Rozważania na temat modlitwy Al-Chet

Usługa Jom Kippur obejmuje długą listę 44 błędów. Co one wszystkie znaczą?

Od tłumacza: Tekst ten wywodzi się z judaizmu i odwołuje się do obyczaju oraz religijności żydowskiej. Wystarczy jednak podczas lektury tego tekstu zamienić sobie słowo „żyd” na „chrześcijanin”, a „naród żydowski” na np. „zgromadzenie” lub nazwę swojego ugrupowania religijnego, aby nabrał on charakteru ogólnej lekcji uważnej obserwacji własnego postępowania w celu popełniania jak najmniejszej ilości błędów i spełniania oczekiwań stawianych wszystkim wierzącym przez Boga miłości i sprawiedliwości.

Gdy ktoś zaczyna się zastanawiać nad zadaniem teszuwy (pokuty), może się poczuć przytłoczony. Popełniliśmy tyle błędów w zeszłym roku, że nie wiemy, od czego zacząć! Jasne. Jeśli nie mamy jakiegoś znakomitego systemu monitorowania tego projektu, stanie się on bardzo czasochłonny, wyczerpujący i ostatecznie bezproduktywny.

W judaizmie mówimy, że jeśli sięgniesz do korzeni problemu, możesz go wyeliminować całkowicie. I to jest celem modlitwy „Al-Chet”, którą tak wiele razy powtarzamy w ramach usługi Jom Kippur^*. Owe 44 stwierdzenia nie stanowią listy błędów, ale raczej wskazują ich korzenie.

Rozważymy osobno każde stwierdzenie modlitwy „Al-Chet”. Ale pamiętaj: „przemiana” jest procesem, który nie zachodzi natychmiast. Nie staraj się pokonać zbyt wielu rzeczy na raz. To może być przytłaczające. Wybierz sobie raczej jeden obszar, który znajduje się najbliżej korzeni twoich problemów. To zoptymalizuje powodzenie twojego procesu teszuwy.

1. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą pod przymusem i świadomie.

W jaki sposób możemy ponosić odpowiedzialność za błędy popełnione pod przymusem? Chodzi o to, że czasami znajdujemy się w kłopotliwym położeniu, gdyż nie byliśmy wystarczająco uważni. Często udaje się unikać „wypadków” przez nałożenie sobie ograniczeń na próżne pokusy.

Zadaj sobie pytanie:

Przymus:

• Czy to nie ja sam doprowadziłem się do kłopotliwej sytuacji, a potem, gdy pojawił się problem, tłumaczyłem sobie, że było to „nieuniknione”, że „tak się złożyło”?
• Czy próbowałem stawiać sobie „ograniczenia”, tak bym nie miał możliwości popełnienia wykroczeń?
• Czy rozważałem ustanowienie dla samego siebie jakiegoś systemu kar, które odstraszałyby mnie od popełniania pewnych błędów?
• Jeśli rzeczywiście znalazłem się w nieuniknionej sytuacji, to czy nie przestałem rozważać, dlaczego Bóg mógł chcieć, bym doświadczył tego rodzaju próby?

Świadomie:

• Czy popełniłem błędy dlatego, że byłem leniwy albo dlatego, że moje niskie, zwierzęce pobudki zaczęły nade mną panować?

2. Za błędy które popełniliśmy przed Tobą z zatwardziałości serca.

Zatwardziałość serca oznacza, że odcinam samego siebie od głębokich, ludzkich uczuć, takich jak współczucie czy troska. Gazety i ulice zdają się być tak przepełnione tragicznymi historiami, które zdarzają się jedna po drugiej, że można całkowicie zobojętnieć na wszystkie ludzkie cierpienia.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy ignorowałem biednych i słabych?
• Kiedy ostatnio dałem pieniądze na cel charytatywny, czy uczyniłem to z entuzjazmem, czy też z żalem?
• Czy byłem uprzejmy, pełen współczucia i miłości, gdy moja rodzina i przyjaciele potrzebowali takich uczuć z mojej strony?
• Czy odczuwałem przykrość z powodu Żydów, którzy się asymilują i wpływu, jaki to wywiera na cały naród żydowski?

3. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą bez myślenia (lub bez wiedzy).

