym sensie mówi się na przykład o dziewiczej przyrodzie. Po polsku dziewica to tylko kobieta; o mężczyźnie mówi się „prawiczek”. Słowo greckie parthenos w Biblii, podobnie jak hebr. betulah, odnosi się przede wszystkim do niezamężnej kobiety, która nie miała jeszcze stosunku z mężczyzną. Jednak hebrajskie słowo ma dzisiaj męską formę betul, a greckie, poprzedzone męskim rodzajnikiem, odnosi się we współczesnym języku do mężczyzny, natomiast w odniesieniu do kobiet wykształciła się żeńska forma parthena.

(...) oprócz stu czterdziestu jeden tysięcy – Obj. 14:3

Fizyczna zasada nieoznaczoności głosi, że w świecie cząstek materii występują takie pary wielkości, których nie da się jednocześnie zmierzyć z dowolną dokładnością. Tego typu parą jest na przykład położenie i pęd. Oznacza to, że jeśli określi się dokładnie położenie cząsteczki, to nie da się z równą dokładnością zmierzyć jej pędu. Wyznaczenie zaś dokładnego pędu powoduje, że położenie zaczyna się rozmywać i cząstka jawi się jako chmurka prawdopodobieństwa, gdzie można się jej w danej chwili spodziewać. Zasada nieoznaczoności kłóci się z intuicyjnym postrzeganiem rzeczywistości w świecie makroskopowym.

(...) [którzy] są kupieni z ziemi (...) Ci kupieni są z ludzi od początku* Bogu i w Baranku – Obj. 14:3,4

Dzisiaj nie wolno kupować ani sprzedawać ludzi. Handel taki, nawiązujący do systemu niewolnictwa, jest surowo karanym przestępstwem. Nasze współczesne wyczucie etyczne podpowiada nam, że traktowanie człowieka jako towar, który można posiadać na własność, sprzedawać lub kupować, byłoby głęboko poniżające dla ludzkiej godności. Jedynym obszarem, w którym jeszcze legalnie „kupuje się” ludzi, jest klubowy sport profesjonalny. Piłkarze, na przykład, są sprzedawani i kupowani przez kluby. Nie stają się one jednak dysponentami ich życia, a jedynie nabywają prawa do ich pracy, czyli udziału w sportowych imprezach.

A nikt [nie] mógł nauczyć się pieśni oprócz 141* tysięcy, [którzy] są kupieni z ziemi – Obj. 14:3

Przymiotnik „nowa” w odniesieniu do muzyki może oznaczać jej nowatorski charakter. Po polsku mówimy w takim wypadku o „muzyce współczesnej”, choć mianem tym określa się dzisiaj przeważnie muzykę eksperymentalną tworzoną w ubiegłym stuleciu. W XIV wieku we Francji i Włoszech zapoczątkowany został nurt „nowej muzyki” określany mianem ars nova, czyli nowa sztuka. Kierunek ten przyczynił się do znacznego rozwoju form muzycznych, choć początkowo nie spotkał się z uznaniem i zrozumieniem. Ta stosunkowo trudna, wielogłosowa muzyka wydawała się tak dziwna i „światowa”, że została potępiona przez papieża Jana XXII w bulli Docta sanctorum patrum (1322 r.) i usunięta z kościoła.

A z nim 144 tysiące mających imię jego i imię Ojca jego napisane na czołach swoich. – (Obj. 14:1)

Podział Biblii na rozdziały został wprowadzony dość późno. Dokonał tego, jak się uważa, w XIII w. brytyjski biskup Stephen Langton. Rozdziały pomagają odszukiwać i zapamiętywać miejsca w Biblii. Czasami jednak dość arbitralnie wstawiony numer rozdziela fragmenty, które należałoby czytać łącznie.

I widziałem, a oto Baranek stał na górze Syjon. – Obj. 14:1

We współczesnej Jerozolimie wskazuje się co najmniej dwa miejsca związane z nazwą Syjon. Brama Syjońska prowadzi na wzgórze tuż za murami starego miasta, na którym znajduje się między innymi grób Dawida. To miejsce zostało jednak nazwane Syjonem dopiero przez chrześcijan. Poniżej, na południowy wschód, zlokalizowane są wykopaliska, gdzie odkryto prawdziwe stare miasto – zamek Dawida, czyli Syjon historyczny. W Biblii Syjonem nazwane jest także wzgórze świątynne.

Żadne serce nie cierpiało nigdy, gdy sięgało po swoje marzenia,
bo każda chwila poszukiwań jest chwilą spotkania z Bogiem i Wiecznością.
Paulo Coelho, Alchemik

„I have a dream” – mam marzenie! Tymi słowami zapisał się w historii czarnoskóry duchowny Martin Luther King, walczący o równouprawnienie Afroamerykanów. Marzył o świecie, w którym ludzie nie będą osądzani według koloru skóry. Marzył o kraju, gdzie dla obywateli, których przodkowie zostali przywiezieni do Ameryki jako niewolnicy, nie ma oddzielnych toalet, miejsc w autobusie, restauracji czy kinie. Gdyby nie został zabity przez zamachowca, dożyłby może wyboru pierwszego czarnoskórego prezydenta USA. Ale czy byłoby to ziszczeniem jego marzeń o świecie, w którym status potomków ciemnoskórych ofiar oraz potomków ich prześladowców zostałby w pełni zrównany?

Niech zrachuje liczbę bestii, liczba bowiem człowieka jest: sześćset sześćdziesiąt sześć – Obj. 13:18

Gematria^* liczby 666 to jeden z ulubionych tematów spekulacji parabiblijnych. Greckie imię Jezusa ma podobno wartość 888. A Szatana? Ten przybiera różne postaci. Jedni widzą go ukrytego w łacińskiej nazwie rzekomego namiestnika Syna Bożego w Watykanie, inni wiążą z imieniem Cezara Nerona. Współcześnie jest podobno zauważalny w kodzie kreskowym, w początkowym skrócie stron internetowych „www”, symbolu programów Adobe oraz przeglądarki Chrome, symbolu napoju Monster, a nawet w skrócie nazwy firmy samochodowej VW – wszędzie jako trzy szóstki lub trzy hebrajskie litery Waw^**. Do tego dochodzą liczne imiona i nazwy, określające Szatana lub jego przedstawicieli, w których suma wartości liter w jakimś języku daje liczbę 666. Ale czy to rzeczywiście jest poprawna droga poszukiwania znaczenia liczby bestii?

A na głowach jej imię bluźnierstwa – Obj. 13:1

Występek bluźnierstwa, czyli znieważania Boga, został usunięty z kodeksów karnych krajów Zachodu. Zakazane jest obrażanie uczuć religijnych innych ludzi poprzez znieważanie przedmiotów lub miejsc kultu, jednak złorzeczenie Bogu nie może, zdaniem organizacji chroniących prawa człowieka, zostać uznane za przestępstwo, gdyż wymagałoby to przyznania jednej religii statusu wyższości nad innymi lub nad jej brakiem. W takim stanie prawnym karalne jest publiczne znieważanie człowieka, ale można prawie całkowicie bezkarnie bluźnić, czyli znieważać Osobę Najwyższego.

Żaden nie mógł kupować ani sprzedawać, tylko [ten, kto] ma piętno bestii. – Obj. 13:17

Prawo do prowadzenia sprzedaży prawie zawsze poddane było jakiejś kontroli i wymagało koncesji; rzadziej kupno. Bywało też już w historii, że pozwolenie na sprzedaż lub kupno zależne było od okazania lojalności wobec „miłościwie” panującej ideologii. Nigdy jednak ludzie nie byli tak uzależnieni od kupowania, jak dzisiaj.

Dano im piętno na rękę prawą albo na czoło ich – Obj. 13:16

Zaszyty pod skórę chip, kod kreskowy albo strona internetowa zaczynająca się od skrótu „www” – w ostatnich czasach pojawiały się różne, mniej lub bardziej poważne propozycje wyjaśnienia, czym mogłoby być piętno bestii. Dawniej domyślano się, że jego rolę mogłaby odegrać moneta z wizerunkiem cesarza odciśniętym na ręce lub czole. A może już samo jej posiadanie byłoby równoznaczne z przyjęciem piętna? Dzisiaj znakiem władzy finansowej jest np. karta bankowa, bez której coraz trudniej wyobrazić sobie rozsądne funkcjonowanie w obszarze gospodarczym. Czy chrześcijanin posługujący się tymi udogodnieniami przyjął już piętno bestii na rękę lub czoło?

Gdy 5 sierpnia w warszawskiej archikatedrze z zainteresowaniem przyglądałem się zakonnicy pieczołowicie układającej z białych i czerwonych kalii polską flagę, nie miałem pojęcia, że nazajutrz miała się tam odbyć msza w intencji ojczyzny w ramach inauguracji nowo wybranego prezydenta. Jakiś starszy człowiek rzucił w moim kierunku:

...aby uczynili obraz bestii, która miała ranę od miecza, ale ożyła – Obj. 13:14

W naszych racjonalnych czasach niewielu już ludzi wierzy w magiczne obrazy i figury, które płaczą, krwawią, przemawiają, dokonują cudów. Istnieją jednak dzisiaj takie „gadające obrazy”, którym wierzą prawie wszyscy.

I zwodzi mieszkańców ziemi przez cuda, które dano jej czynić – Obj. 13:14

Cud to zjawisko ponadnaturalne, czyli takie, którego nie da się racjonalnie objaśnić. Cud w znaczeniu religijnym poświadcza dodatkowo boską inspirację jakiegoś lub czyjegoś działania.

Sukkot (Święto Szałasów) trwa już pięć dni. W poniedziałek, 5 października 2015, czyli ósmego (szmini) dnia, zakończy się uroczystym zgromadzeniem (aceret).

Matkot to prosta gra polegająca na odbijaniu miękkiej gumowej piłeczki twardymi, najczęściej drewnianymi paletkami. Bywa uznawana za nieoficjalny izraelski sport narodowy. Mówi się, że została wymyślona na izraelskich plażach i uprawiana jest tam od 80 lat, czyli dłużej niż istnieje państwo Izrael. Jest tak popularna w tym kraju, że w Tel Awiwie powstało nawet specjalne muzeum tej gry, jedyne na całym świecie.

