Jeśli spojrzeć na składniki kadzidła, jakie Bóg nakazał Mojżeszowi sporządzić do palenia na złotym ołtarzu w Przybytku, różne przekłady Biblii podają różne nazwy.

Tłumaczenia trzech z nich są w miarę jednolite: żywica/balsam, galban i kadzidło. Czwarty oddawany jest bardzo różnie: onych, onycha, morski goździeniec, rociczka, onyks, muszelki, goździki, pachnące ziele.

Minionej jesieni w drodze do Yellowstone zatrzymaliśmy się w Valley City, wbrew szumnemu „City” w nazwie niezbyt wielkim miasteczku w Północnej Dakocie. Koło siedem tysięcy mieszkańców – trzynaste pod względem liczby ludności miasto w stanie!

I odszedł Kain sprzed oblicza Pana, i zamieszkał w ziemi Nod, na wschód od Edenu. – 1 Mojż. 4:16

W komentarzach pojawiła się niedawno wzmianka o ziemi Nod w kontekście raju - tam właśnie zamieszkał Kain po zabiciu brata i rozmowie o tym zdarzeniu z Panem Bogiem.

Z Edenu zaś wypływała rzeka, aby nawadniać ów ogród, i stamtąd się rozdzielała, dając początek czterem rzekom. – 1 Mojż. 2:10

W jednym z licznych kostarykańskich parków narodowych, zlokalizowanym w rejonie wulkanu Tenorio,  płynie Rio Celeste – Rzeka Niebiańska, nazwana tak ze względu na swoje niezwykłe, błękitne zabarwienie. „Szkiełko i oko” wyjaśnia, że to kwestia minerałów – krzemu i glinu, oraz tlenu; lokalne legendy powiadają zaś, że kiedy Bóg skończył malować niebo błękitem, wypłukał pędzle w rzece spływającej ze zbocza wulkanu.

A nie zapominajcie dobroczynności i pomocy wzajemnej; takie bowiem ofiary podobają się Bogu – Hebr. 13:16

Pewnej letniej niedzieli wybrałyśmy się z wnuczką Alicją do „Compassion Tent” – prezentacji przygotowanej przez grupę, która sponsoruje dzieci w ubogich krajach, by miały dostęp do nauki i ogólnie trochę lepszego życia, wprowadzając je jednocześnie w zagadnienia biblijne.

Część rozległej pustyni Mojave, mieszczącej się głównie w Kalifornii, ale sięgającej też do Utah, Nevady i Arizony, wydzielona jest jako park narodowy Joshua Tree, chroniący skupiska ciekawych roślin nazywanych potocznie „drzewkami Jozuego”. Botanicznie rzecz biorąc, chodzi o jukkę krótkolistną (Yucca brevifolia), przedstawicielkę rodzaju z rodziny agawowatych, obejmującego około 50 gatunków bylin, krzewów i drzew.

Bóg wprawdzie puszczał płazem czasy niewiedzy, teraz jednak wzywa wszędzie wszystkich ludzi, aby się upamiętali – Dzieje Ap. 17:30.

W rozważaniach nad Dziejami Apostolskimi skończyliśmy właśnie pierwszą podróż misyjną apostoła Pawła. Minęliśmy po drodze Listrę, gdzie tłum na uzdrowienie chromego zareagował uznaniem Pawła i Barnaby za bogów. Apostoł oczywiście ostro protestuje:

[Barnaba i Saul], wysłani przez Ducha Świętego, udali się do Seleucji, stamtąd zaś odpłynęli na Cypr – Dzieje Apostolskie 13:4

W naszej małej polskiej grupie zastanawialiśmy się ostatnio nad 13 rozdziałem Dziejów Apostolskich. Zanim jeszcze dotarliśmy do jego drugiej części, zawierającej mowę apostoła Pawła skierowaną do Żydów w antiochijskiej synagodze, już pierwsze dwanaście wersetów – zdawałoby się, że prosty, zwięzły opis wydarzeń – dostarczyło wielu ciekawych informacji.

O, jak liczne są dzieła twoje, Panie! Tyś wszystko mądrze uczynił. – Psalm 104:24

Odbyliśmy niedawno nocną wyprawę do niedalekiego ogrodu botanicznego, żeby poznać za pomocą własnych zmysłów osobliwą roślinę – dziwidło olbrzymie, Amorphophallus titanum. Kwitnie ono bardzo rzadko i krótko zarazem, ledwie kilkadziesiąt godzin, jedną noc. Wydziela przy tym bardzo nieprzyjemną woń przypominającą zapach gnijącego mięsa, by zwabić padlinożerne chrząszcze dokonujące zapylenia.

Tel Dan. Spodziewamy się wzgórza kryjącego ruiny – wszak tel albo też tell czy tall to hebrajskie słowo, które przekształciło się w uniwersalne pojęcie archeologiczne oznaczające kopiec, gdzie przez wieki narastały warstwy pozostałości po osadach, burzonych i odbudowywanych na gruzach. Takie wzniesienia istnieją w Beer Szewie, Hazor, Megiddo i wielu innych miejscach.

