PONOWNE ODKRYCIE RYSUNKU MENORY SPRZED 2000 LAT W WIOSCE WSPOMNIANEJ W KSIĘDZE MACHABEJSKIEJ

Opracowanie Kasia Śmiałkowska | Opublikowane w piątek, 11 grudnia 2020

Tuż przed Chanuką ponownie ujrzał światło dzienne zapomniany rysunek wykonany 2000 lat temu węglem drzewnym, przedstawiający menorę.

Rysunek po raz pierwszy odkryto 40 lat temu podczas badań archeologicznych w Michmas, hasmonejskiej twierdzy z czasów buntu Machabeuszy; nigdy nie został opublikowany przez uczonych, a jego dokumentację pokrył na półkach archiwów kurz. Teraz dokumenty te dołączono do nowej analizy wszystkich dostępnych dowodów archeologicznych z Michmas, a niektórzy badacze są przekonani, że starożytne miasto było niegdyś osadą rolniczą kapłanów.

Michmas, dziś arabska wioska Kfar Muchmas, leżąca około 3 km od współczesnej żydowskiej osady Ma’ale Michmas i 9 km od Jerozolimy, jest wspomniane w 1 Księdze Machabejskiej 9:73 jako pierwsza baza żydowskiego przywódcy i przyszłego arcykapłana Jonatana.

Jonatan to najmłodszy spośród pięciu synów kapłana Matatiasza; zawiera on pokój z seleucydzkim generałem Bakchidesem, po czym osiada w Mikmas/Michmas:

Tak ustąpił miecz spośród Izraela. Jonatan zamieszkał w Mikmas. Potem zaś Jonatan zaczął sądzić lud, a bezbożnych usunął z Izraela.

Kierujący badaniami dr Dwir Rawiw powiedział, że generalnie istnieje bardzo niewiele śladów osad kapłańskich, a rysunek, na który się natknął, to krok w kierunku zmniejszenia tego deficytu. Być może mieszkańcy miasta wybranego przez Jonatana nie byli „zwykłymi” Żydami, lecz raczej kapłanami?

W ramach nowych badań dr Rawiw po raz pierwszy opublikował wspomniany powyżej rzadki rysunek menory – symbolu kapłaństwa z okresu Drugiej Świątyni – wykonany węglem drzewnym, który to rysunek został odkryty w grocie grobowej w latach 80. ubiegłego wieku i zapomniany.

Według raportu z lat 80. menora na rysunku miała około 50 cm szerokości i 30 cm wysokości. Posiadała siedem ramion – sześć odgałęzień wychodzących z centralnego trzonu. Dr Rawiw pisze, że menora była zwieńczona intrygującą, ale niejasną paleohebrajską literą, wydrapaną w ścianie jaskini. Litera była dość spora – miała 40 cm wysokości; zdaniem naukowca jest ona być może dowodem dalszych związków z kapłaństwem..

ŁATWO PRZYSZŁO, ŁATWO POSZŁO

Namacalne dowody nieopublikowanego wcześniej rysunku menory być może już nie istnieją. Dr Rawiw wykorzystał koordynaty pozostawione przez archelogów 40 lat temu i podjął próbę znalezienia jaskini grobowej, gdzie znajdował się rysunek. Niestety – nie udało mu się.

„Dotarliśmy do miejsca tuż obok dzisiejszego miasteczka Muchmas i nie znaleźliśmy tej jaskini. Całkiem możliwe, że już jej nie ma – w okolicy powstało wiele budynków i zakładów, a być może jest po prostu zasypana”.

DWA INNE RYSUNKI MENORY – DALSZE ZWIĄZKI Z KAPŁANAMI?

Niedaleko opisanego powyżej miejsca archeolodzy znaleźli w latach 80. mykwę, cysternę i dwa rysynki menory. Dr Rawiw udał się niedawno do tego systemu jaskiń i istnieje możliwość, że tam również odkrył związki z klasą kapłańską: wskazywałaby na to obecność mykwy, wizerunki świeczników oraz napis, który zawiera używane w rodzinach kapłańskich imię Joezer [„Bóg jest pomocą”].

Fotografia z lat 80 przedstawiająca rysunek menory odkryty w Michmas (źródło: The Times of Israel)