W Polsce trwa dyskusja, czy stać nas na przyjęcie 10 tysięcy uchodźców. W mijającym właśnie roku żydowskim (Rosz Ha Szana, czyli Nowy Rok, wypada 14 września 2015) ośmiomilionowy Izrael przyjął blisko 30 tysięcy tzw. „olim”, czyli Żydów, którzy pragną osiedlić się w Izraelu. To jeden imigrant na 267 osób.

I sprawia, że ziemia i jej mieszkańcy oddają pokłon pierwszej bestii, której rana śmiertelna została uleczona. – Obj. 13:12

Uczucia religijne wzmacniają wszelkie więzi międzyludzkie. Dlatego władcy często posługiwali się kultami, by umacniać swoją pozycję polityczną. Nawet religia chrześcijańska była i jest wykorzystywana jako narzędzie sprawowania władzy, choć stoi to przecież w jawnej sprzeczności z nauką Jezusa, który głosił, że Jego Królestwo nie przynależy do tego świata.

Miała rogi dwa podobne barankowym, a mówiła jako smok. – Obj. 13:11

Bywa, że osoba o niezbyt atrakcyjnej powierzchowności w bliższym kontakcie okazuje się bardzo interesującym człowiekiem. Czasami zaś jest na odwrót – piękna buzia potrafi w krytycznej sytuacji zamienić się w ziejącą ogniem paszczę.

W księgach żywota Baranka zabitego od założenia świata. – Obj. 13:8

Nieco dawniej egzaminy i konkursy kojarzyły się z widokiem grupki młodych ludzi tłoczących się wokół tablicy ogłoszeniowej, na której wywieszano listę tych, co zdali, dostali się, przeszli do kolejnego etapu. Każdy starał się jak najszybciej odnaleźć swoje nazwisko. Ci, którym się to udało, odbiegali radośnie. Inni stali długo i z niedowierzaniem po raz kolejny czytali listę w nadziei, że może ich nazwisko zaplątało się gdzieś omyłkowo między innymi literami alfabetu.

Kodeks Synajski – najstarszy, z 350 r. n.e., niemal kompletny rękopis Nowego Testamentu, zawierający również greckie tłumaczenie Starego Testamentu. Konstanty Tischendorf odkrył go w 1844 roku w klasztorze św. Katarzyny na Synaju. Cenne pergaminy stopniowo zostały przez niego wywiezione do Rosji i do Niemiec. W 1933 roku British Museum zakupiło manuskrypt od Związku Sowieckiego, za który Stalin otrzymał 100 tys. funtów. „Przez długi czas była to najwyższa cena, jaką kiedykolwiek zapłacono za pojedynczą książkę, w dodatku niekompletną” (Wikipedia). Odtąd zdecydowana większość pergaminowych kart, bo aż 346,5, przechowywana jest w British Library w Londynie, pozostałe części kodeksu znajdują się w Petersburgu, Lipsku oraz w miejscu odnalezienia – w klasztorze na Synaju.

Których imiona są napisane w księgach żywota Baranka.– Obj. 13:8

Oko cyklonu – centralny obszar burzy tropikalnej; cechuje się słabym wiatrem, brakiem opadów, niskim ciśnieniem i podwyższoną temperaturą.

A dane są jej usta mówiące wielkie [rzeczy] i bluźnierstwa. – Obj. 13:5

Pycha, czyli występek przeciwko miłości do bliźniego, oraz bluźnierstwo, czyli występek przeciwko miłości do Boga, to dwa najcięższe grzechy, jakich może dopuścić się człowiek.

A bestia, którą widziałem, była podobna lampartowi, a nogi jej jako niedźwiedzie, a paszcza jej jako paszcza lwa. – Obj. 13:2

Nikt przy zdrowych zmysłach nie zjada rozmyślnie muchomora. Jednak wielu odżywia się produktami, które stopniowo podtruwają ich organizm, i dopiero po wielu latach zauważa przykre skutki, najczęściej już nieodwracalne.

Żydzi przyzwyczaili już świat do tego, że przodują w wielu dziedzinach. W dawnych czasach przekazali ludzkości najlepszą religię i kulturę. Przez wieki byli znani jako znakomici lekarze i prawnicy. Współcześnie wielu świetnych naukowców, wynalazców, finansistów, twórców i artystów wywodzi się z tego starożytnego i zasłużonego narodu. Jednak w dziedzinie sportu Izraelici nigdy nie mieli zbyt wygórowanych ambicji. Judaizm nie bardzo podkreśla bowiem wartość sprawności fizycznej.

A jedna z głów jej jakoby zabita na śmierć, ale rana śmiertelna jej uzdrowiona jest. – Obj. 13:3

Niełatwo zabić wielogłowego potwora. Trzeba pozbawić go wszystkich łbów. A przy tym głowy gada odrastają. Zanim utnie się siódmą, pierwsza znów jest zdrowa i gotowa do kierowania organizmem zła.

I stanął na piasku morskim. – Obj. 12:18

Ludzkie systemy przemocy zwalczają oponentów na trzech poziomach. Po pierwsze, blokują rozpowszechnianie niepożądanych idei. Po drugie, prześladują powstające pod ich wpływem zalążki społeczności. I po trzecie, zawłaszczają sobie i podporządkowują powstałe już organizacje skupione wokół zakazanych ideologii, przekształcając je tak, by współpracowały z reżimem.

Jom Ha’acmaut – 67 urodziny Izraela

14 maja 1948 roku (wg kalendarza hebrajskiego 5 Ijar 5708) Dawid Ben Gurion odczytał Deklarację Niepodległości Izraela. Po 1878 latach od zburzenia jerozolimskiej świątyni przez Rzymian oraz 2534 latach od obalenia Sedekiasza, ostatniego króla z rodu Dawida, powstało niepodległe państwo Izrael ze stolicą w Jerozolimie. Dlatego co roku 5 Ijar (w 2015 wczoraj, 23 kwietnia) Izrael świętuje swoje urodziny. Przy tej okazji publikowane są dane demograficzne. Poniżej krótki z nich wyciąg.

I wypuścił wąż z paszczy swojej za niewiastą wodę jako rzekę. – Obj. 12:15

W porze deszczowej na skalistej pustyni trzeba bardzo uważnie dobierać miejsce obozowania. Zaciszne, płaskie doliny kuszą, by rozbić w nich namiot. Jednak takie wąwozy, zwane wadi, mogą okazać się zdradliwe. W ciągu kilku minut potrafią wypełnić się błotnistą wodą, nie dając szansy ucieczki. Niezauważona deszczowa chmura przeciąga czasami kilka kilometrów dalej, ale na suchym, twardym gruncie woda łatwo się gromadzi i spływa bardzo gwałtownie^*.

– Co to jest Garissa? – Miasto w Kenii. Islamiści zabili tam stu pięćdziesięciu chrześcijańskich studentów. – Aha, rzeczywiście, coś słyszałem.

W przeddzień Wielkiego Piątku nad ranem na teren miasteczka studenckiego w Garissie we wschodniej Kenii wpadła grupa zamaskowanych napastników z pistoletami maszynowymi AK-47. Najpierw strzelali na oślep wokół siebie. Potem zgromadzili 700 zakładników. Wypuścili muzułmanów, a pozostałych, jeśli byli chrześcijanami, zabijali. W ataku kenijskiej armii zginęli terroryści oraz prawdopodobnie część zakładników. W sumie doliczono się co najmniej 150 ofiar, rannych nikt chyba dokładnie nie liczył. Zapewne były ich dziesiątki, jeśli nie setki.

Ofiarujesz Paschę Panu... nie będziesz jadł przy niej nic kwaszonego [chamec].^* (5 Mojż. 16:2-3) 
Przaśniki [macot] jeść będziecie przez siedem dni i nie ukaże się u ciebie kwaszone [chamec], ani widziany będzie zakwas [sor] we wszystkich granicach twoich. (2 Mojż. 13:7) 
Przez siedem dni zakwas [sor] nie znajdzie się w domach waszych, a każda dusza jedząca kwaszone [chamec] odcięta będzie od społeczności Izraela. (2 Mojż. 12:19)

I dano niewieście dwa skrzydła orła wielkiego, aby leciała na pustynię na miejsce swoje. – Obj. 12:14

Pustynia to obszar o znacznej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów. Ze względu na niską wilgotność, na gorących pustyniach temperatury dzienne sięgają pięćdziesięciu stopni, zaś w nocy mogą spadać do zera. Jest to teren o niskim poziomie zaludnienia ze względu na trudne warunki życia.

Michał i aniołowie jego walczyli ze smokiem. – Obj. 12:7

Góra i dół, przód i tył. Jasny i ciemny, hałas i cisza, gładki i szorstki, słodki i gorzki. Dobry i zły. Porządek świata wartości fizycznych i duchowych regulowany jest napięciami między biegunami przeciwieństw. Ów system podwójności i sił między nimi działających jest elementem Bożego projektu dla materialnego świata. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, światło i ciemność, ziemię i morze, mężczyznę i kobietę.

Urodziła syna, mężczyznę, który ma paść wszystkie narody laską żelazną. – Obj. 12:5

W czasach Dawida pasterskie laski były drewniane. Z żelaza wykonywało się broń lub ciężkie narzędzia rolnicze. Żelazny pręt w rękach pasterza to widok wywołujący sprzeczne uczucia. Sielankowy nastrój zielonej niwy przecięty zostaje wibrującą nutą gniewu i gotowości stawienia czoła niebezpieczeństwu.

A oto smok rydzy, wielki, mając głów siedem i rogów dziesięć... – Obj. 12:3

Stany pośrednie wzbudzają obrzydzenie. Brzydzi nas stan nieustalony między płynem a ciałem stałym. Obrzydliwe wydają się galaretowate stworzenia wodne. Również zwierzęta, u których występują cechy innych gatunków lub zwielokrotnione części własnego organizmu, wydają się brzydkie i straszne.

