Marcin Luter - 95 tez

Kontynuacja tekstu: "Oręż, którym walczymy"

Fuggerowie byli potężnymi i niezmiernie wpływowymi finansistami na ogromną, międzynarodową skalę, a głowa ich rodu, Jakub zwany Bogatym, to z pewnością najbogatszy człowiek w ówczesnych Niemczech, daleko zamożniejszy od cesarza. Udział Fuggerów gwarantował sprawny zbiór i przepływ gotówki, oczywiście, po odliczeniu należnego im procentu. Sama organizacja sprzedaży odpustów też musiała niemało kosztować, kosztowne było bowiem utrzymanie świty Tetzla i pensje im wypłacane.

Nie wiadomo, jak bardzo obłowił się przy tym sam Tetzel; w każdym razie jego służący miał uposażenie wyższe, niż burmistrz w największym saskim mieście, w Lipsku. Te wysokie koszty niepokoiły papieża – słał on monity wzywające do oszczędności, tymczasem ludzie Tetzla niczego sobie nie żałowali. Nawet biskup Albrecht Hohenzollern napominał Tetzla, by jego podwładni w gospodach i oberżach zachowywali się "stosowniej". Szacuje się, że po odliczeniu sum należnych Fuggerom oraz kosztów obsługi samego przedsięwzięcia, mniej niż połowa zebranych pieniędzy docierała w końcu do Rzymu na budowę bazyliki Świętego Piotra. Zwięźle podsumował te zaszłości katolicki biograf Lutra John M. Todd: "Z perspektywy codziennego kontaktu z ową późnośredniowieczną budowlą wygląda to może mniej nikczemnie, niż w oczach historyka." (J.M. Todd, "Marcin Luter", PAX W-wa 1970)

Ferdinand Pauwels - 95 tez Marcina Lutra (1872)

Luter o tym wszystkim nie wiedział – zajmował się jedynie religijną stroną zagadnienia. A ponieważ w jego notatkach do wykładów pojawiły się już wcześniej pierwsze uwagi krytyczne, uznał tym razem, że pora wystąpić publicznie. 31 października 1517 roku przybił do drzwi kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez przeciwko odpustom.

"Miłość do prawdy i pragnienie jej ujawnienia są przyczyną, że zamierza się przeprowadzić w Wittenberdze dysputę nad niżej podanymi tezami. Przewodzić temu będzie czcigodny ojciec Marcin Luter, magister sztuk wyzwolonych i doktor świętej teologii, a jednocześnie nauczyciel tychże. Dlatego prosi on tych, którzy nie będą mogli osobiście wziąć udziału i dysputować ustnie, by uczynili to na piśmie. W imię Pana naszego Jezusa Chrystusa, Amen."

A oto niektóre z owych tez:

Teza 1.
Gdy Pan i mistrz nasz Jezus Chrystus powiada: "Pokutujcie", to chce, aby całe życie wiernych było nieustanną pokutą.

Teza 2.
W żaden sposób nie można pod wyrazem "pokutujcie" rozumieć sakramentu pokuty, to jest spowiedzi i zadośćuczynienia, które kapłan sprawuje.

Teza 56.
"Skarb Kościoła", z którego papież czerpie odpust, nie jest dostatecznie ściśle określony ludowi chrześcijańskiemu, ani przezeń znany.

Teza 62.
Prawdziwym skarbem Kościoła jest najświętsza Ewangelia chwały i łaski Bożej.

Teza 63.
Lecz skarb ten jest w pogardzie u ludzi, bo on to sprawia, że pierwsi będą ostatnimi.

Teza 64.
Skarb odpustowy za to jest bardzo miły, gdyż ostatnich czyni pierwszymi.

Teza 67.
Odpust zachwalany przez kaznodziejów jako wielka łaska jest istotnie łaską wielką, gdyż przynosi im wiele pieniędzy.

Teza 68.
W rzeczywistości jednak jest najmniejszą łaską w porównaniu z łaską Bożą i błogosławieństwem krzyża.

Teza 79.
Obrazą Boską jest głosić, że wystawiany w kościołach krzyż odpustowy z herbem papieża równie jest mocny i skuteczny, jak krzyż Chrystusa Pana.

Teza 80.
Biskupi, kaznodzieje i teolodzy, którzy dozwalają, aby nauki podobne były wygłaszane ludowi, odpowiadać będą za to przed obliczem Boga.

Teza 94.
Należy upominać chrześcijan, aby usiłowali iść za Chrystusem jako głową swoją, przez krzyż, śmierć i piekło.

Teza 95.
I byli pewni, że raczej cierpieć, niż używając fałszywego pokoju, wejść mogą do niebios.

Kontynuacja - część XXXIII. Cisza przed burzą

Cykl: "Oręż, którym walczymy" - spis odcinków