Codziennie winniśmy się modlić do Boga o zdolność myślenia i wnioskowania. Jasny umysł stanowi integralną część naszego wzrostu i rozwoju. Jeśli jedziemy samochodem i bezmyślnie gapimy się przez okno, to przez te cenne momenty jesteśmy niczym więcej, jak tylko żywymi trupami.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy uważnie zastanawiam się nad moją społecznością i otoczeniem, oceniając, co jest słuszne, a co złe?
• Czy dokonuję systematycznego przeglądu głównych celów mojego życia?
• Czy zabiegam o ciągłą świadomość Bożej obecności?
• Czy jednym z celów mojego życia jest nauczenie się niezależności myślenia?

4. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez to, co wyrwało się z naszych ust.

Mądry człowiek kiedyś powiedział: „Nie musisz mówić wszystkiego, co myślisz”. W Talmudzie jest napisane, że gdy mówimy, nasze wargi i zęby powinny działać jak „bramy”, które kontrolują to, co przez nie przechodzi.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy myślę, zanim coś powiem?
• Czy mam skłonność do bezmyślnych wybuchów?
• Czy składam pośpieszne obietnice, których prawdopodobnie nie spełnię?

5. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą publicznie i na osobności.

Zadaj sobie pytanie:

Publicznie:

• Czy zrobiłem coś głupiego i deprawującego po to, by ściągnąć na siebie uwagę lub uzyskać aprobatę?
• Z drugiej strony, czy wykonałem publicznie jakiś dobry uczynek, którego bym nie zrobił, gdyby inni ludzie na mnie nie patrzyli?

Na osobności:

• Czy prywatnie zachowywałem się w taki sposób, w jaki wstydziłbym się zachować, gdyby ktoś mnie widział?
• Czy zastanawiałem się nad tym, że Bóg patrzy na mnie nawet w najbardziej osobistych chwilach?
• Czy nie przekonałem kiedyś samego siebie, że moje niektóre pomyłki się nie liczą, ponieważ nikt ich nie widział?

6. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez niemoralność?

Gdy Tora mówi o niemoralności, to odnosi się to przeważnie do wykroczeń seksualnych. Ponieważ popęd seksualny jest najpotężniejszym instynktem człowieka (obok instynktu samozachowawczego), może być użyty do osiągnięcia najwyższego stopnia świętości albo też – czego często doświadczamy – najgorszego poziomu upodlenia.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy mówiłem lub postępowałem w sposób, który obniża rangę płciowości jako nośnika duchowej łączności?
• Czy uświadamiam sobie, że niemoralność seksualna obniża mój przyszły potencjał zbudowania bardziej świętych związków?

7. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez szorstkie wypowiedzi.

Umiejętność mówienia jest wyjątkową zdolnością, właściwą tylko człowiekowi. Służy ona budowie „pomostów” między ludźmi, a poprzez modlitwę – również między człowiekiem a Bogiem. To dlatego nadużycia związane z mową są uważane za najcięższe z możliwych błędów.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy wypowiadałem się do kogoś w sposób szorstki i gwałtowny?
• Czy plotkowałem?
• Czy angażowałem się w próżne paplaniny, które prowadzą tylko do marnowania czasu, swojego i cudzego?
• Czy szukałem okazji do tego, by pobudzać innych przez zachęcające słowa?

8. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez wiedzę i oszustwo.

Jak wiadomo, wiedza jest potężnym narzędziem – a także niebezpieczną bronią, gdy bywa używana w złym celu.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy w niektórych sytuacjach wykorzystywałem wiedzę do oszukiwania innych?
• Czy korzystałem z wiedzy, by zwodzić samego siebie? To znaczy, czy racjonalizowałem czasami swoje złe uczynki?
• Czy wykorzystywałem czasami wiedzę do tego, by przechytrzyć ducha prawa?
• Czy wiedza służy mi czasami do tego, by się pokazać przed innymi i wywrzeć wrażenie?

9. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez skryte myśli.

W Talmudzie jest napisane, że „złe myśli (w pewnym sensie) są nawet gorsze niż złe uczynki”. To dlatego, że patrząc z duchowej perspektywy, myśli reprezentują wyższy wymiar ludzkiej aktywności. (Myśli są zakorzenione w duchowym świecie, uczynki zaś – w materialnej rzeczywistości.)

Zadaj sobie pytanie:

• Czy myślałem o innych ludziach w negatywny sposób albo czy życzyłem im czegoś złego?
• Czy wyobrażałem sobie czasami, że robię coś złego?

10. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez skrzywdzenie przyjaciela.