A będąc brzemienna, wołała mając bóle porodowe i męczyła się, aby urodzić – Obj. 12:2

Najszlachetniejsze drewno pochodzi z drzew, które rosną bardzo wolno w nieprzyjaznych klimatach, najlepiej na mrozie albo wysoko w górach. W Skandynawii szczególnie cenione jest drewno zwane po fińsku kelo, pochodzące z drzew, które same obumarły na stojąco i przez dziesiątki lat naturalnie wysychały.

Cud wielki ukazał się na niebie: niewiasta obleczona w słońce. – Obj. 12:1

Nieprzygotowany obserwator nocnego nieba będzie umiał co prawda zachwycić się wspaniałym spektaklem migocących iskier, zauważy być może niektóre grupy jaśniejszych gwiazd, ale z pewnością nie dostrzeże w nich żadnego podobieństwa do zwierząt, postaci czy przedmiotów. A przecież gwiazdozbiorom zostały przypisane takie skojarzenia. Skąd się wzięły?

Nie po raz pierwszy wyznawcy islamu zademonstrowali, w jaki sposób rozumieją „kulturę” prowadzenia dyskusji. W odpowiedzi na publikację karykatury – strzelali, by zabić. Dwanaście istnień ludzkich zostało nagle przerwanych dlatego, że muzułmańscy mordercy postanowili kałasznikowami bronić honoru swojego „boga”. Oczywiście nie zważają oni przy tym ani na odpowiedzialność ofiar, ani na winę, ani na przestępstwo.

19 kwietnia 2018 roku, czyli 4 Ijar 5778, przypada 70. rocznica proklamowania nowożytnego państwa izraelskiego. Według kalendarza gregoriańskiego Deklarację Niepodległości ogłoszono 14 maja 1948 roku, jednak w biblijnym kalendarzu hebrajskim był to 5 Ijar 5708 i właśnie ta data stanowi podstawę dorocznych obchodów Jom ha-Acmaut, czyli Dnia Niepodległości.

Nichts in der Welt steht einzeln und irgend ein Wirksames
muß nicht als Ende, sondern als Anfang betrachtet werden
[Nic na świecie nie występuje samo, a co wywołuje skutki,
nie powinno być traktowane jako koniec, tylko jako początek.]

Johann Wolfgang von Goethe (1749‑1832)

„Apokaliptyczna chmura przeraziła mieszkańców”, „apokaliptyczna burza nad Warszawą”, „apokaliptyczna pandemia nienawiści”, „apokaliptyczna wizja zaśmieconego Krakowa” – tego typu określnikami chętnie posługują się doniesienia prasowe, opisując pewne ponadprzeciętne zjawiska. Przymiotnik „apokaliptyczny” w powszechnym użyciu kojarzy się bowiem z czymś przerażającym, katastrofalnym, ostatecznym. Apokalipsa to dla wielu ludzi straszliwy koniec jakiegoś świata.

Chanukah to święto, które w dzisiejszej praktyce stało się osobliwym przykładem wzajemnego oddziaływania na siebie judaizmu i chrześcijaństwa. Wywodzi się ono z ducha walki przeciwko próbom asymilacji Żydów za czasów helleńskiego panowania nad Jerozolimą. Tymczasem dzisiaj stało się jednym z najbardziej znanych, rozpoznawalnych i zasymilowanych świąt żydowskich w zhellenizowanym świecie chrześcijańskim.

I otworzona jest świątynia Boża na niebie w górze. – Obj.11:19

Gdy Jezus umierał na krzyżu, nad Jerozolimą zapadła ciemność, zatrzęsła się ziemia. Wokół Wzgórza Czaszek otwierały się groby, ukazując ciała świętych. W świątyni rozdarła się wewnętrzna zasłona. Droga do najświętszego sanktuarium stanęła otworem.

Narody rozgniewały się i przeszedł gniew Twój – Obj. 11:18

Według teorii amerykańskiego psychologa Roberta Plutchika gniew i strach są emocjami podstawowymi o przeciwstawnym charakterze, co oznacza, że nie można ich doświadczać jednocześnie. Ekstremalny gniew, wściekłość, wyklucza emocję strachu, powodując, że nawet w obliczu oczywistych zagrożeń człowiek zachowuje się nieracjonalnie, gdyż przestaje się bać.

Stały się królestwa świata – Pana naszego i Chrystusa jego i królować będzie na wieki wieków. – Obj. 11:15

Prawie każda wiadomość jest dla jednych dobra, a dla innych zła. Słynny lipski organista, J. S. Bach, żalił się podobno kiedyś swoim mocodawcom, że rok nie był dobry, bo ludzi niewiele pomarło. Chodziło oczywiście o mniejsze dochody z grania na pogrzebach.

I zabito w trzęsieniu ziemi imion ludzi siedem tysięcy, a pozostali w bojaźni są i dali chwałę Bogu niebieskiemu. – Obj. 11:13

Strach jest podobno złym doradcą. Ale z drugiej strony: jak trwoga, to do Boga. Przynajmniej w tej jednej sprawie strach podpowiada słuszne rozwiązanie.

Zwierzę tedy występujące z czeluści stoczy z nimi bitwę i zwycięży ich, i zabije ich. – Obj. 11:7

Najstraszniejsze wydają się te zwierzęta, które mieszkają w niedostępnych jaskiniach albo w morskich głębiach, skąd wyłaniają się tylko czasami i w sposób nieoczekiwany.

Z góry przepraszam za poniższą toaletową anegdotę, która jest być może nie na miejscu w religijnym felietonie, ale nie mogę się powstrzymać. Kto miałby się zgorszyć, niech od razu przeskoczy do następnego akapitu. Otóż pewna znajoma opowiadała mi dawno temu, że jej mała jeszcze wtedy córeczka po zakończeniu czynności nocnikowych zwróciła się kiedyś do niej takimi oto słowy: „Mamo, umyj mi pupę, tylko bez przesady...”.

A trupy ich na ulicy miasta wielkiego, które nazywają duchowo Sodomą i Egiptem, gdzie i Pan ukrzyżowany jest. – Obj. 11:8

Jednym z elementów architektonicznych właściwych dla miast jest szeroka, reprezentacyjna ulica lub plac, gdzie skupia się życie społeczne. Taka wolna przestrzeń wyznaczana bywa przez otaczające ją budowle. Najczęściej jest wśród nich pałac i świątynia.

Wzgórze świątynne w Jerozolimie po raz kolejny staje się zarzewiem konfliktu religijnego i politycznego. I jak zwykle w relacjach na ten temat „kot odwracany jest ogonem”. Rabin Jehuda Glick uważał, że Żydzi mają takie samo prawo modlić się na wzgórzu świątynnym, jak muzułmanie. Ekstremiści i terroryści islamscy prowadzą jednak dyskusję przy użyciu noży i pistoletów, więc ich odpowiedzią na jego argumenty były kule zamachowca.

Moc mają (...) uderzyć ziemię wszelką plagą.  – Obj. 11:6

Świadek musi być wiarygodny. W dawnych czasach poseł przynoszący wieści od ważnych osób musiał najpierw przedstawić ich odbiorcom dowody, że naprawdę został wysłany przez tego, kogo reprezentuje. Najbardziej typowe były listy uwierzytelniające z pieczęcią. Kiedy indziej mogły to być dary, które jednoznacznie kojarzyły się z posyłającą je osobą.

Ci są dwie oliwy i dwa świeczniki.– Obj. 11:4

W działalności publicznej konieczna jest umiejętność współdziałania. Nie ma ludzi tak wszechstronnych, by byli w stanie sami zaspokoić wszystkie oczekiwania. Dobra współpraca jest zatem podstawą skutecznej działalności. Współpracować można na różne sposoby. Może to być harmonijne, wspólne działanie. Można rozdzielić zakresy kompetencji. Ale bywa też i tak, że elementem współpracy jest konfrontacja, która okresowo może nawet prowadzić do konfliktów.

Ci dwaj prorocy dręczyli mieszkających na ziemi. – Obj. 11:10

W dawnych czasach zabijano nieraz posłańców, którzy przynosili złe wieści. Dzisiaj można przełączyć telewizor na inny kanał. Z drugiej jednak strony złe wiadomości dobrze się sprzedają. Wszyscy mamy skłonność do gapienia się na ludzką niedolę. Gdy jednak telewizja, gazeta albo inne media przekazują wiadomości o nieszczęściach, które mogą i nas dotknąć, domagamy się zmiany rządu, zarządu albo przynajmniej redakcji. Ale od tego rzeczywistość nie stanie się lepsza.

Ci są dwie oliwy i dwa świeczniki, przed Panem ziemi stojące. – Obj. 11:4

Ludzki mózg kojarzy pojęcia, obrazy, sytuacje. Wystarczy częściowe albo nawet szczątkowe podobieństwo, by uruchomić proces tworzenia kategorii, modeli, wzorów, które następnie ułatwiają zapamiętywanie, porządkowanie oraz przyspieszają proces oceniania sytuacji i podejmowania decyzji. Pisarze biblijni wykorzystywali ten sposób działania ludzkiego umysłu, by podsuwać czytelnikowi skojarzenia właściwie ukierunkowujące jego myślenie.

I dam dwom świadkom moim, i prorokować będą przez dni tysiąc dwieście sześćdziesiąt, obleczeni będąc w wory. – Obj. 11:3

Niezbadane są drogi, jakimi wędrowały niektóre słowa, zanim dotarły do naszych współczesnych języków. Wór po hebrajsku to saq. Język grecki przejął to słowo w formie sakkos i tak też się potem nazywał wór po łacinie. Do dzisiaj sacco to po włosku „worek” (po niemiecku Sack). W języku niemieckim ktoś kiedyś w ten sposób określił podobną do wora szatę zakładaną pod zbroję, która w starofrancuskim nazywała się jacque, również od łacińskiego sacco. I stąd już blisko do naszego żakietu lub męskiej marynarki (po niemiecku Sakko). W oparciu o ten wywód językowy można by powiedzieć, że kaznodzieja w marynarce „prorokuje obleczony w wór”.

