Sprawa pomijanych tekstów mesjańskich
tłum. Barbara Kaleta
Coraz więcej izraelskich pracowników akademickich i naukowców zdaje się uznawać, że pewne określone fragmenty mesjańskie są celowo pomijane w szabatowych czytaniach w synagogach. Znikły one z kanonu czytań tygodniowych ze względu na „mesjańskie konotacje”. Czyżby fragmenty te tak nieodparcie wskazywały na Jezusa, że rabini martwili się, iż Żydzi, słysząc te teksty, mogliby uwierzyć w Jezusa?
W każdy Szabat czytany jest w synagodze fragment (Parasz Haszawua) z Pięcioksięgu Mojżeszowego. Do tego tygodniowego fragmentu dodawana jest tzw. haftara, czyli czytanie z Proroków.
Najwcześniejsza wzmianka o tej praktyce znajduje się właśnie w Nowym Testamencie. Jezus przybywa w Szabat do synagogi w Nazarecie. W ramach nabożeństwa odczytuje haftarę z Księgi Izajasza. Po przeczytaniu Jezus wyjaśnia, że to o Nim mówi ów fragment Pisma Świętego.
W Nazarecie już na wiele dziesięcioleci przed zburzeniem Świątyni było w zwyczaju, że w Szabat po czytaniu z Tory czytano również Proroków. Podobne przykłady znajdziemy także w Dziejach Apostolskich [Dzieje Ap. 13:15].
Czy dla rabinów gorszące było przytaczanie w synagodze właśnie tych miejsc Pisma Świętego, którymi Jezus posłużył się, by wskazać na siebie jako Mesjasza? Ocena tego nie jest taka łatwa, gdyż czytane są tylko wyjątki z Proroków. W każdym razie wykluczenie tego specjalnego pasażu, rozpoczynającego się od Izajasza r. 61, z cotygodniowych czytań warte jest odnotowania, zważywszy na fakt, że rozdziały wcześniejszy i następny, czyli Izaj. 60 i końcówka Izaj. 61, jak i Izaj. 62 i 63 jak najbardziej są częścią Haftarot.
Wiele fragmentów Pisma Świętego, w których dostrzec można odniesienia do Chrystusa, nie weszło w skład Haftarot. Na przykład nie czyta się Izaj. 7:14 „Oto panna pocznie i porodzi syna”. (...) Teksty Izaj. 52:13 „Oto się szczęśliwie powiedzie memu słudze” oraz Izaj. 53 o cierpiącym słudze również nie są czytane w żadnej synagodze.
W drugi dzień Rosz Haszana haftarę stanowi piękny fragment z Jer. 31, opisujący Bożą miłość dla Izraela. Jest jednak przerywany tuż przed zapisem obietnicy Nowego Przymierza, stanowiącym jeden z najczęściej cytowanych w Nowym Testamencie pasaży.
Podobnie jest w przypadku zapisu Zach. 11:12-13. W Nowym Testamencie miejsce to przytaczane jest jako proroctwo o trzydziestu srebrnikach (zob. Mat. 26:14 i Mar. 14:10).
Pomijany jest werset Oz. 11:1 „Gdy Izrael był dzieckiem, umiłowałem go, a z Egiptu wezwałem mego syna”. Mateusz przytacza ten werset przy opisie ucieczki do Egiptu.
Nie czyta się Mich. 5:2 o przychodzącym z Betlejem „władcy z Izraela” (zob. Mat. 2:6 i Jan 7:42).
Pomija się także Zach. 9:9 „Oto twój Król przychodzi do ciebie; sprawiedliwy i Zbawiciel, cichy i siedzący na ośle” (zob. Mat. 21:5 i Jan 12:14).
Można by podać wiele innych przykładów.
Kwestia pomijania fragmentów mesjańskich w tygodniowych czytaniach została niedawno poruszona na światowym kongresie badań żydowskich w Jerozolimie. Po raz pierwszy uczestnicy zażądali długotrwałego badania kwestii Haftarot, z krytyczną dyskusją włącznie. Mógłby to być pierwszy krok, żeby przywrócić synagogom ważne proroctwa.
Israel Heute, nr 500, kwiecień 2021
tłum. Barbara Kaleta
- Tagi: Betlejem, Betlejem Efrata, czytanie z Tory, Dzieje Apostolskie, Haftara, Israel Heute, Jerozolima, Jezus, Księga Izajasza, Mesjasz, miłość Boża, Nazaret, Nowe Przymierze, Nowy Testament, Parasz Haszawua, Pięcioksięg Mojżeszowy, Pismo Święte, rabin, Rosz Haszana, światowy kongres badań żydowskich w Jerozolimie, synagoga, synagoga w Nazarecie, szabatowe czytania w synagogach, szabatowe czytanie, Tora, wskazać Mesjasza, Zbawiciel