Przyjaźń jest jedną z najwyższych form ludzkich więzi. Gdy wychodzimy poza swoje sprawy i łączymy się z innymi, doświadczamy jedności Bożego wszechświata i przybliżamy świat do doskonałości.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy starałem się zaniechać swoich spraw, by pomóc przyjaciołom w oparciu o zobowiązania wynikające z bycia ich przyjacielem?
• Czy nie byłem czasem nieczuły na potrzeby mojego przyjaciela albo czy nie uraziłem jego uczuć?
• Czy wykorzystałem kiedyś to, że ktoś zaufał mi jako przyjacielowi?
• Czy sprawdzałem swoje e-maile albo prowadziłem drugą rozmowę przez telefon komórkowy, słuchając przyjaciela, któremu odmawiałem w ten sposób prawa do mojej całkowitej uwagi?
• Czy podejmowałem świadome wysiłki, by stać się lepszym przyjacielem?

11. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez nieszczere wyznanie.

Gdy w Jom Kippur wypowiadamy kolejne wersy modlitwy „Al-Chet”, delikatnie uderzamy się w serce – tak jakbyśmy chcieli powiedzieć, że to „namiętność i pożądanie” doprowadziły nas do tego błędu. Czy rzeczywiście to wyrażamy?

Zadaj sobie pytanie:

• Czy nie zdarzyło mi się nieszczerze kogoś przepraszać?
• Czy zobowiązywałem się, że się zmienię, bez szczerego zaangażowania, by to zrealizować?

12. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą gromadząc się w negatywnych celach?

Negatywna aktywność w pojedynkę jest już wystarczająco złą rzeczą. Jednak podobnie jak świeckie sądy traktują zorganizowaną przestępczość poważniej, tak samo i Bóg brzydzi się instytucjonalizacją złych obyczajów.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy byłem uczestnikiem regularnych spotkań grup, które omawiają złe rzeczy?
• Czy uczestniczyłem w spotkaniach, które prowadzą do złej działalności?
• Czy jestem wystarczająco dbały, by spotykać się jedynie z ludźmi o wysokiej moralności i etyce?

13. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą dobrowolnie i w sposób niezamierzony.

Dobrowolnie:

• Czy zdarzyło mi się „zgrywać”, żeby zademonstrować swoją niezależność od Boga?

W niezamierzony sposób:

• Czy popełniałem błędy na skutek niedbalstwa? Czy nie można ich było uniknąć?

14. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą poniżając rodziców lub nauczycieli.

Rodzice i nauczyciele są w naszym życiu pierwszymi osobami z autorytetem i w ramach społecznego porządku uczą nas, w jaki sposób okazywać szacunek Bogu i Jego micwot [przykazaniom]. Zanik szacunku względem rodziców i nauczycieli powoduje erozję moralnego rdzenia społecznego.

Zadaj sobie pytanie:

Rodzice:

• Czy myślę czasami pogardliwie o moich rodzicach?
• Czy zdarzyło mi się kiedyś zakomunikować im moje niezadowolenie z nimi związane?
• Czy podejmuję wysiłki, by docenić, jak wiele moi rodzice dla mnie uczynili?
• Gdybym to ja był rodzicem, czego oczekiwałbym od moich dzieci? Czy sam daję im to obecnie?
• Czy zwracam szczególną uwagę na potrzeby starszych osób?

Nauczyciele:

• Czy w pełni korzystam z możliwości uczenia się od rabinów i nauczycieli?
• Czy aktywnie szukam kierownictwa i porady mądrych ludzi?

15. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przy sprawowaniu władzy.

Bóg udziela każdemu dokładnie tego, czego potrzebuje, czy to bogactwa, czy inteligencji, czy powodzenia itp. Tylko wtedy, gdy wydaje nam się, że jesteśmy niezależni od Boga, staramy się dominować nad innymi dla osiągnięcia własnych korzyści.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy osiągam korzyści kosztem tych, którzy są słabsi, czy to fizycznie, czy ekonomicznie, czy politycznie?
• Czy manipulowałem kimś lub kogoś zastraszałem, by czynił coś, czego by nie chciał?

16. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez znieważenie Bożego imienia.

Jako „światło dla narodów” każdy Żyd jest posłańcem Bożym na tym świecie, odpowiedzialnym za projekcję pozytywnego obrazu.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy kiedyś nie zachowałem się w taki sposób, że spowodowało to umniejszenie czci i szacunku dla Boga?
• Czy nie zdarzyło mi się, że przez swoje postępowanie rzuciłem złe światło na to, co to znaczy być Żydem.
• Czy wykorzystywałem każdą sposobność, by uświadamiać innym piękno Tory?

17. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez głupie wypowiedzi.

Ludzie mają zwyczaj mówienia po to, by mówić. Gdy nam się nudzi, możemy chwycić za telefon i gadać, gadać, gadać. Nie mów bez celu. W każdej konwersacji zadaj sobie pytanie: Czy istnieje jakiś cel tej rozmowy? Czy uczę się czegoś? Czy się rozwijam? Jeśli nie jesteś w stanie zidentyfikować takiego celu, to prawdopodobnie go nie ma.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy marnowałem czas na rozmowy o zczych sprawach?
• Czy staram się dzielić słowami Tory przy każdej okazji?

18. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez wulgarną mowę.

Czy znalazłeś się kiedyś w towarzystwie, które zabawia się niesmacznymi żartami? To może stać się przez zaskoczenie i nagle jesteś wciągany w rozmowę, która zmierza w złym kierunku. Naucz się „zmieniać płytę”. Monitoruj swoją konwersację i gdy tylko zauważysz, że zbacza z właściwej drogi, pociągnij ją z powrotem, uprzejmie i delikatnie.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy skalałem swoje wargi wulgarną mową?
• Czy słuchałem wulgarnej mowy albo wulgarnych dowcipów?
• Czy protestowałem przeciwko wulgarności?
• Czy zawsze wyrażam się w sposób jak najbardziej przyjemny?

19. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą z powodu Jecer Hara (złej skłonności).

Jecer Hara to ów cichutki głos w środku każdego z nas, który stara się nas przekonać, żebyśmy dążyli do osiągnięcia materialnego komfortu kosztem wyższych, duchowych rozkoszy.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy byłem gnany cielesnymi popędami tak, że nie umiałem sobie poradzić?
• Czy badałem metody proponowane przez Torę, które pozwalają tak ukierunkować popędy, by służyły świętości?

20. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przeciwko tym, którzy wiedzą i tym, którzy nie wiedzą.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy krzywdziłem ludzi za ich plecami?
• Czy krzywdziłem ludzi patrząc im w twarz?

21. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą za sprawą przekupstwa.

Przekupstwo jest najbardziej przewrotną rzeczą, ponieważ często nie mamy świadomości, w jaki sposób wywiera ono wpływ na nasze decyzje. W słownictwie Tory łapówkarstwo jest równoznaczne z „zaślepieniem”.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy poszedłem na kompromis w sprawie mojej uczciwości i prawości z powodu pieniędzy?
• Czy ugiąłem się za cenę honoru i pochlebstwa?
• Czy zdarzyło mi się postąpić niewłaściwie dlatego, że szukałem poklasku?

22. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez wyparcie się i  składanie fałszywych obietnic.

Wyznacznikiem wielkości człowieka jest skrupulatne oddanie dla prawdy – niezależnie od trudności, kłopotów lub finansowych strat.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy okłamywałem samego siebie?
• Czy okłamałem innych?
• Czy moja praca wymaga czasami, żebym kłamał?
• Czy racjonalizowałem czasami dopuszczalność „białego kłamstwa?

23. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez złośliwe wypowiedzi (Laszon Hara).

Mówi się, że wielcy ludzie rozmawiają o ideach, średni o miejscach i rzeczach, a mali o osobach. Plotki wywołują spory i podziały między ludźmi – rozrywają związki, dzielą rodziny, a nawet całe społeczności. Dobrze napisał król Salomon: „Śmierć i żywot jest w mocy języka” (Śmierć i żywot jest w mocy języka, a kto go miłuje, będzie jadł owoce jego.Przyp. 18:21).

Zadaj sobie pytanie:

• Czy lubię plotki?
• Czy słysząc plotki, akceptuję je jako prawdę, czy zachowuję powściągliwość w ocenie?
• Czy znalazłem czas, żeby rozważyć żydowskie prawa, mówiące o tym, jak unikać Laszon Hara?

24. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez szyderstwo (albo wyśmiewanie się).

Zadaj sobie pytanie:

• Czy szydziłem i kpiłem z poważnych spraw?
• Czy urządzałem sobie żarty z osób, które uważam za mniej inteligentne czy atrakcyjne?
• Czy wzruszałem ramionami na konstruktywną krytykę, uznając ją za bez znaczenia?

25. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą w sprawach zawodowych.

Prawość jest cechą charakteryzującą wielkich ludzi. W Talmudzie jest napisane, że pierwsze pytanie, jakie zostanie zadane człowiekowi po przybyciu do raju, będzie brzmiało: Czy byłeś uczciwy w interesach?

Zadaj sobie pytanie:

• Czy byłem skrupulatnie uczciwy we wszystkich moich transakcjach finansowych?
• Czy nie byłem okrutny przy próbach pokonania konkurencji? Czy szukałem możliwości, by sobie zapewnić pracę, ale jednocześnie pozwolić innym, aby mogli prosperować?
• Czy wybierałem taką karierę zawodową, która pozostawia mi wolność ubiegania się w równym stopniu o moje osobiste i duchowe cele?
• Gdy osiągałem sukces zawodowy, czy okazywałem wdzięczność Bogu za to, że dał mi tego dokonać?

26. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą w sprawach jedzenia i picia.

Jedzenie jest tak istotną częścią ludzkiej aktywności, że rabini mówią, iż wszystkie cechy ludzkiego charakteru ujawniają się przy stole.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy jadłem po to, by zdobywać energię potrzebną do wypełnianie micwot [przykazań], czy też jadłem tak, by zaspokoić zwierzęce pragnienia?
• Czym zajmowałem się podczas jedzenia? Czy czytałem gazetę i oglądałem telewizję, czy też prowadziłem sensowne rozmowy?
• Czy ze wszystkich sił starałem się jeść koszerne pokarmy?
• Czy wyrażałem wdzięczność Bogu za zapewnienie mi jedzenia?
• Czy jadłem za dużo?
• Czy jadłem niezdrowe pokarmy?
• Czy marnowałem żywność?

27. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez odsetki i zdzierstwo.

Osiąganie finansowych korzyści dlatego, że ktoś popadł w ubóstwo, dowodzi ubóstwa charakteru. To dlatego Tora zabrania pożyczania pieniędzy innym Żydom na procent.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy osiągnąłem zyski w rezultacie czyjegoś nieszczęścia lub upadku?
• Czy jestem chciwy?
• Czy jestem skąpy?
• Czy czuję się odpowiedzialny za wysiłki na rzecz zaspokajania potrzeb innych?
• Czy podobają mi się zakazy Tory odnośnie pobierania odsetek? Czy rozważałem te prawa?

28. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez arogancję.

Charakteryzując Mojżesza, Tora mówi, że „był mężem najpokorniejszym ze wszystkich ludzi” (4 Mojż. 12:3). Pokora jest kluczem duchowego wzrostu, ponieważ pozwala nam tworzyć w naszym życiu miejsce dla innych – oraz dla Boga.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy sprawiłem, że ktoś poczuł się poniżony, bym ja mógł wywyższyć samego siebie?
• Czy ubieram się i wypowiadam w taki sposób, by zwrócić na siebie szczególną uwagę?
• Czy przechodząc przez drzwi, zwykle jestem pierwszy, czy przepuszczam najpierw innych?

29. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez spojrzenia.

Czasami możemy skrzywdzić kogoś nie wypowiadając ani słowa. Na przykład w Talmudzie rozważana jest bezprawność gapienia się na czyjś dom czy podwórko.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy w niedotyczących mnie sprawach wtrącałem się w prywatne życie innych osób?
• Czy gapiłem się na wypadek, który zdarzył się na autostradzie?
• Czy spoglądałem na osoby przeciwnej płci w niewłaściwy i pozbawiony szacunku sposób?
• Czy sygnalizowałem pogardę względem innych osób przez „przewracanie oczami”?

30. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez niekończące się gadulstwo.

Często czujemy się niezręcznie, gdy zapada cisza, i wypełniamy czas bezsensowną gadaniną. Tymczasem Tora poucza nas, że w brzmieniu ciszy można odnaleźć Boga łatwiej niż w czymkolwiek innym.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy uczestniczę w rozmowach pozbawionych znaczących treści?
• Czy myślę, zanim coś powiem, i czy ważę dokładnie swoje słowa?
• Czy podaję dalej bezmyślne e-maile i przesyłam elektronicznie banalne treści?
• Czy dbam o koncentrację w czasie wypowiadania modlitw i błogosławieństw?

31. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez wyniosłe oczy.