Ale sień (...) dana jest narodom, a miasto święte deptać będą czterdzieści dwa miesiące. – Obj. 11:2

Do wyrażania miar służą jednostki różnych rzędów po to, by liczby były z jednej strony możliwie jak najmniejsze, a z drugiej – stosunkowo dokładne. Odległości między gwiazdami liczy się w latach świetlnych. Między miastami – w kilometrach. Do opisu precyzyjnych wymiarów małych urządzeń najbardziej przydatny jest milimetr czy nawet jego ułamek.

Wstań, a zmierz kościół Boży i ołtarz. – Obj. 11:1

Do gabinetu ważnej osobistości wchodzi się przez sekretariat. Jeśli sekretariat jest zamknięty, nie da się wejść do gabinetu, nawet jeśli jego właściciel jest w nim obecny.

Trzeba ci znów prorokować odnośnie ludów i narodów, i języków, i wielu królów. – Obj. 10:11

Jedzenie sprawia przyjemność. Łatwy dostęp do smakołyków powoduje, że człowiek najczęściej przyswaja więcej pokarmów niż jest w stanie spożytkować. Skutkiem bywa otyłość i wiele wynikających z niej schorzeń. Pomiędzy dwoma skrajnymi postawami: „człowiek je, żeby żyć” i „człowiek żyje, by jeść”, jest jeszcze jakiś rozsądny umiar, który pozwala zachować przyjemność w jedzeniu bez doprowadzania się do chorobliwej otyłości.

Weź ją i zjedz, a uczyni gorzkość w twoim brzuchu, ale w ustach twoich będzie słodka jak miód. – Obj. 10:9.

Gorycz jest przeciwieństwem słodyczy. Smaki te można jednak harmonijnie łączyć. Najsłynniejszym tego przykładem jest czekolada. Wiele elementów życia ludzkiego nacechowanych jest taką właśnie gorzko-słodką nutą. Nie są to może łakome kąski, lecz doświadczony człowiek umie docenić ich wytrawny smak.

W niemieckim śpiewniku po zmarłej starszej osobie znalazłem kartkę z takim oto błogosławieństwem:

Niech Pan będzie przed tobą,
by ci pokazywać właściwą drogę.

Według Wikipedii słowo „żargon” nabrało pejoratywnego znaczenia i określa język specjalny, do którego ma się pogardliwy stosunek. Dlatego podobno zostało wyparte przez termin „slang”. To, o czym chciałbym napisać, nie jest nacechowane ujemnymi emocjami. Nie mam też pogardliwego stosunku do języka środowiskowego badaczy Pisma Świętego, pewnie sam go używam, ale mimo wszystko wydaje mi się, że słowo „żargon” najlepiej go określa.

A gdy odmówiło siedem gromów, miałem pisać, ale usłyszałem głos z nieba mówiący: Zapieczętuj, co mówiło siedem gromów, a nie pisz tego. – Obj. 10:4

Nic tak nie rozbudza ciekawości, jak sekret, czyli wiedza, do której dostęp mają jedynie wybrani. Przysłowiowa jest pod tym względem puszka Pandory czy też małe, zamknięte drzwiczki z niektórych bajek. W pewnym sensie podobną rolę odegrał zakazany owoc rajskiego drzewa poznania dobra i zła. Bóg stworzył człowieka z „żyłką” odkrywcy. Wielu ludzi, zwłaszcza młodych, najbardziej interesuje się tym, czego nie zna. Zagadki i sekrety działają na wyobraźnię i przyciągają uwagę. Może właśnie dlatego niektóre elementy Bożego planu okryte zostały tajemnicą.

I widziałem innego anioła mocnego zstępującego z nieba, (...) a miał w ręce swojej książeczkę otworzoną. – Obj. 10:1‑2

Gdy nisko stojące słońce kryje się za burzową chmurą, na jej obrzeżach tworzy się srebrna obwódka, tak jakby zza obłoku wystawały siwe włosy świetlistej postaci. Czasem też przez okna w chmurze strzelają w dół strumienie światła, tworząc jakby ogniste nogi Pana burzy, kroczącego po ziemi i morzu. Jego grzmiący głos wzbudza respekt, ale też zaciekawienie. Grzmoty zwiastują, jak gwałtowna będzie burza i czy prędko nadciągnie.

„Biada” jedno przeszło, oto idą jeszcze dwa „biada” po tym. – Obj. 9:12
„Biada” drugie przeszło, oto „biada” trzecie idzie szybko. – Obj. 11:14

Mieszkam około 8 km od lotniska. Z balkonu widzę, jak startują i lądują samoloty. Czasami, w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, tor startu albo lądowania przebiega nad moją dzielnicą. Zdarzyło mi się już przelatywać nad domem jakiś czas po tym, jak z niego wyszedłem, by udać się na lotnisko. Było to bardzo interesujące – móc z lotu ptaka popatrzeć na dobrze mi znane okolice; ale też wcale nie łatwo było je rozpoznać z tej odmiennej perspektywy.

Uwolnij czterech aniołów związanych u rzeki wielkiej Eufrat – Obj. 9:14.

Według islamu jest czterech głównych aniołów: Dżibril (Gabriel) – posłaniec Bożych objawień, Israfil – anioł obwieszczający sąd ostateczny, Mikail (Michał) – anioł sił natury i miłosierdzia oraz Azrail – anioł śmierci.

I widziałem, a oto koń zielony, a [tego, który] siedział na nim, imię jego śmierć, a piekło szło za nim. – Obj. 6:8

Nie ma zielonych koni. A jeśli są, to malowane. Gdy faszyści chcieli upokorzyć Guido Orefice, żydowskiego bohatera filmu Benigniego „Życie jest piękne”, pomalowali mu konia na zielono.

I słyszałem orła lecącego pośrodkiem nieba, mówiącego głosem wielkim: Biada, biada, biada. – Obj. 8:13

Polskie słowo biada jest dzisiaj tylko wykrzyknikiem. Kojarzy się z biedą, sytuacją godną pożałowania. Odpowiedniki w językach biblijnych: greckie uaj lub hebrajskie oj albo hoj mają raczej charakter onomatopeiczny i przypominają westchnienia człowieka znajdującego się w trudnym położeniu.

Dzień nie świecił [w] trzeciej części swojej. – Obj. 8:12

Chcąc pizzę pokroić na sześć kawałków, najpierw dzielimy ją na pół. Niełatwo jest bowiem bez cyrkla i linijki podzielić koło na trzy równe części*. Również złożenie kartki na trzy, np. w celu włożenia jej do koperty formatu DL, nie jest działaniem całkiem naturalnym, dlatego też urzędnikom drukuje się na papierach firmowych odpowiednie znaczniki. Wynika to prawdopodobnie z faktu, że materialny świat jest podwójny i naturalne są dla nas symetrie, czyli podziały na dwa oraz wielokrotności tej liczby. Zapewne dlatego też podział na trzy kojarzy się z Bogiem – Jego czasem i sądem.

Uderzona jest trzecia część słońca i trzecia część księżyca, i trzecia część gwiazd, [tak] że się zaćmiła trzecia część ich i dzień nie świecił [w] trzeciej części swojej i noc także. – Obj. 8:12

Gdy czasami na skutek awarii energetycznej gasną światła, szukamy świeczek i latarek. Ponieważ zdarza się to rzadko, to najczęściej okazuje się, że baterie w latarkach są rozładowane, świeczki schowane w najgłębszej szufladzie, a gdy się już do nich jakimś cudem w ciemnościach dogrzebiemy, to stwierdzamy, że i tak nie mamy ich czym zapalić.

A imię gwiazdy zwą piołunem; i obróciła się trzecia część wód w piołun. – Obj. 8:11

Olejek piołunowy jest najbardziej gorzką substancją występującą w przyrodzie. Jego głównym składnikiem jest trujący tujon, który może wywoływać nadpobudliwość nerwową, a nawet psychozę. To dlatego niezwykle popularny w XIX wieku napój alkoholowy o nazwie absynt, destylowany między innymi z piołunu, został zakazany na początku XX stulecia. Od niedawna znów dopuszczono go do produkcji i obrotu, ale zawartość tujonu została prawnie ograniczona. Piołun jest także jedną z głównych przypraw win zwanych wermutami. Wermut to niemieckie określenie piołunu. Naukowo zostało potwierdzone, że wyciąg z tej rośliny pobudza apetyt i działa odkażająco.

Jakoby góra wielka, ogniem gorejąca wrzucona jest w morze i obrócona jest trzecia część morza w krew. – Obj. 8:8

Morze jest piękne. Trudno byłoby wyobrazić sobie ziemię bez lazurowej toni, tajemniczych głębin z fantastycznymi roślinami i zwierzętami, a nade wszystko pozbawioną życiodajnego mechanizmu hydrologicznego. Toteż gdy Biblia mówi o katastrofach dotyczących morza, czy też wręcz o całkowitym jego zaniku (Obj. 21:1), to należy się domyślać, że mamy do czynienia z językiem symbolicznym.

Trzecia część ziemi... trzecia część drzew... i wszelka trawa zielona spalona jest. – Obj. 8:7

Trawy mają specjalny sposób „turbodoładowania” swego rozwoju. Zielone rośliny ogólnie potrzebują do wzrostu dwutlenku węgla, którego przy obfitej wegetacji czasami w powietrzu brakuje. Gdy palą się suche trawy, jest go pod dostatkiem. Korzenie i nasiona nie giną w szybkim pożarze, a ogień dostarcza dodatkowej porcji życiodajnej substancji. To, co wydaje się klęską żywiołową, jest w rzeczywistości podtrzymującym wegetację mechanizmem obronnym.