Wróciliśmy niedawno do rozważania Księgi Przypowieści, odłożonej tymczasowo na bok na korzyść kilku nowotestamentalnych listów, i od razu w pierwszych omawianych wersetach pojawiły się ciekawostki. Czytamy mianowicie takie słowa:

Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę. – Przyp. Sal. 20:26

Kontynuacja tekstu: Tu działy się cuda (1)

Kfar Nahum to niestety nie tylko optymistyczne i wzruszające historie uzdrowień i nauczania. Wraz z Chorazynem i Betsaidą zostało ono ostro skrytykowane przez Pana za to, że pomimo cudów i Jego słów nie wykorzystało swojej szansy, postępując gorzej, niż miasta znane z bezbożności. Dziś po wszystkich trzech pozostały jedynie ruiny – od dawna nikt ich nie odbudowuje.

Wizytę w Kafarnaum – Kfar Nahum czyli wiosce pocieszenia – przewodniczka zaczęła od stwierdzenia, że to jedno z bardzo nielicznych miejsc, o których wiadomo, że Pan Jezus naprawdę TU był. To nie „tradycyjne miejsce”, które oznacza, że dane zdarzenie miało prawdopodobnie miejsce gdzieś w okolicy. To prawdziwa lokalizacja Kafarnaum – choć wiele spośród widocznych tu ruin datuje się na późniejsze stulecia, stoją tu, gdzie istniały podobne budowle za czasów Chrystusa.

Pierwszą prawdziwą atrakcją jordańskiej części naszej wyprawy była góra Nebo. Wyjechaliśmy z hotelu w pobliskiej Madabie w zupełnych ciemnościach – i tak nie dało się spać po pierwsze z powodu zmiany czasu (osiem godzin!), a po drugie muezzin z niedalekiego meczetu oznajmił dźwiękiem nie znoszącym sprzeciwu, że zbliża się świt.

Kiedy wyjeżdżaliśmy na wycieczkę do Izraela, wiadomo było, że trzeba się przygotować na to, że niektóre punkty programu trzeba będzie wyciąć – taka jest tam sytuacja. I rzeczywiście - okazało się, że nie wejdziemy na Górę Oliwną skąd ogląda się najsłynniejszą panoramę starego miasta. I nie zobaczymy ogrodu Getsemane, bo cały ten rejon jest zamknięty dla turystów ze względu na wynikłe dopiero co zamieszki. Palestyńczyk zaatakował nożem grupę policjantów i kilku zranił.  Ponieważ zignorował ostrzeżenia, został, jak określono to w mediach, "zneutralizowany".

Nocą z trzeciego na czwartego kwietnia dość spontanicznie podjęliśmy wycieczkę do chicagowskiego planetarium, które z okazji zaćmienia Księżyca zorganizowało swego rodzaju „noc otwartą". Na placu przed budynkiem udostępniono publiczności przenośne teleskopy nastawione na naszego satelitę, na trawnikach i stopniach rozsiedli się pozawijani w koce i kołdry amatorzy wspólnego oglądania zaćmienia.

Sto odsłon ePatmosu. Setka piątkowych wieczorów, kiedy w ramach preludium do weekendu można podejść do stołu zastawionego coraz to nowymi smakowitymi daniami. W moim przypadku ów stół pojawia się jeszcze przed południem, kiedy dominującym meblem jest raczej biurko w pracy; zawsze jednak można na szybko zaglądnąć, co nowego przygotowano. Trzeba tylko pamiętać w okolicy zmiany czasu z letniego na zimowy i odwrotnie, że przez kilka tygodni Patmos odsłoni się nie o jedenastej, tylko o dziesiątej albo dwunastej, bo przesuwanie wskazówek zegarów nie dzieje się w Polsce i w USA jednocześnie.

Pan ma powód do skargi na mieszkańców kraju: Nie ma w kraju ani wierności, ani miłości, ani poznania Boga. Jest natomiast krzywoprzysięstwo, kłamstwo, zabójstwo, kradzież, cudzołóstwo, rabunek, morderstwa idą za morderstwami. Dlatego kraj okrywa się żałobą i mdleją wszyscy jego mieszkańcy (Oz. 4:1-3).

Podczas wyprawy na Wschodnie Wybrzeże mieliśmy możliwość szybkiej powtórki z czterech wieków historii Stanów Zjednoczonych: od Plymouth w Nowej Anglii, dokąd w 1620 roku przypłynął ze 102 pielgrzymami na pokładzie niewielki żaglowiec Mayflower, poprzez Nautilusa, łódź podwodną o napędzie atomowym, aż po start LADEE – sondy do badania atmosfery Księżyca.

