Byłem w Rzymie i papieża nie widziałem. Widziałem za to cesarza Konstantyna, jak wjeżdżał do Rzymu w 312 roku! Jak? A no dzięki panoramie prezentowanej w Gazometrze w Pforzheim.

Kontynuacja tekstu: Ustrój kościoła (2) – Organizacja zgromadzenia lokalnego

Z zapisów Dziejów Apostolskich oraz apostolskich listów wynika, że zbory pierwszych chrześcijan utrzymywały między sobą ożywione kontakty. Świadczą o tym choćby przekazywane przez apostołów pozdrowienia: Pozdrawiają was wszystkie zbory Chrystusowe (Rzym. 16:16; por. 1 Kor. 16:19; Hebr. 13:24). Łącznikiem między lokalnymi kościołami byli apostołowie Jezusa oraz ich współpracownicy (Kol. 4:12‑16). Zapewne także inni wierzący, poruszający się między miejscowościami i krajami, pomagali nawiązywać i zacieśniać takie kontakty (Dzieje Ap. 18:2,18).

Dzieje Apostolskie 20:3-14

Historia, której bliżej się przyjrzymy, wydarzyła się podczas „trzeciej podróży misyjnej“ Pawła i on jest jej głównym bohaterem. Działo się to około 55 roku n.e. Apostoł z Tarsu był już wówczas bardzo znaną postacią, był kochany i nienawidzony przez wielu. Plonem jego wieloletniej pracy w krainach basenu Morza Śródziemnego były liczne zgromadzenia Chrystusowe. One to oddelegowały niektórych braci, by towarzyszyli mu w tej podróży. Byli to: Arystarch z Tesaloniki, Berejczyk Sopater, Gajus z Derbe, efescy bracia: Trofim i Tychikus, a od Filippi również Łukasz. Dość liczna świta zapalonych, gotowych na wszystko uczestników doli i niedoli Pawła. Sami sporo młodsi od niego ludzie, kochający swojego mentora i gorliwi zwolennicy jego dzieła. Pełnili dla niego również funkcję heroldów – wyprzedzali Apostoła w drodze do określonej miejscowości, przybywali tam pierwsi i zapowiadali jego przybycie, przygotowywali mu nocleg itp.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

<"Miłość do prawdy i pragnienie jej ujawnienia są przyczyną, że zamierza się przeprowadzić w Wittenberdze dysputę nad niżej podanymi tezami. Przewodzić temu będzie czcigodny ojciec Marcin Luter, ...">

Na debatę nie przyszedł nikt. Ale tegoż samego dnia, 31 października 1517 roku, Luter wysłał list do biskupa Moguncji, księcia Albrechta; to właśnie Albrecht Hohenzollern, jako arcybiskup Moguncji i prymas Niemiec, ogłosił sprzedaż papieskiego odpustu.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Fuggerowie byli potężnymi i niezmiernie wpływowymi finansistami na ogromną, międzynarodową skalę, a głowa ich rodu, Jakub zwany Bogatym, to z pewnością najbogatszy człowiek w ówczesnych Niemczech, daleko zamożniejszy od cesarza. Udział Fuggerów gwarantował sprawny zbiór i przepływ gotówki, oczywiście, po odliczeniu należnego im procentu. Sama organizacja sprzedaży odpustów też musiała niemało kosztować, kosztowne było bowiem utrzymanie świty Tetzla i pensje im wypłacane.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

W cesarstwie niemieckim nie było stałych podatków. Podatki są niemile widziane w każdej epoce, a skoro nie ma obowiązku stałego ich płacenia, każda próba opodatkowania wywołuje opór. Ilekroć panujący, cesarz czy książę, nakładał obowiązkową daninę, natychmiast spotykał się z reakcją poddanych: „Kiedy wreszcie skończą się podatki?” O ten opór rozbiły się usiłowania cesarza Maksymiliana I, pragnącego wprowadzić stałe opłaty na rzecz skarbu Rzeszy.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Państwo, w którym Lutrowi przyszło żyć i pracować, nie było wcale organizmem jednolitym. Cesarze niemieccy mieli się wprawdzie za spadkobierców Karola Wielkiego, ich znakomitego poprzednika, zmarłego w 814 roku i pochowanego w Akwizgranie – ale supremacja Karola Wielkiego w zachodniej, łacińskiej Europie należała do odległej przeszłości.