A siedem aniołów mających siedem trąb nagotowało się, aby trąbili. – Obj. 8:6

Dźwięk szofaru nazywany jest czasami w hebrajskiej Biblii teruah, co oznacza też okrzyk. Instrument ten nie brzmi przyjemnie i na ogół nie zwiastuje wesołych nowin. Dzisiaj słychać go najczęściej w żałobnym miesiącu Elul oraz w tzw. sądnym dniu – Rosz HaSzana. Nikt nie lubi złych wieści, ale mimo to na terenach zagrożonych katastrofami instaluje się systemy alarmowe, by w razie nadciągającego nieszczęścia ludzie mogli się schronić w bezpiecznych kryjówkach.

I dano mu wiele kadzenia, aby ofiarował [z] modlitwami wszystkich świętych. – Obj. 8:3

Niektóre narzędzia mają dobre i złe zastosowania. Nożem kroi się chleb, ale można też zabić. Piórem da się pomóc i zaszkodzić. Kadzielnica, czyli naczynie do spalania kadzidła, raczej nie kojarzy się ze szkodliwym działaniem. A jednak można się poparzyć jej żarem.

I widziałem siedmiu aniołów stojących przed Bogiem i dano im siedem trąb. – Obj. 8:2

Kim są aniołowie? Istotami duchowymi czy ziemskimi posłańcami? Kiedy stanęli przed Bogiem i co oznacza fakt, że dano im blaszane instrumenty dęte? W którym momencie one rozbrzmiewają i jakie konkretne poselstwo przekazują? Czy można zrozumieć wizję bez odpowiadania na tego typu pytania? Czy jest ona jednorazową przepowiednią, która staje się martwa w momencie spełnienia, czy też raczej ogólną inspiracją mającą pobudzać do myślenia i działania różnych ludzi w różnych czasach?

A gdy otworzył pieczęć siódmą, stało się milczenie na niebie jakoby pół godziny. – Obj. 8:1

Do centrum burzy wciągane są masy wilgotnego i ciepłego powietrza. Unosząc się na duże wysokości, schładzają się i skraplają, tworząc wysokie chmury. Na obrzeżach burzy osuszone powietrze opada do niższych warstw atmosfery o wyższym ciśnieniu, co powoduje jego ogrzanie. Ciepłe i suche powietrze jest bardziej stabilne, dlatego tworzy „pokrywkę” blokującą ruch innych mas powietrza. W ten sposób powstaje zjawisko znane jako „cisza przed burzą”.

Rabbi Szimeon powiedział: Są trzy korony: Korona Tory, korona kapłaństwa i korona królewskości (2 Mojż. 25:10-11; 2 Mojż. 30:1-3; 2 Mojż. 25:23-24), przewyższa je jednak korona dobrego imienia (Kazn. 7:1). (Pirke Abbot 4:19)

Trzy przedmioty w pustynnym sanktuarium Izraela  otoczone były złotymi koronami: skrzynia przymierza, złoty ołtarz kadzenia oraz stół chlebów pokładnych. W skrzyni znajdowały się kamienne tablice z przykazaniami – świadectwo przymierza zawartego na Synaju, którego warunkiem było przestrzeganie zasad wyznaczanych przez Torę. Złoty wieniec otaczający skrzynię stanowił więc koronę Tory. Na złotym ołtarzu składana była dwa razy dziennie ofiara kadzielna. Usługę tę miał prawo sprawować jedynie kapłan. Dlatego korona ta symbolizuje chwałę kapłaństwa. Na złotym stole ułożonych było dwanaście chlebów od dwunastu plemion synów izraelskich (3 Mojż. 24:8). Cała społeczność Izraela została za czasów Dawida otoczona koroną władzy królewskiej.

Baranek, który jest pośrodku tronu, będzie ich pasł. – Obj. 7:17

Dobra kompozycja cechuje się nie tylko umiejętnym budowaniem napięć, ale także ich rozładowywaniem. Długotrwałe intensywne doznania mogą wywoływać znużenie, a nawet zobojętnienie. Dlatego w dobrych utworach wśród dramatycznych zdarzeń pojawiają się kontrastowe sceny, umożliwiające odbiorcy odetchnięcie przed kolejną kulminacją akcji.

A wszyscy aniołowie stali około stolicy i starców i czworga zwierząt. – Obj. 7:11

Bóg spośród wiernych wybiera sobie nieliczne grono najwybitniejszych, by reprezentowali Go przed ludzkością. Nie oznacza to, że pozostali powinni zwiesić głowy jako ci, co przegrali wyścig o miejsce po prawej i lewej stronie Jezusa. W domu Ojca jest wiele mieszkań. Nie każde z nich to sala tronowa, ale wszystkie są piękne i mieszczą się w pałacu. W wielkim domu są różne naczynia. Nie wszystkie są ze złota, ale każde jest ważne i użyteczne.

Ci są, którzy przyszli z ucisku wielkiego i omyli szaty swoje, i wybieli je we krwi Barankowej. – Obj. 7:14

Kara czy Boża pomsta? A może ofiara? Takie pytania zadaje sobie w cierpieniu każdy wierzący człowiek. Także ten, który obserwuje cudze cierpienie. Jeśli kogoś nie lubimy lub nie podoba nam się jego postępowanie, chętnie wybieramy słowo „kara”. Jeśli jest to ogólnie dobry człowiek, nieszczęście w jego życiu nabiera w naszych odczuciach cech Bożego procesu edukacyjnego. Jeśli to człowiek święty, najczęściej myślimy o ofierze. A może cierpienie człowieka wierzącego jest wszystkim naraz – karą, ćwiczeniem i ofiarą?

Ze wszystkich plemion synów Izraela. – Obj. 7:4

To, co w Biblii na pierwszy rzut oka wydaje się pomyłką, często okazuje się wartościową informacją. Pozorne sprzeczności w zapisie mogą świadczyć o ukrytej prawdzie lub głębszej, symbolicznej wymowie.

Popieczętowanych ze wszystkich plemion synów Izraela. – Obj. 7:4

Wybór zawsze ma w sobie coś arbitralnego. Nawet jeśli zostałyby sformułowane jasne kryteria i zapewniona pełna swoboda kandydowania, to i tak na koniec jedni są wybrani, a inni pozostają niewybranymi kandydatami. Czyli, używając języka Jezusa, wielu jest powołanych, ale mało wybranych.

I usłyszano liczbę popieczętowanych: sto czterdzieści [cztery] tysiące. – Obj. 7:4

Liczby to nie tylko miary. Wiele z nich ma symboliczną wartość, głęboko zakorzenioną w ludzkim myśleniu. Gdy chcemy coś zrobić równocześnie z kimś, liczymy do trzech. Maszerujemy na cztery. Siedem to suma tych liczb, a dwanaście – iloczyn.

...aż popieczętujemy sługi Boga naszego na czołach ich. – Obj. 7:3

Noszenie na ciele lub ubraniu widocznych znaków religijnych stanowi pewne zobowiązanie. Jeśli ktoś nakleja sobie na samochód symbol ryby albo nosi koszulkę z wersetem Biblii, to powinien się tak zachowywać, by przynosić tym znakom chlubę.

I widziałem innego anioła występującego od wschodu słońca. – Obj. 7:2

Mesjasz miał przybyć od wschodu. To podobno dlatego muzułmanie w Jerozolimie zamurowali wschodnią bramę wiodącą na plac świątynny i usytuowali przed nią cmentarz.

Widziałem czterech aniołów stojących na czterech węgłach ziemi, trzymających cztery wiatry ziemi. – Obj. 7:1

Podstawą pokoju bywa czasami demonstracja siły. Nie musi być użyta. Wystarczy sama świadomość jej istnienia. Może także dlatego Bóg demonstruje nieraz swą moc. Zatrzymuje jednak podniesioną do uderzenia rękę, by dać ludziom czas do namysłu.

Czasami uważa się, że Jonasz był jedynym buntownikiem wśród proroków. Chyba jednak niesłusznie. Biblia podaje także inne przykłady wierzących, pobożnych i lojalnych buntowników. Historia ludzkości zaczyna się od sporu człowieka z Bogiem. Adam popełnia świadome wykroczenie. Gdy jednak dochodzi do konfrontacji z Prawodawcą, bez żenady zrzuca winę na kobietę, dodając przy tym: „...którą mi dałeś, aby była przy mnie” (1 Mojż. 3:12). Oznacza to, że pośrednio obarcza Boga winą za swój występek. Stwórca nie czyni mu z tego powodu żadnych wyrzutów. Uznaje jego prawo do obrony.

A po tym widziałem.– Obj. 7:1

Opowiadanie, podobnie jak utwór muzyczny – a w odróżnieniu od obrazu czy inscenizacji – poddane jest rytmowi czasowemu. Opowiada się wydarzenia jedno po drugim, nawet jeśli coś dzieje się równocześnie. Jeden narrator nie może opowiadać dwóch historii na raz. Na obrazie można ukazać kilka równoległych scen. Dawni ilustratorzy potrafili na jednym płótnie zmieścić na przykład całą fabułę Księgi Estery. Tego nie da się zrobić w normalnie napisanym tekście.

Zanim odkryjesz drugie dno
Zajrzyj aż do trzeciego nieba.
Iwona Sochacka

Fragment piosenki „Kołysanka”,
muz. Michał Kubic, wyk. Bogusia Pietrzyk,
płyta „Podróż”

Tajemnica to coś, o czym wiadomo, że jest, ale nie wiadomo, czym jest.

Bogacze i mocarze, i każdy niewolnik pokryli się w jaskinie i w skały gór. – Obj. 6:15

Strach to przykre uczucie, które często bywa wykorzystywane do zniewalania ludzi. Może jednak odgrywać także pozytywną rolę. Zabezpiecza bowiem człowieka przed narażaniem się na nadmierne niebezpieczeństwo. Strach wobec Stwórcy, czyli właściwie respekt, jest uczuciem całkowicie pozytywnym i koniecznym do zbudowania w sobie podstaw Bożej mądrości.

