STAROŻYTNA PIECZĘĆ ŚWIADCZY O BARTERACH

Opracowanie Kasia Śmiałkowska | Opublikowane w piątek, 18 czerwca 2021

Już tysiące lat temu mieszkańcy prehistorycznego Izraela angażowali się w złożone transakcje barterowe i chronili prawa własności – ujawniły badania oparte na mających tysiące lat odciskach glinianych pieczęci.

W starożytności odciski pieczęci – określane wśród ekspertów łacińskim terminem bullae – były używane do podpisywania dokumentów lub pojemników, gwarantując, że dotrą one do odbiorców zamknięte i nietknięte.

Około 150 glinianych pieczęci datowanych na około 7000 lat zostało znalezionych podczas wykopalisk prowadzonych przez archeologów z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie w latach 2004-2007 w Tel Tsaf – prehistorycznej wiosce w dolinie Bejt Sze'an na północy kraju. Prawie wszystkie te pieczęcie były zwykłymi kawałkami gliny, bez żadnego odcisku.

Jednak na jednej małej pieczęci znajdował się odcisk, składający się z dwóch wyraźnych wzorów geometrycznych.

Wyniki badań nad tymi artefaktami zostały opublikowane w najnowszym numerze czasopisma naukowego Levant.

„Nawet dzisiaj podobne rodzaje pieczęci są stosowane, aby zapobiec manipulacjom i kradzieży” – powiedział prof. Josef Garfinkel z Uniwersytetu Hebrajskiego, który kierował wykopaliskami i jest jednym z autorów pracy. „Okazuje się, że używane były już 7000 lat temu przez właścicieli ziemskich i lokalnych administratorów w celu ochrony własności.”

Artefakt jest jednym z najstarszych tego typu znalezionych kiedykolwiek w tym regionie.

Według badacza fakt, iż odciśnięto dwa wzory, może wskazywać, że w transakcję zaangażowane były dwie osoby.

„Tel Tsaf było dużą, kwitnącą osadą” – powiedział prof. Garfinkel. „Odkryliśmy domy, które miały nawet 100-200 m kw. powierzchni, duże dziedzińce i silosy, które mogły zawierać od 3-4 ton do 20-30 ton zboża lub innych produktów rolnych”.

„Jest to niewiarygodne, biorąc pod uwagę, że 1,5 tony zboża wystarczało, by wyżywić rodzinę przez rok” – dodał.

Zdaniem badacza, użyta glina nie była lokalna, ale pochodziła z odległości co najmniej 10 km.

„Mogła jednak pochodzić z jeszcze dalszego miejsca, biorąc pod uwagę, że znaleźliśmy dowody na wymianę z takimi regionami jak Mezopotamia, Kaukaz i Egipt” – zaznaczył profesor. Znaleziska te obejmują przedmioty metalowe i ceramikę.

Wszystkie te elementy sugerują, że Tel Tsaf było domem zamożnej społeczności, której mieszkańcy utrzymywali kontakty z odległymi regionami, choć prof. Garfinkel zauważył, że nie można mówić o relacjach handlowych, ponieważ nie doszło do wymiany pieniężnej, ale prawdopodobnie przedmioty te były wymieniane na zboże.

„Nie ma prehistorycznego miejsca w dowolnym miejscu na Bliskim Wschodzie, które ujawnia dowody takiego długodystansowego handlu egzotycznymi przedmiotami, jak to, co znaleźliśmy w tym konkretnym miejscu” – powiedział profesor.

„Istnieją inne wioski datowane na ten sam okres w okolicy, ale żadna z nich nie prezentuje podobnych cech, co pozwala nam wierzyć, że Tel Tsaf mógł reprezentować jakąś formę władzy regionalnej” – zauważył.

Pierwotnie wykopaliska w tym miejscu prowadzone były w latach 70. przez zespół z Uniwersytetu w Tel Awiwie; w ciągu ostatnich kilku lat Tel Tsaf było badane przez archeologów z Uniwersytetu w Hajfie, „co czyni je jednym z bardzo niewielu w Izraelu, które były badane przez wszystkie trzy uniwersytety: w Tel Awiwie, Jerozolimie i Hajfie” – podsumował prof. Garfinkel.

Pieczęcie z Tel Tsaf (źródło: The Jerusalem Post)