BIBLIJNE BRAMY – MIEJSCA OBRONY I SPOTKAŃ
W czasach biblijnych bramy odgrywały bardzo ważną rolę. Starożytne miasta były otoczone murami (niektóre nawet podwójnymi – np. Jerycho czy Lachisz), ale szczególną uwagę poświęcano bramom; wszak najbardziej newralgicznym punktem jakiegokolwiek miasta były właśnie bramy. Dlatego w pewnym okresie zaczęto budować je jako struktury składające się z sześciu pomieszczeń.
Przed wynalezieniem rydwanu (ówczesnego „czołgu”) bramy były najczęściej wąskie. Przykładem może być kananejska brama ze środkowej epoki brązu w Megiddo – była ona nie tylko wąska, ale dodatkowo wejście miało zygzakowaty kształt, dzięki czemu wojownicy mogli stać w wyższych punktach i bronić się przed nadchodzącym wrogiem. Wąskie przejście dodatkowo ograniczało liczbę napastników, jacy mogli jednocześnie zaatakować bramę.
Kiedy zaczęto budować bardziej skomplikowane, sześciokomorowe bramy, atakujący wróg stanął przed nowym wyzwaniem. Trzeba było się zmierzyć z licznymi obrońcami, strategicznie rozmieszczonymi tak w pomieszczeniach bramy, jak i na nich. Oznaczało to, że gdyby wróg przebił się przez zewnętrzną część bramy, to napotykał kolejne pozycje obronne (a niekiedy nawet wewnętrzny zestaw bram) – i znajdował się w krzyżowym ogniu z dwóch lub trzech pozycji, a nawet więcej. Innymi słowy, pomieszczenia w bramie służyły jako miejsca zamieszkania, a także składy broni dla ludności w okresie wojny.
Archeolodzy znaleźli sześciokomorowe bramy w miastach takich jak Gezer, Lachisz, Khirbet Qeijafa, Chasor, Samaria i Dan. Kiedy spojrzy się na zapisy biblijne w kontekście archeologii, ciekawe jest to, że Salomon umocnił trzy spośród tych miast – Gezer, Megiddo i Chasor; wszystkie one znajdowały się przy strategicznych skrzyżowaniach dróg:
Tak się zaś miała rzecz z pańszczyzną, jaką wprowadził król Salomon, budując przybytek Pana i swój pałac, i twierdzę Millo, i mury Jeruzalemu, i warownie Chasor, Megiddo i Gezer – 1 Król. 9:15.
Sześciokomorowe bramy w tych miastach datowane są właśnie na czasy Salomona.
W czasach pokoju bramy służyły jako miejsca zgromadzeń dla społeczności. Tam właśnie podejmowali decyzje sędziowie czy królowie – przykładem może być spotkanie Boaza ze starszymi miasta w bramach Betlejem, o czym czytamy w 4 rozdziale Księgi Rut. Tam odbywał się też handel i wymiana; zbierały się sądy i ogłaszano publiczne zawiadomienia.
Również przy bramie – tym razem w Sylo – siedział kapłan Heli, oczekując na wieści o Arce Przymierza i o tym, jak jego synom powiodło się w bitwie:
A gdy [zwiastun] wspomniał o Skrzyni Bożej, Heli spadł z krzesła na wznak obok bramy, złamał kark i umarł, gdyż był to mąż stary i ociężały. Przez czterdzieści lat był sędzią w Izraelu – 1 Sam. 4:18
W 1 rozdziale Księgi Przypowieści (20, 21) znajduje się personifikacja mądrości – wspomnienia jest również brama, jako przedstawienie miejsca, gdzie dzielono się mądrością:
Mądrość woła głośno na ulicy, na placach podnosi swój głos, woła na rogu ulic pełnych wrzawy, wygłasza swoje mowy w bramach miasta.
Model Megiddo z widoczną bramą. (źródło: BibleWalks.com)
Zbliżenie bramy na modelu Megiddo. (źródło: HolyLandPhotos'Blog)
Obecny wygląd stanowiska archeologicznego w Megiddo - widać pozostałości bramy, oznaczone jako: Israelite Gate. (źródło: BibleWalks.com)
Rekonstrukcja bramy w Lachisz. (źródło: Biblical Israel Tours)
Brama w Gezer. (źródło: Biblical Israel Tours)
Zabudowania w Gezer z widocznymi pozostałościami bramy. (źródło: Haaretz.com - King Solomon-era Palace Found in Biblical Gezer)
Plany bram w Megiddo, Gezer i Chasor. (źródło: biblicalisraeltours.com - 6 Chamber Ancient Gates of Israel)
Na podstawie: biblicalisraeltours.com - 6 Chamber Ancient Gates of Israel