W Talmudzie jest napisane, że oczy człowieka są „oknem duszy”. Arogancka osoba jest określana jako mająca „wyniosłe oczy”.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy moimi spojrzeniami sygnalizuję ludziom ciepło i troskę?
• Czy unikałem współdziałania z niektórymi osobami dlatego, że wydawało mi się, iż są dla mnie zbyt mało ważne?
• Czy moje sprawy i relacje nie ucierpiały z tego powodu, że moje ego jest zbytnio nadęte?

32. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą z powodu hardego (spiżowego) czoła.

Talmud określa cechy, które powinny charakteryzować Żyda: uprzejmość, współczucie i wstyd. „Wstyd” oznacza tutaj uczucie skrępowania (zakłopotania) i wyrzutów sumienia, gdy robimy coś złego.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy rozważam moralne konsekwencje przed podjęciem trudnych decyzji?
• Czy studiowałem, co judaizm mówi na temat sumienia i moralności?

33. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez zrzucanie jarzma (tzn. przed odmowę przyjęcia odpowiedzialności).

Judaizm definiuje wielkość człowieka poprzez większy stopień odpowiedzialności. Daleko w dole jest to, czego potrzebuje każda istota ludzka – stąd przykłada się tak wielką wagę do promocji i rozwoju rodziny.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy przyjąłem odpowiedzialność za moją część spraw rodzinnych i czy chętnie pomagałem, gdy było to potrzebne?
• Czy wywiązuję się ze swoich zobowiązań względem przyjaciół?
• Czy jestem punktualny?
• Czy moi koledzy powiedzieliby o mnie, że jestem odpowiedzialny i można na mnie polegać?
• Czy biorę odpowiedzialność za problemy w mojej społeczności?
• Czy akceptuję wyjątkową odpowiedzialność, jaka spoczywa na Żydach w tym świecie?

34. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą w sądzie.

Tora podaje nam micwę [przykazanie], że należy być dan li kaf zechus – czyli sądzić lud łaskawie. Oznacza to na przykład, że gdy ktoś pojawia się gdzieś spóźniony o godzinę, to zamiast od razu pomyśleć, że jest nieodpowiedzialny, lepiej jest najpierw zbadać wszystkie okoliczności, a dopóki się wszystkiego nie wyjaśni, zakładać, że spóźnienie było wynikiem sytuacji, na którą ktoś nie miał wpływu.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy jest to moim zwyczajem, by oceniać ludzi w sposób łaskawy?
• Czy odwlekam z oceną aż do momentu, gdy dysponuję wszystkimi informacjami?
• Czy zdarza mi się czasami „osądzać” Boga w krzywdzący sposób?

35. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez usidlenie przyjaciela.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy zawiodłem zaufanie ludzi, którzy na mnie liczyli?
• Czy ujawniałem jakieś poufne informacje?
• Czy uzyskiwałem korzyści ze strony rodziny lub przyjaciół przez manipulowanie nimi tak, by wyświadczali mi przysługi?

36. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez zazdrość (dosł. przez „zawistne oko”).

Ktoś, kto ma „dobre oko”, będzie szczerze cieszył się z sukcesów innych, zaś osoba o „złym oku” będzie zazdrościła innym ich osiągnięć.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy byłem czasami poirytowany sukcesami innych, czy też odczuwam przy tym szczerą radość?
• Czy wydaje mi się, że inni nie zasługują na swoje sukcesy?
• Czy w głębi duszy pragnąłbym mieć to, co ma sąsiad?

37. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą z powodu lekkomyślności.

Czasami zdarza nam się zapominać, że życie jest poważną sprawą. Urodziliśmy się i umieramy. Co czynimy dla naszego życia? Czy skupiamy się na istotnych celach, czy też uganiamy się za błahostkami?

Zadaj sobie pytanie:

• Czy poświęcam czas na czytanie nieważnych części gazet albo na słuchanie głupstw w radiu?
• Czy spędzam czas z przyjaciółmi albo kolegami na omawianiu mało istotnych szczegółów sportu czy rozrywki?
• Czy tracę niezliczone godziny na bezsensowne przeglądanie Internetu bez określonego zamierzenia?
• Czy podchodzę z odpowiednim szacunkiem do zgromadzeń w synagodze i do nauki Tory?
• Czy wypowiadam się o biblijnych postaciach albo o bohaterach naszych żydowskich podań z należnym respektem?

38. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą ze względu na twardy kark.

