Już w listopadzie, przez brak słońca, robi się depresyjnie, a grudzień ‒ z najkrótszymi dniami w roku ‒ tylko ten stan pogłębia. Jeśli dni są słoneczne albo drzewa, trawniki ubrane są śniegiem, wszystko nieco jaśnieje, ale to i tak zwykle trudny, smutny czas. Do tego złe wiadomości: pandemia nie odpuszcza, umierają bliscy i ci, znani jedynie z ekranów i monitorów; nie wiadomo, kiedy będzie można pójść na basen, do kina.

Czas Świąt Narodzenia Pańskiego, który już jest za nami, obfituje w liczne znane i nieustannie emanujące na nas symbole. Niektóre z nich to, np: choinka, ozdoby, czerwone czapki, prezenty itd. Można by długo wymieniać oraz doszukiwać się odniesień tych symboli do przeszłości i ustalać ich źródła (niejednokrotnie pogańskie) ale nie jest to przedmiotem tego artykułu, mowa bowiem miała być tylko o jednym z nich – o świetle. O świetle ale nie w kontekście symboliki świąteczno-noworocznej ale o światłości w Biblii.

Chanukah to święto, które w dzisiejszej praktyce stało się osobliwym przykładem wzajemnego oddziaływania na siebie judaizmu i chrześcijaństwa. Wywodzi się ono z ducha walki przeciwko próbom asymilacji Żydów za czasów helleńskiego panowania nad Jerozolimą. Tymczasem dzisiaj stało się jednym z najbardziej znanych, rozpoznawalnych i zasymilowanych świąt żydowskich w zhellenizowanym świecie chrześcijańskim.

Żydzi byli obecni na terenach Chrzanowa już kilkaset lat temu. Najstarsza wzmianka pochodzi z akt miejskich z 1590 r. i mówi o Żydzie Jakubie, właścicielu lombardu. Gmina powstała w roku 1745, a nieco później założono cmentarz. W 1787 r. stanęła pierwsza synagoga.

Przed II wojną światową ludność żydowska stanowiła połowę mieszkańców miasta. Na każdym kroku napotkać można było należące do Żydów sklepy, kamienice, fabryczki, jak również instytucje użyteczności publicznej takie jak synagogi, szkoły czy wreszcie cmentarz. Dziś, oczywiście, większość tych budynków przepadła lub zmieniła właścicieli, ale pozostało sporo lepiej i gorzej zachowanych śladów. Zapraszam zatem na wycieczkę!