Warianty tekstowe Nowego Testamentu (1)
Dziś na warsztacie fragment z Ewangelii Św. Jana, r. 1:18. „Jednorodzony Syn” jak podaje Biblia Gdańska, czy też „Jednorodzony Bóg”, jak czytamy we współczesnych przekładach.
W tekstach greckich – daleko posunięta rozbieżność. Dwa najstarsze pergaminowe kodeksy, tzw. uncjalne (nazwa od wielkich liter alfabetu greckiego, którymi je spisano), mianowicie: Kodeks Synajski oraz równie dawny Kodeks Watykański (oba z IV stulecia po Chrystusie) mają: „Jednorodzony Bóg”.
Taki sam zapis znajdziemy w dawniejszych jeszcze dwóch kodeksach papirusowych Bodmera, przechowywanych w Genewie: jeden z nich datowany jest na początek III stulecia, drugi zaś ma być jeszcze starszy – spisano go około 200 roku. Reskrypt (palimpsest)* Efrema i Kodeks Aleksandryjski (oba z V wieku) mają natomiast „Jednorodzony Syn”. Należy tu koniecznie zaznaczyć, że tekst biblijny w Reskrypcie Efrema miał początkowo też „Jednorodzony Bóg”, ale tekst pierwotny poprawiono, zastępując go słowami: „Jednorodzony Syn”. Jak wiadomo, Daniel Mikołajewski, tłumacz Biblii Gdańskiej (wyd. drukiem w 1632 r.) nie mógł korzystać ani z Kodeksu Watykańskiego (ukrytego w papieskiej bibliotece w Rzymie i praktycznie niedostępnego)**, ani Synajskiego, wtedy jeszcze nie odkrytego (odnalazł go Konstanty Tischendorf w klasztorze Św. Katarzyny na Synaju w 1859 roku) – dlatego dał w swym tłumaczeniu „Jednorodzony Syn”; chociaż, będąc kalwinistą, a więc wyznawcą Św. Trójcy, z pewnością zgodziłby się z przekładem: „Jednorodzony Bóg”.
Nastepnym razem – werset o podobnej treści: I Tym. 3:16
* sporządzony na pergaminie napis pozostawia trwały ślad – można go wprawdzie zatrzeć i zastąpić innym, ale stare litery dają się odczytać, stąd możliwe jest odtworzenie wersji pierwotnej i naniesionej na nim korekty. Rękopis w całości zatarty i zapisany innym tekstem, ponownie odtworzony, nazywa się palimpsestem. Takim właśnie palimpsestem jest reskrypt Efrema, po raz pierwszy odczytany w 1842 roku przez Tischendorfa.
** dostępu do Kodeksu Watykańskiego nie miał (chociaż wiedział o nim) m.in. Erazm z Rotterdamu; aż do XIX wieku tekst spoczywał w archiwach, niedostępny dla tłumaczy i biblistów, a sławnemu i wielce zasłużonemu Konstantemu Tischendorfowi (z wyznania był luteraninem) pozwolono w 1843 roku jedynie na 6(!) godzin lektury tekstu.
Kontynuacja - "Warianty tekstowe Nowego Testamentu (cz. 2)":
1 Tym. 3:16
- Tagi: Biblia, Biblia Gdańska, bibliści, Bóg, Chrystus, Daniel Mikołajewski, ewangelia, Ewangelia Jana, Jednorodzony Syn, Jezus, klasztor, Kodeks Aleksandryjski, Kodeks Synajski, Kodeks Watykański, Konstanty Tischendorf, pobożność, Reskrypt Efrema, tajemnica pobożności, tłumaczenie Biblii