Kontynuacja tekstu: „Oręż, którym walczymy”

(ŻYDZI I ANABAPTYŚCI)

Biegliście dobrze; któż wam przeszkodził być posłusznymi prawdzie (Gal. 5:7)

Luter uwikłał się w konflikt nie tylko z Zwinglim. Zaledwie powrócił z  Wartburga do Wittenbergi, a już musiał toczyć spór z radykałami. Przystał do nich jego uniwersytecki kolega Jędrzej Karlstadt, który w końcu opuścił Wittenbergę i osiadł w malej miejscowości Orlamünde; mimo względów i przyjacielskich gestów, jakie okazywał mu Luter, Karlstadt stał się jego zaciętym przeciwnikiem.

Albowiem głupstwo Boże jest mędrsze niż ludzie; a mdłość Boża jest mocniejsza niż ludzie (1 Kor. 1:25).

Czy wolno – aż wzdragam się to wypowiedzieć – twierdzić, że u Boga jest jakieś głupstwo lub słabość? U nieśmiertelnej, wszechmogącej istoty, która swoją mądrością stworzyła wszystko? Jak można? I czy to nie herezja, przypisywać coś takiego Bogu? No, ale przecież apostoł używa takiego określenia. Co ma na myśli?

Kontynuacja tekstu: „Oręż, którym walczymy”

W swej kwaterze u joannitów Luter przygotowywał się na dzień następny. Zachował się arkusz z zapisanymi jego ręką notatkami: „W ustnej odpowiedzi” – pisał – „może zdarzyć się coś z nieostrożności, zbyt wiele lub zbyt mało, z naruszeniem mojego sumienia. I choćby wśród słów popłynęło, gdy...” – tu raptem urywa się pismo.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Publiczna debata trwała 17 dni. Przez pierwszy tydzień Eck spierał się z Karlstadtem, ale za głównego przeciwnika upatrzył sobie Lutra. Ten włączył się do dysputy w osobliwy sposób – wszedł na mównicę ozdobioną podobizną św. Marcina... z bukietem kwiatków, które z upodobaniem wąchał. Bukiecik ten w opowiadaniach, przekazywanych przez tych, którzy sami debaty nie widzieli, rozrósł się do rozmiarów wieńca, w jakim Luter rzekomo paradował po ulicach Lipska.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Zobowiązania danego Militzowi Luter dotrzymał. Zaniechał publicznych wystąpień i niczego nie wydawał drukiem, mimo to jego znaczenie stale rosło. Na uniwersytet w Witteberdze ściągali coraz to nowi studenci, zwabieni nie tylko nauką Lutra, ale też wykładami profesorów: starszego Jędrzeja Karlstadta i młodziutkiego (miał zaledwie 22 lata) Filipa Melanchtona – obu zaprzysięgłych stronników doktora Marcina.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Od głupiej i pełnej obelg opinii Prierasa ważniejsze były trzy inne pisma z kancelarii papieskiej: listy do elektora saskiego, do legata papieskiego w Niemczech i do generała zakonu augustianów w Rzymie. Adresatom nakazano Lutra uwięzić i pilnie strzec do czasu wydania dalszych dyspozycji (generał augustianów miał wyznaczyć pełnomocnika do dopilnowania tej sprawy). W Rzymie wszczęto przeciwko Lutrowi proces o herezję. Groźba Tetzla – „ten heretyk wnet spłonie na stosie” – stała się bardzo realna.

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

< Po kazaniu Tetzel podchodził do skrzyni, wyciągał z zanadrza monetę i teatralnym gestem wrzucał pieniądz do środka - płacąc odpust za duszę własnego ojca. >

Na oglądających czyniło to niemałe wrażenie. Tetzel umiał przemówić do słuchaczy; zresztą, nie przebierał w słowach i zdarzało mu się nieraz nazbyt zagalopować. Przypisywano mu rzeczy nieprawdopodobne – ponoć miał nawet oznajmić: "Choćbyś zgwałcił Najświętszą Marię Pannę, jeśli włożysz do skrzyni to, co się należy, będzie ci odpuszczone."^*

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi. (Przyp Sal. 28:13)

Przyjaźń w pewnym sensie zastąpi Marcinowi spowiedź, której obowiązku pilnie naówczas przestrzegał. Dość powiedzieć, że spowiedź generalną w zakonie chciał odbyć wcześniej, niż w przepisowym terminie (na co zresztą nie zgodził się magister nowicjatu).