Widziałem pod ołtarzem dusze ludzi pobitych dla Słowa Bożego i dla świadectwa. – Obj. 6:9

Jedno pokolenie Żydów współczesnych Jezusowi miało ponieść odpowiedzialność za całą krew, jaka została niesprawiedliwie przelana od stworzenia świata. Jaka zasada sprawiedliwości stanowi podstawę takiej kary? Dlaczego pomsta za krew świętych, zabijanych przez minione dwa tysiące lat, czeka na ostatnie pokolenie naszej epoki chrześcijańskiej?

Prezydent Autonomii Palestyńskiej, Mahmoud Abbas, w bożonarodzeniowych pozdrowieniach napisał, że: „Jezus był palestyńskim posłańcem, który miał stać się przewodnim światłem dla milionów ludzi na całym świecie”. W reakcji na te słowa rzecznik izraelskiego ministerstwa spraw zagranicznych, Yigal Palmor, w wypowiedzi dla poniedziałkowego wydania „The Times of Israel” stwierdził: „Powinien był przeczytać sobie najpierw Ewangelię, zanim zabrał się za głoszenie takich obraźliwych nonsensów. Wybaczamy mu jednak, bo nie wie, co czyni”.

I dana jest im władza nad czwartą częścią ziemi – zabijać mieczem i głodem, i śmiercią, i przez zwierzęta ziemskie. – Obj. 6:8

Wydaje się, że nie ma innej metody przekonania się o szkodliwości zła, jak tylko doświadczenie. Czasami wystarcza samo zagrożenie tym, co dzieje się „za płotem”. Bóg pozwala na działanie zła, byśmy się przekonali, jak bardzo jest bezsensowne i bolesne. W swym wielkim miłosierdziu ogranicza jednak na różne sposoby jego zasięg i skutki.

I widziałem, a oto koń wrony, a [ten, co] siedział na nim, miał jarzmo w ręce swojej. – Obj. 6:5

Życie współczesnego wyznawcy Jezusa mieszkającego w krajach tradycyjnie chrześcijańskich jest bardzo wygodne. Nie jest prześladowany, nie wywiera się na niego żadnej presji ideologicznej, ma wolność wyznawania i głoszenia swoich poglądów, ma prawo do ochrony swoich miejsc kultu oraz sposobu życia zgodnego z wiarą. Wygoda takiego życia jest jednak znieczulająca, usypiająca i uzależniająca. Co stałoby się z jego chrześcijańskimi przekonaniami, gdyby nagle zostały one zakazane, gdyby za ich wyznawanie groziły kary, a zwłaszcza – gdyby w imię tych ideałów trzeba było wyrzec się wygody życia materialnego?

Wyszedł inny koń, rydzy, a [temu, który] siedział na nim, dano mu, [aby] zabrał pokój z ziemi, a iżby jedni drugich zabijali, i dano mu miecz wielki. – Obj. 6:4

Jeśli ktoś wymachuje nad innymi mieczem strachu, to nie jest przedstawicielem Bożej mocy, lecz diabelskim jeźdźcem na rudym koniu ludzkich namiętności – niezależnie od tego, co ma wypisane na sztandarach.

I widziałem, a oto koń biały, a [ten, który] siedział na nim miał łuk i dano mu wieniec, i wyszedł zwyciężając i zwyciężał. – Obj. 6:2

Polemika to wojna na słowa. Sofistyka to umiejętność wygrywania polemik niezależnie od prawdziwości czy choćby logicznej wartości bronionego poglądu. W takich bitwach nie chodzi o prawdę, ale o zwycięstwo.

Przepraszam, jeśli kogoś zszokowało to zestawienie w tytule. Teoretycznie należałoby uważać, że wymienione dwie postacie nie mogą mieć absolutnie nic wspólnego ani z sobą nawzajem, ani z Polską. A jednak.

I słyszałem jedno z czterech zwierząt mówiące jako głos gromu: Chodź, a patrz! – Obj. 6:1

Otwarcie drzwi, które zamknięte są na kilka zamków, wymaga przekręcenia klucza w każdym z nich. Pokonanie kolejnych zabezpieczeń zbliża otwierającego do momentu, w którym przekroczy próg, ale dopiero zdjęcie ostatniego z nich umożliwi mu poznanie tajemnicy ukrytej za zamkniętymi drzwiami.

Oto zwyciężył, (...) aby otworzył i odpieczętował.– Obj. 5:5

Wielu komentatorów Księgi Objawienia oraz ich czytelników poszukuje w wizjach Jana przede wszystkim przepowiedni pozwalających przewidzieć i zrozumieć przyszłość. Istotne jest wtedy określenie czasu spełniania się zdarzeń wizyjnych. Takie podejście powoduje jednak, że proroctwa zachowują aktualność wyłącznie przez krótki czas, gdyż wcześniej nie są zrozumiałe, a później, jako „przeterminowane”, stają się jedynie martwymi świadkami historii.

Mając rogów siedem i oczu siedem, które są siedem duchów Bożych posłanych na całą ziemię. – Obj. 5:6

W niektórych wizjach biblijnych pojawiają się fantastyczne zwierzęta. Rogate smoki, wielogłowe lamparty, skrzydlate lwy słusznie budzą przerażenie, jako że obrazują niszczycielskie, krwiożercze i wynaturzone władze złego świata. Na tym tle baranek wyobrażający Jezusa winien przywoływać ciepłe, spokojne uczucia niewinności i bezbronności. Ale i w tym obrazie pojawia się pewne zaburzenie. Baranek ma siedem rogów i siedem oczu. Takie zwierzę nie występuje w naturze, a gdyby się pojawiło, to wzbudziłoby sensację i z pewnością nie zostałoby uznane za okaz zwierzęcej urody.

...żeś był zabity i kupiłeś nas Bogu przez krew twoją – Obj. 5:9.

Oko za oko, ząb za ząb, życie za życie – to przysłowiowe ujęcie absolutnej sprawiedliwości wydaje nam się przeważnie nieadekwatne do zaistniałej sytuacji. Gdy sami popełniamy występki, wolelibyśmy korzystać z prawa do miłosierdzia, czyli odstąpienia od proporcjonalnego zadośćuczynienia; gdy zaś błędy popełniają inni, oczekujemy często surowszej reakcji, niż wynikałoby to z powyższej zasady. Na szczęście Boże reguły nie podlegają ludzkim emocjom.

Wiem, że takim tytułem można zrobić komuś lub czemuś znakomitą reklamę, ale nie umiem się powstrzymać.

W sobotę zaglądnąłem do Polsatu, żeby obejrzeć pierwszy odcinek najnowszego filmu biblijnego – miniserialu „Biblia” (produkcja Mark Burnett, 2013, dziesięć godzinnych odcinków), który podobno zrobił furorę w USA i sprawił, że prezentujący go kanał telewizyjny History dzięki 13 mln widzów uzyskał wiodącą pozycję wśród telewizji kablowych. Nie mogę się nadziwić.

Oto zwyciężył lew z pokolenia Judy, korzeń Dawidowy... baranek stał jakby zabity. – Obj. 5:5‑6

Zagadka według znanego wzoru trzech rzeczy: Co łączy lwa, korzeń i baranka? Osoba trochę zapoznana z Biblią odgadnie bez trudu: są to trzy symboliczne określenia Jezusa. Jeśli jednak pogłębimy to pytanie i poprosimy o objaśnienie związku owych trzech symboli występujących w jednym kontekście, to odpowiedź okaże się wcale nie taka prosta.

Zapewne wiele naszych Baś będzie zaskoczonych, dowiadując się, że ich imię ma piękne biblijne znaczenie – takie, jak w tytule artykułu. W Biblii jest postać o tym imieniu, choć na pierwszy rzut oka nie tak łatwo zauważyć, że ma ona coś wspólnego z polską Basią. W 1 Kron. 4:18 znajdujemy wzmiankę o tajemniczej córce faraona, która nazywała się Bitia (zob. dabhar.org - Czytajmy kroniki). Jej imię zostało zapisane przy pomocy czterech hebrajskich liter: Beth-Taw-Jod-He (בִּתְיָה). Pierwsze dwie tworzą słowo oznaczające córkę – bat, kolejne dwie to skrócona wersja imienia Bożego. Oryginalnie więc imię to brzmiało Batjah. Dopiero później początkowe „a” skróciło się do „i” (por. Maria i Miriam, Balaam i Bileam). W wymowie aszkenazyjskiej końcowe Taw (lub ogólniej – każde, które nie ma dagesz, czyli kropki w środku litery) wymawia się jak s. Stąd np. Szabas zamiast Szabat. I tak dochodzimy do tytułowego imienia Basjah, czyli po naszemu Basia.

I płakałem bardzo, że nikt godny nie był znaleziony, aby otworzył księgę i wejrzał w nią. – Obj. 5:4

Pewien pastor miał straszny sen. Śniło mu się, że został wezwany do umierającego człowieka, by go pocieszyć. Wyciągnął z torby swoją starą Biblię, otworzył ją i chciał przeczytać z niej najpiękniejsze miejsca o zmartwychwstaniu. Ale jego Biblia kończyła się na księdze Malachiasza...

I widziałem w prawej ręce siedzącego na stolicy [księgę zapisaną]^* wewnątrz i z tyłu,
zapieczętowaną siedmioma pieczęciami.– Obj. 5:1

^* Słowa „księgę zapisaną” znajdują się w Kodeksie Synaickim,
ale jako (słuszny) dopisek korektora na dole strony.

Boża pamięć jest idealna. Nie wymaga notatek. Bóg pragnie jednak uchylić rąbka swej tajemnicy. Dlatego zapisuje niektóre swoje myśli w księgę, by mogły je odczytać upoważnione przez Niego osoby.

I upadli dwadzieścia czterej starcy przed siedzącym na tronie, (...) i rzucali korony swoje przed tronem – Obj. 4:10.

Młodsi liczyli sobie naonczas około pięciuset lat. Narodziny tych najstarszych tonęły w mrokach niepamiętnych dziejów. Skórę ich pożółkłą i zmarszczoną jak pergaminowe karty okrywały odświętne szaty, gdy do czytania opuszczali arkę. Złote korony uroczyście zrzucali przed Wiekuistym. Leżąc w niskim pokłonie śpiewali starą i nową pieśń stworzenia i odkupienia.