W zapisach Tory Bóg określa lud żydowski jako naród „twardego karku”. W pewnym sensie jest to pozytywna cecha, gdyż oznacza ona, że niełatwo ulegamy kaprysom i modom. Jednak po jej negatywnej stronie może być tak, że stajemy się bezsensownie uparci.

Zadaj sobie pytanie:

• Jeśli mam udział w jakimś nieporozumieniu, to czy jestem najczęściej niespokojny i niezadowolony, zamiast zachować spokój i racjonalny stosunek do sprawy?
• Czy zawsze uważam, że mam rację? Czy pozwalam innym mówić jako pierwszym, czy też sam staram się najpierw zabrać głos?
• Czy uważnie słucham drugiej strony?
• Czy byłem uparty i nie zachowywałem obiektywizmu tylko dlatego, że na czymś mi naprawdę zależało?

39. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą poprzez dążenie do zła.

Zadaj sobie pytanie:

• Gdy przestępowałem Torę, czy czyniłem to chętnie?
• Czy dążyłem do przestrzegania micwot [przykazań] z równym zapałem?
• Czy uspokajałem się, by wypowiedzieć błogosławieństwa i modlitwy?
• Czy po wykonaniu pewnych zobowiązań, wybiegałem w pośpiechu?

40. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez mówienie ludziom tego, co inni o nich powiedzieli.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy podsycałem spory i nastawiałem jednych ludzi przeciwko drugim?
• Czy zdradzałem sekrety?
• Czy rozważałem żydowskie prawa zakazujące takiej mowy?

41. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez składanie próżnych przysiąg.

Jedno z dziesięciu przykazań mówi, by nie brać imienia Bożego nadaremno. Integralną częścią naszej relacji z Bogiem jest postawa okazywania Mu odpowiedniego szacunku.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy byłem wystarczająco uważny, by nie wypowiadać w przypadkowych okolicznościach Bożego imienia (albo jeszcze gorzej używać go w takich powiedzeniach jak np. „jak B... kocham”).
• Gdy wspominam Boże Imię w błogosławieństwach i modlitwach, czy skupiam się na głębokim jego znaczeniu?
• Czy zdarzyło mi się przysięgać lub fałszywie coś obiecywać powołując się na Boże Imię?

42. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez bezpodstawną nienawiść.

W Talmudzie jest napisane, że tym, co najbardziej przyczyniło się do naszego długiego i gorzkiego wygnania, była nienawiść między Żydami. I odwrotnie, żydowska jedność i szczera, braterska miłość między nami jest tym, co przyspieszy nasze odkupienie.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy okazałem brak szacunku dla Żydów, którzy różnią się ode mnie w pewnej mierze pod względem praktyki czy filozofii?
• Gdy nie zgadzam się z kimś w jakiejś sprawie, to czy przenoszę niechęć do pewnego poglądu na osobę, która go reprezentuje?
• Gdy widziałem, że mój brat Żyd czyni zło, czy nienawidziłem tylko jego uczynku, czy też rozciągałem swoją niechęć także na osobę, która go wykonuje?
• Gdy ktoś mnie skrzywdził, czy byłem żądny odwetu?
• Jeśli ktoś mnie krzywdzi, czy zachowuję do niego urazę?

43. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez wyciągnięcie ręki.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy wyciągałem rękę, by dotykać rzeczy, które do mnie nie należą.
• Czy wyciągałem rękę do biednych i potrzebujących?
• Czy działałem ręka w rękę z niegodziwymi ludźmi?
• Czy przyłożyłem rękę do wspólnych społecznych projektów?

44. Za błędy, które popełniliśmy przed Tobą przez zamieszanie w sercu.

Nasi mędrcy mówią, że w rzeczywistości wszystkie błędy mają źródło w zamieszaniu serca. To dlatego w Jom Kippur, przypominając sobie tę listę „Al-Chet”, uderzamy się w piersi.

Zadaj sobie pytanie:

• Czy nie zdarzało mi się nie kończyć jakichś spraw z powodu lenistwa?
• Czy nie popełniałem błędów z tego powodu, że emocjonalnie nie akceptowałem tego, o czym rozumowo wiedziałem, że jest poprawne?
• Czy właściwie rozwinąłem moje priorytety i życiowe cele?
• Czy cały czas się na nich skupiam?

[Za te wszystkie błędy przepraszamy Cię, Boże przebaczenia, wybacz nam i przyjmij naszą pokutę.]

Opublikowano 22 maja 2002