Kontynuacja tekstu: Stosunki damsko-męskie w Biblii

Wstrzemięźliwość, stosunkowo szybkie zawieranie małżeństwa, mieszkanie razem dopiero po ślubie, poważne podejście do znajomości z płcią przeciwną, a nierzadko samotna droga połączona z celibatem – to cechy wyraźnie rzucające się w oczy wśród zaangażowanych chrześcijan, często wyraźnie odróżniające te osoby od reszty współczesnego społeczeństwa.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niż złota najczystszego, a nabyć roztropności – lepiej, niż srebra (Przypowieści Salomona 16:16)

"Tak to wziąłem do Rzymu cebulę, a przywiozłem z powrotem czosnek" – tym niemieckim przysłowiem, oznaczającym daremny wysiłek, skwitował Luter swoją podróż rzymską. Istotnie, większej roli w jego życiu nie odegrała. Luter wyjechał do Rzymu wiernym synem Kościoła i takimże do Niemiec powrócił; to, co tam widział i słyszał, nie wpłynęło nań w sposób znaczący. Ani nie nadszarpnęło jego posłuszeństwa kościelnej zwierzchności, ani też – temu akurat trudno się dziwić – tego posłuszeństwa nie ugruntowało. Nie sposób też dopatrzyć się u Lutra jakichś zaczątków krytyki panującego tak miłościwie kościelnego porządku. Pobożny mnich pozostał lojalnym sługą zakonu augustianów, saskiego prowincjała, biskupa, w końcu papieża. Rzecz o wiele ważniejsza – przy tym niewidoczna dla postronnych – wydarzyła się po jego powrocie do Niemiec, do Wittenbergi.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

W październiku 1508 roku powierzono Lutrowi funkcję wykładowcy na świeżo założonym przez księcia elektora saskiego uniwersytecie w Wittenberdze. W kilka miesięcy awansowano go, rozszerzono zakres wykładów, a potem przeniesiono ponownie do Erfurtu – miał wykładać, lecz nie na uniwersytecie, a tylko dla braci zakonnych w klasztorze (władze sławnej erfurckiej uczelni cokolwiek wątpiły w kwalifikacje Lutra nabyte w prowincjonalnej Wittenberdze). Wtedy też Luter – pragnąc lepiej poznać Stary Testament – zaczął uczyć się języka hebrajskiego.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi. (Przyp Sal. 28:13)

Przyjaźń w pewnym sensie zastąpi Marcinowi spowiedź, której obowiązku pilnie naówczas przestrzegał. Dość powiedzieć, że spowiedź generalną w zakonie chciał odbyć wcześniej, niż w przepisowym terminie (na co zresztą nie zgodził się magister nowicjatu).

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

...wszak bojaźń powoduje udrękę (I List Św. Jana 4:18, tłum. ks. E. Dąbrowskiego)

< Pewnego razu, gdy podczas nabożeństwa odczytano fragment z Ewangelii Świętego Marka o wypędzeniu z opętanego złego ducha (Mar. 1:23-27), Luter padł na kościelną posadzkę, szepcząc: "To nie ja, nie ja!" Przeciwnicy Lutra wykorzystali potem ten incydent, przedstawiając go jako dowód opętania przez diabła; zdaje się, że jego współbracia w zakonie myśleli wtedy o nim inaczej. >

Pomimo takiego wypadku przełożeni Lutra uważali go za godnego awansu. Z niższych w hierarchii zakonnej "braci" przeznaczony został do grona "ojców" – mnichów wykształconych, sprawujących funkcje kapłańskie i posiadających święcenia.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Ojciec jego tych skrupułów nie rozumiał. Uważał mnichów za darmozjadów, nikomu niepotrzebnych zjadaczy cudzego chleba. Luter usiłował tłumaczyć się ojcu: "Nie wstąpiłem do zakonu po to, by napychać sobie brzuch". Na próżno. Krok Marcina w najwyższym stopniu oburzył oboje rodziców. Matka oświadczyła, że nie chce go znać. Ojciec nie zwracał się już do niego "Wy", lecz po dawnemu "ty". Kompletnie zawiedziony w swoich nadziejach, przesłał synowi pełen wyrzutów list, w którym pozbawiał go "wszelkiej ojcowskiej łaski i względów".