A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami – Jan 1:14.

Zaraz, zaraz, czyżby nam się święta pomyliły? Jaka szopka, jakie „ciałem się stało”? Owszem, pazerny handel ustawia czasem gwiazdkowe targowiska już po listopadowych świętach, ale żeby we wrześniu? Ktoś tu chyba przesadził!

A odpoczynku nie mają dniem i nocą, mówiąc:
Święty, święty, święty, święty,
święty, święty, święty,
święty
Pan, Bóg, Wszechmogący, który był i jest i przyjść ma. – Obj. 4:8

Według zasad współczesnej stylistyki kilkakrotne powtórzenie tego samego słowa jest uznawane za błąd. Nie brakuje nam papieru i atramentu, a jednak uważamy, że szkoda czasu na pisanie i czytanie jednego i tego samego. Nieco inaczej przedstawia się to w muzyce. Operowanie jednym motywem jest w niej niemalże zasadą. Są nawet takie rodzaje muzyki, w których wielokrotne powtórzenia stanowią niezbędny środek wyrazu. Proroctwo to właściwie pieśń. Przeznaczone do publicznego odczytywania, ma pobudzać emocje, a nie tylko przekazywać informacje. Temu między innymi służą powtórzenia.

Wiarą także Sara wzięła moc ku przyjęciu nasienia i mimo czasu wieku porodziła, gdyż miała za wiernego tego, który obiecał – Hebr. 11:11.

W 11. rozdziale Listu do Hebrajczyków wymienionych zostało z imienia szesnaście postaci, które wsławiły się bezprzykładną wiarą. Są wśród nich dwie kobiety. Pierwsza to Sara.

Piękna żona Abrahama jest biblijnym uosobieniem świętości i pokory, wzorem dla wszystkich pobożnych niewiast (1 Piotra 3:6). Jej uroda sprawiła, że dwukrotnie bywała uprowadzana przez obcych możnowładców, którzy pragnęli pojąć ją za żonę (1 Mojż. 12:15; 1 Mojż. 20:2). Mogła w tych sytuacjach poczuć się zaniedbana przez męża, który przedstawiał ją jako siostrę, by uniknąć śmierci.

A w pośrodku tronu i wokoło tronu czworo zwierząt pełnych oczu z przodu i z tyłu. – Obj. 4:6

Gdy człowiek o złotym charakterze, srebrnych ustach, ozdobiony klejnotami szlachetnych uczynków przepłynie ognistą rzekę, stanie przed dwudziestoma czterema starcami, by upaść w pokłonie przed Bożym tronem unoszonym przez cztery istoty. Ich skrzydła dwoją się i troją w bezgłośnym trzepocie, a niezliczone oczy przepatrujące ziemię kierują sprawami wszystkiego, co ją napełnia. I tylko jedna para wpatrzona jest dokładnie w niego. Raz oczy te zmarszczą się w cichym gniewie, innym razem zapłoną radością. Czasem spojrzeniem drogę wskażą, czasami zapłaczą... Gdy chłód i trwoga, ciepły puch ochroni, zagrzeje pisklaka, potężne skrzydła porwą go wysoko, skąd ziemskie sprawy zdadzą się być pyłkiem niewartym strzepnięcia niebiańską ręką. I nie jest to wcale wizja przyszłego nieba, ale codziennej rzeczywistości świętego obcowania z Niewyrażalnym i Niepojętym.

Przed tronem jakoby morze szklane podobne kryształowi – Obj. 4:6.

Wyobraź sobie, że zostałeś zaproszony na spotkanie w pałacu prezydenckim albo nawet w królewskim, w Londynie na przykład. Jechałeś przez cały dzień w upale. Gdy jesteś już na miejscu, dowiadujesz się, że nie ma wody. A za godzinę masz stanąć przed królową, która założy Ci na szyję ważne odznaczenie. Jak byś się czuł, gdybyś nie miał szansy się obmyć i zmienić ubrania?

I siedem lamp ognistych gorejących przed stolicą. – Obj. 4:5.

Ogień jest najbardziej energetycznym z żywiołów. Jest nie tylko jasny i ciepły, ale też zadziwia ruchliwością i zmiennością. Można godzinami obserwować jego taniec w tysiącach odmian, kolorów i kształtów. Nic dziwnego, że ta piękna i trudno uchwytna energia niezmiennie towarzyszy biblijnym objawieniom Boga.

Ten, który siedział, podobny na wejrzeniu kamieniowi jaspisowi i sardynowi.– Obj. 4:3.

Czerwono-zielone światło wśród obłoków dymu, a do tego błyski, grzmoty i głośna muzyka – to obecnie łatwo rozpoznawalny obraz, który na pierwszy rzut oka zupełnie nie kojarzy się z religijnym krajobrazem. A jednak w taki właśnie sposób opisany został przez Jana tron Boży.

Oglądam i słucham „Pieśni zwycięstwa” w pozycji leżącej. Uważnie wpatruję się i wsłuchuję w nieco chybotliwą i zacinającą się transmisję Skypową przekazywaną telefonem i dobrym sercem przyjaciół. Śpiewa chór „Sela” prowadzony przez Violę. Cieszę się donośnym i harmonijnym brzmieniem. Tu i ówdzie myślę, że będzie trzeba jeszcze nad niektórymi szczegółami popracować. Wzruszam się, gdy Bogusia zaczyna śpiewać „Many nights we’ve prayed”. Dumny jestem, gdy wybrzmiewa ostatni akord „Hallelujah”. Wydaje mi się, że słuchacze też są zadowoleni. Akustyka nowej sali krakowskiego zboru zdała pierwszy egzamin. Czyli w zasadzie wszystko optymalnie...

„Widziałeś go już, a jest nim właśnie Ten, co rozmawia z tobą” – Jan 9:37 NB

„Widziałeś go, widziałeś!” Słowa wypowiedziane przez TEN głos odbijały się niespokojnym echem w rozgorączkowanym umyśle młodego człowieka, który jeszcze kilka godzin temu nie wiedział, co to znaczy widzieć.

A kapłani około stolicy, stolic dwadzieścia cztery i starcy siedzący, obleczeni w biel.
– Obj. 4:3‑4 (wg Kodeksu Synaickiego)

Z dziecięcych doświadczeń na karuzeli każdy pamięta, że przesunięcie się w kierunku jej środka wymagało wysiłku i powodowało przyspieszenie obrotów. Ruch odwrotny był łatwiejszy i zmniejszał prędkość obrotu. Fizyka nazywa to zasadą zachowania momentu pędu, która dotyczy zarówno układów planetarnych i astralnych, jak i cząsteczek budowy materii.

Dochodzi siódma. Opony samochodów szumią po mokrym asfalcie Alei Pokoju. W sobotni poranek wybieram się zwykle po świeże pieczywo. Tym razem jednak trzeba pakować walizki i ruszać na południe. Z ochotą do Ochotnicy...

Oto drzwi były otworzone w niebie, a oto^* głos pierwszy, który słyszałem, jako trąby rozmawiającej ze mną, mówiący: Wstąp tu. – Obj. 4:1

^* „Oto” dodane wg Kodeksu Synaickiego

Do Jerozolimy się nie chodzi ani nie jeździ, lecz wstępuje. Gdy Izraelczyk wybiera się do stolicy, mówi: ani oleh li-Jeruszalaim, czyli „wstępuję [wznoszę się] do Jerozolimy”. Ma to swoje geograficzne uzasadnienie, jako że miasto położone jest na wzgórzu. Ale ważniejsze jest to, że do Jerozolimy pielgrzymuje się przede wszystkim na święta, czyli po to, by spotkać Boga, który mieszka wysoko w niebie.

A obróciwszy się, ujrzałem siedem świeczników złotych, a pośród siedmiu świeczników podobnego Synowi Człowieczemu.– Obj. 1:12‑13

Zanim przekroczymy z Janem bramy niebios, by ujrzeć to, co on zobaczył w drugiej wizji, obróćmy się jeszcze, by popatrzeć na głos między świecznikami, oprowadzający po siedmiu zborach w Azji.

Ponieważ tak letni jesteś, a ani gorący, ani zimny [nie] jesteś, powstrzymam usta twoje.^* – Obj. 3:16

Są ludzie, którzy mają telefony, ale gdy do nich zadzwonisz, możesz tylko nagrać się na „sekretarkę automatyczną”. Mają e-maile, ale nie włączają komputera, bo w ich skrzynce pojawia się rzekomo tylko SPAM, mają domofony i kamery, ale nie ruszą się z fotela, by otworzyć gościowi. Tacy ludzie przegapią ważną wizytę.

Otom wystawił przed tobą drzwi otworzone, których żaden [nie] może zamknąć; bo małą masz moc, a zachowałeś moje słowo.– Obj. 3:8

Filadelfia to znana nazwa. Kojarzy się przede wszystkim z największym miastem amerykańskiej Pensylwanii. Popularny jest też serek tej marki. Bardziej wtajemniczeni umieją skojarzyć to słowo z braterską miłością. Ale odnalezienie na mapie starożytnego miasta, którego zbór był jednym z siedmiu adresatów Objawienia, to już zadanie wyłącznie dla znawców.

Masz mało imion w Sardes, które nie pokalały szat swoich.– Obj. 3:4

Jak cię widzą, tak cię piszą – powiada stara ludowa mądrość. Ubiór wiele mówi o człowieku. Ale można się też za nim ukryć lub przy jego pomocy udawać kogoś innego. Imię natomiast to zespół skojarzeń i doświadczeń odnoszących się do osoby, która je nosi – w pewnym sensie jest to opinia o człowieku. Ogólnie rozumiany wygląd i opinia w znacznej mierze decydują o tym, w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez otoczenie. Ale najwyraźniej również Jezusowi nie jest obojętne, jak wyglądamy i jaką się cieszymy opinią.

