Warianty tekstowe Nowego Testamentu (2)

Autor tekstu - Beniamin Pogoda | Data publikacji - piątek, 30 października 2020 | Obszar - na Północ

Warianty tekstowe Nowego Testamentu (2)
fot. Tomek Śmiałkowski

Poprzednio w cyklu "Warianty tekstowe Nowego Testamentu (cz. 1)":
Ew. Jana 1:18

Dziś fragment z I Listu Apostoła Pawła do Tymoteusza, rozdział 3, werset 16. Zapis ten jest szczególnie istotny, gdyż brzmi on jak starochrześcijańskie, pochodzące z czasów apostolskich wyznanie wiary.

A bez wątpienia wielka jest tajemnica pobożności. Ten, który objawił się w ciele, usprawiedliwiony został w Duchu, ukazał się aniołom, ogłoszony został poganom, znalazł wiarę w świecie, wzięty został w chwale. 1 Tym. 3:16 [BT]

Dawne rękopisy Nowego Testamentu są w tym punkcie uderzająco zgodne. Pergaminowe kodeksy uncjalne (spisane samymi wielkimi literami – stąd nazwa): Synajski (IV wiek), Aleksandryjski (V w.) oraz Reskrypt Efrema (V w.) mają w swej pierwotnej wersji Ten, który objawił się w ciele. Kodeks z Clermont, zwany też Claromontanus, z VI w. (dziś przechowywany w Bibliotece Narodowej w Paryżu) ma On, który objawił się…. Podobnie cytuje ten werset Orygenes, wybitny myśliciel i pisarz chrześcijański z początku III stulecia (185–254 r.), uważany za znakomitość swoich czasów; również dawne przekłady syryjskie, koptyjskie, ormiańskie, etiopskie i gockie oddają to miejsce jako On lub Ten (a najstarsze z nich sięgają III–V stulecia). Do Kodeksu Watykańskiego odwołać się nie możemy, jest on bowiem niekompletny – nie zawiera, niestety, Listów Pasterskich (oba listy Apostoła Pawła do Tymoteusza, list do Tytusa i do Filemona) oraz Księgi Objawienia.

Taka sama zgodność, jaka panuje w najstarszych rękopisach Nowego Testamentu, powtórzy się i w tym, że wszystkie cztery kodeksy uncjalne: Synajski, Aleksandryjski, Reskrypt Efrema i Claromontanus zostały w późniejszym czasie poprawione* – ręka redaktora zmieniła tekst na Bóg objawił się w ciele. Taką właśnie formę cytuje m.in. Jan Złotousty, żyjący w latach 350–407 słynny kaznodzieja, biskup Konstantynopola i święty dwóch kościołów: katolickiego i prawosławnego. Bez wątpienia, ta zgodność pierwotnego tekstu oraz jednomyślność późniejszych poprawek to pamiątka i ślad dawnych sporów o współistotność Boga Ojca i Syna Bożego Jezusa, zaognionych od czasów Ariusza (przełom III i IV w.)

Daniel Mikołajewski w Biblii Gdańskiej (1632 r.) przetłumaczył podobnie: Bóg. Rzecz ciekawa, że pierwsze wydanie nowego przekładu Pisma Świętego, nakładem Brytyjskiego i Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego w Warszawie, dziś znane jako Biblia Warszawska (Nowy Testament wyszedł z druku w 1966 r.), też daje słowo Bóg, choć już ks. prof. Eugeniusz Dąbrowski, tłumacząc Nowy Testament z oryginału greckiego (przekład ukończony w 1959 r., wydany w roku 1961) dawał w tym miejscu Ten. W późniejszych wydaniach Biblii Warszawskiej poprawiono Bóg na Ten. Biblia Tysiąclecia (Nowy Testament, wydanie IX, na nowo opracowane, 1998 r.) ma również w tym miejscu Ten.

* sporządzony na pergaminie napis pozostawia trwały ślad – można go wprawdzie zatrzeć i zastąpić innym, ale stare litery dają się odczytać, stąd możliwe jest odtworzenie wersji pierwotnej i naniesionej na nim poprawki.

Kontynuacja - "Warianty tekstowe Nowego Testamentu (cz. 3)":
1 Kor. 15:51

Udostępnij...

O Autorze

Beniamin Pogoda