I poznają wszystkie zbory, że ja jestem ten, który się bada nerek i serc.– Obj. 2:23

Każde zło ma swój mały początek w myśli. Gdy tylko zapanuje ono nad wolą, uzewnętrzni się w formie występku. Ale to jeszcze nie koniec jego wojny. Będzie dalej walczyć o usadowienie się na pozycji obyczaju, tradycji, prawa nawet, gdyż zło nie zadowala się wygrywaniem, ono chce panować.

Ale mam nieco [przeciwko tobie], że masz tam [tych, którzy] trzymają naukę Balaamową.– Obj. 2:14

Pergamon słynął niegdyś ze wspaniałej biblioteki. Gdy pojawiły się kłopoty z zakupem papirusu, upowszechnił się tam pergamin. Dzisiaj nazwa tego miasta bardziej kojarzy się z materiałem, na którym się pisze, niż z samą książką.

Pierwsze przykazanie jest to: Słuchaj, Izraelu! Pan, Bóg nasz, Pan jeden jest. Będziesz tedy miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej myśli swojej, i z całej siły swojej – Mar. 12:29-30 (por. 5 Mojż. 6:4-5).

Pierwsze i najważniejsze przykazanie głosi, że Bóg jest jeden i że trzeba Go miłować z całego serca, z całej duszy i ze wszystkich sił. Owe trzy wymiary miłości do Boga można by po prostu podsumować stwierdzeniem: nade wszystko. Ale być może da się w nich także doszukać pewnych konkretnych podpowiedzi na temat sposobu, w jaki można okazywać Bogu miłość.

Nic nie bój się tego, co masz cierpieć (...) wierny aż do śmierci – Obj. 2:10

Jezus zapowiada zborowi w Smyrnie dziesięciodniowy ucisk. Powszechnie objaśnia się to jako dziesięcioletnie prześladowanie chrześcijan za panowania Domicjana. Sęk w tym, że w źródłach historycznych nie ma żadnych śladów jakichkolwiek prześladowań religijnych w tym czasie.

A to jest żywot wieczny, aby poznali ciebie, jedynego prawdziwego Boga – Jan 17:3.

Tak modlił się Jezus na pożegnanie z uczniami. Prosił o uwielbienie Go przygotowaną od początku chwałą po to, by jako Syn mógł uwielbić Ojca, a następnie udzielić wszystkim oddanym Mu przez Boga ludziom daru wiecznego życia. Ów żywot wieczny potrzebny jest po to, by móc poznać Ojca Jezusa – jedynego prawdziwego Boga, a także posłanego przez Niego Mesjasza, Jezusa.

Ale to masz, że nienawidzisz uczynków nikolaitów, których i ja nienawidzę.^* – Obj. 2:6

^*wg Kodeksu Synaickiego

Są na świecie rzeczy popularne. Są też wartości szlachetne. Przeważnie te dwa zbiory nie mają części wspólnych. Sprzyjanie wartościom popularnym w polityce nazywa się populizmem, a w sztuce komercją, tandetą i kiczem.

I masz wytrwałość, i uciski wszelkie^* znosiłeś dla imienia mego, niezmordowany. – Obj. 2:3

Wytrwałość to umiejętność trwania w cierpliwości. Cierpliwość jest sama z siebie trudną do osiągnięcia cechą. Jej utrzymanie przez długi czas, miesiące i lata, zwłaszcza w trudnych warunkach, to już wyjątkowa sztuka. Jezus stawia jednak swym naśladowcom jeszcze wyższe wymagania – by w owym trwaniu w znoszeniu trudnych warunków zachować entuzjazm pierwszej miłości.

Błogosławiony i jedyny Władca, Król królujących i Pan panujących, jedyny, mający nieśmiertelność, który zamieszkuje światłość niedostępną, którego żaden z ludzi nie widział ani nie może zobaczyć: Jemu cześć i moc wiekuista! Amen! – 1 Tym. 6:16 BT.

Pierwsze i najważniejsze przykazanie dla naśladowcy Jezusa to umiłowanie Boga z całego serca, całej duszy i wszystkich sił (Mar. 12:29‑30). Znamy uczucie miłości – doświadczamy go w naszych ludzkich relacjach. Jeśli kogoś kochamy, nie umiemy przeżyć dnia bez zapytania, co robi, jak się czuje, jakie ma plany. Kochająca żona interesuje się pracą męża, nawet jeśli nie ma z nią bezpośredniego związku. Również Boga trzeba miłować poprzez okazywanie zainteresowania, kim On jest, jaki jest, jakie ma plany – nawet jeśli nas one nie zawsze bezpośrednio dotyczą.

Kto ma ucho, niechaj słucha, co duch mówi zborom. – Obj. 2:7

W epoce e-maili oraz SMS-ów forma listów bardzo się uprościła. W zasadzie dzisiaj piszemy już tylko wiadomości. Dawniej, gdy papier był drogi, a poczta potrzebowała tygodni, by dostarczyć przesyłkę, listy zawierały więcej formalnych elementów.

Napisz (...) tajemnicę siedmiu gwiazd, które widziałeś w prawej ręce mojej. – Obj. 1:19‑20.

Nie wiadomo, skąd wzięło się pojęcie gwiazdorstwa oraz gwiazdy w odniesieniu do słynnych aktorów czy piosenkarzy. Możliwe, że z Biblii, a zwłaszcza z Księgi Objawienia, która wyróżniające się postaci nazywa właśnie gwiazdami.

Oto idzie z obłokami i ujrzy go wszelkie oko, i którzy^* przebili; i narzekać będą przed nim wszystkie pokolenia ziemi. – Obj. 1:7

^* Kodeks Synaicki pomija „go”

Wiele zapisów Księgi Objawienia brzmi tak, jakby zapowiadany powrót Jezusa miał nastąpić lada moment. Tymczasem od jej powstania minęło prawie dwa tysiące lat. Chrześcijanie, nauczeni smutnym doświadczeniem z fałszywymi mesjaszami i prorokami, nieufnie traktują każdą kolejną zapowiedź bliskości przyjścia Jezusa. Czy słusznie?

Łaska Wam i pokój od... – Obj. 1:4

Składanie życzeń to piękny i wartościowy obyczaj. W języku biblijnym życzenie zwane jest także błogosławieństwem, gdyż składający je wyraża domyślne pragnienie, by źródłem realizacji jego dobrych uczuć dla drugiej osoby był Bóg. W tym sensie życzenie jest więc także wyrazem wiary. Jeśli zatem pisząc list lub żegnając się z kimś wyrażamy w kilku słowach nasze dobre życzenie, to wiedzmy, że kontynuujemy starą biblijną tradycję wiary.

Chrześcijanie powszechnie uważają, że cud zesłania ducha świętego miał miejsce w „wieczerniku”, w sali, gdzie mieszkali Piotr, Jakub, Jan i inni (Dzieje Ap. 1:13). Musiało to być dość spore pomieszczenie, gdyż pewnego razu zgromadziło się tam 120 osób (Dzieje Ap. 1:15). Jednak w opisie cudu zielonoświątkowego (Dzieje Ap. 2) czytamy, że świadkami mówienia językami były tysiące ludzi z różnych krajów świata. Samych nawróconych naliczono trzy tysiące. Wszyscy oni słyszeli szum wiatru napełniający dom i zgromadzili się wokół mówiących językami. Jak zmieścili się na jednej sali w jakimś ciasnym zapewne zaułku Jerozolimy? Tego nikt ze zwolenników teorii „wieczernika” nie próbuje objaśnić.

Jan siedmiu zborom w Azji – Obj. 1:4.

W mojej skrzynce znalazł się kiedyś przez pomyłkę list zaadresowany do innej osoby. Oddałem go listonoszowi, żeby trafił do właściwego adresata. W mojej Biblii znalazł się list skierowany do zborów chrześcijańskich siedmiu miast, z których żadne nie jest miejscem mojego zamieszkania. Dlaczego czytam go tak, jakby był napisany do mnie?

Z pewnym podziwem patrzę czasem na ludzi, którzy ubrani w kolory narodowe, wymalowani, ozdobieni, rozśpiewani, maszerują na stadion, by dopingować swoją drużynę. Inni, niekiedy równocześnie na całym świecie, wywieszają w oknach, ogrodach, na samochodach narodowe flagi. Łączą się i wspierają nawzajem przez te zewnętrzne znaki.

I obróciłem się, [aby] widzieć  głos, który mówił ze mną; a obróciwszy się, ujrzałem... Obj. 1:12

Widzenie głosu to pojęcie trudno zrozumiałe w naszej kulturze językowej, dlatego tłumacze nowych przekładów dodają po kilka słów, by usunąć tę pozorną niespójność zapisu. Jednak tekst grecki nie pozostawia miejsca na wątpliwości – Jan chciał zobaczyć głos.

Ja Jan, brat wasz i współuczestnik w ucisku i królestwie, i cierpliwości w Jezusie byłem na wyspie, zwanej Patmos, dla słowa Bożego i dla świadectwa Jezusa, byłem w duchu w Pański dzień...– Obj. 1:9-10.

W dzień Pański – w sobotę czy w niedzielę? To jedno pytanie wystarcza niektórym chrześcijanom, by całkowicie zapomnieć o reszcie zdania.

Ogólnie wśród chrześcijan uważa się, że Objawienie jest najtrudniejszą księgą Biblii. Komentarze do niej to opasłe tomiska. Mimo to prawie wszyscy korzystamy z wielu prostych inspiracji wywodzących się z tej księgi. Trudna czy łatwa? Tylko dla rozumu, czy też może także dla wyobraźni i emocji. Spróbujmy się przekonać.

Autorem powyższych słów jest Saul z Tarsu, później Paweł, sługa i powołany apostoł Mesjasza Jezusa. Język Pawła często płonie ogniem świętej Bożej gorliwości, ale gdy prowadzi on wykład teologiczny, bardzo precyzyjnie dobiera słowa. Można odnieść wrażenie, że czasami używa gotowych „zestawów”, które zapewne po stokroć powtarzał w swoich kazaniach, komentując każde słowo, każdy przyimek, zaimek i przedrostek... Jaka szkoda, że chwilowo nie możemy teraz słuchać tych jego autorskich objaśnień.