Kontynuacja tekstu: Jak ptak w klatce (1)

W pierwszej części rozważań o Hiskiaszu i Sennacherybie zapoznaliśmy się z historią zapisaną w Biblii. Poniżej wracamy do kroniki na graniastosłupie przechowywanym w chicagowskim Instytucie Orientalnym, która to kronika przedstawia te wydarzenia nieco inaczej:

...aby rokrocznie święcili czternasty dzień miesiąca Adar i piętnasty dzień tegoż miesiąca jako dni, w których Żydzi zyskali spokój od wrogów swoich, i jako miesiąc, w którym troska zamieniła im się w radość...
Księga Estery 9:21, 22

W minioną środę wieczorem zaczęło się święto Purim upamiętniające wydarzenia z Księgi Estery. Podobnie jak w przypadku innych żydowskich świąt, i tu przygotowuje się tradycyjne potrawy – między innymi trójkątne ciasteczka zwane hamantaszen, a w języku hebrajskim oznei Haman.

Mieliśmy niedawno możliwość odwiedzić Instytut Orientalny – muzeum starożytności przy University of Chicago. Eksponatów w nim mnóstwo, choć nie jest zbyt duże, szczególnie w porównaniu z takimi chicagowskimi molochami jak Instytut Sztuki czy Muzeum Nauki, gdzie bez trudu można spędzić cały dzień. Oriental Institute to wyprawa w sam raz na niedzielne popołudnie. Nazwa jest na pierwszy rzut oka nieco myląca, bo kojarzyć się może z Chinami czy Japonią, ale jednak chodzi o BLISKI Wschód, czyli w sam raz okolice dla kogoś zainteresowanego Pismem Świętym.

Historia narodu izraelskiego obfituje w sytuacje, kiedy wybrany lud próbował chodzić swoimi ścieżkami, nie zważając na przymierze zawarte z Panem Bogiem. Spotykało go za to mniej lub bardziej srogie karanie i choć w naszym przypadku konsekwencje pewnie nie będą aż tak natychmiastowe czy drastyczne – wszak wielu Izraelitów na skutek nieposłuszeństwa poniosło śmierć niedługo po popełnieniu wykroczenia – historie te stanowią również lekcję na dziś.

Jeszcze niedawno żyliśmy w przekonaniu, że zero stopni Fahrenheita (-18°C) to głębia zimna nie do wytrzymania. Już nawet kilkanaście stopni nad zerem straszyło – dopóki pewnego styczniowego dnia nie ogłoszono, że w porze wyjścia do pracy temperatura „stojąca”, jak sobie ją domowo nazywamy, wyniesie -29°C, ale ponieważ razem z ochłodzeniem wir polarny sprowadzi wiatry, to mrozu odczuwalnego będzie -44.

W Psalmie 90:12 zapisano słowa wypowiedziane przez Mojżesza:

Nauczże nas obliczać dni naszych, abyśmy przywiedli serce do mądrości. (BG)
Naucz nas liczyć dni nasze, abyśmy posiedli mądre serce!  (BW)
Naucz nas liczyć dni nasze, abyśmy osiągnęli mądrość serca. (BT)

Kontynuacja tekstu: Niech będzie światłość

W chicagowskiej synagodze oprócz dużego witraża w sali nabożeństw jest i drugi, o wiele mniejszy, umieszczony w łagodnie wznoszącym się korytarzu prowadzącym od wejścia z ulicy na piętro. Jego temat to żydowski kalendarz, a na Księżycu zapisano tematyczny werset z 2 Księgi Mojżeszowej 12:2: „Miesiąc ten będzie wam początkiem miesięcy”.

Kontynuacja tekstu: Niech ci błogosławi Pan

W poprzednim odcinku relacji z chicagowskiej synagogi wspomnieliśmy krótko o wspaniałym witrażu zajmującym całą wschodnią ścianę głównej sali. Dziś podejdziemy bliżej i spojrzymy na poszczególne motywy umieszczone w tym dziele.

Raz do roku Fundacja Architektury organizuje w Chicago Festiwal Otwartych Drzwi – ponad sto pięćdziesiąt budynków zwykle niedostępnych dla szerszej publiczności albo też dostępnych jedynie w ograniczony sposób otwiera swe podwoje i w asyście fundacyjnych wolontariuszy można je obejrzeć. Skorzystaliśmy z okazji i powędrowaliśmy do synagogi w samym centrum – Chicago Loop Synagogue.

Zabieramy się wkrótce za studiowanie Proroctwa Sofoniasza; krótkiego, ale – jak wszystkie inne księgi – pełnego interesujących szczegółów, które niekiedy nie są dla nas oczywiste na skutek tego, że nie każdą informację udaje się zawrzeć w przetłumaczonym tekście.

Serce człowieka obmyśla jego drogę, lecz Pan kieruje jego krokami. - Przypowieści 16:9

Wróciliśmy niedawno ze Szczyrku, gdzie spędziliśmy błogosławiony tydzień radując się społecznością, nauką, śpiewem na chwałę Panu Bogu. Możliwe, że dla niektórych z nas spotkanie to przerosło nawet oczekiwania; inni może niepokoili się nieco, jak to będzie w tak wielkiej, ponadtysiącosobowej grupie, ale Pan obficie pobłogosławił prace nad organizacją konwencji i wszystko zgrabnie się ułożyło.

Rozważaliśmy niedawno drugi List świętego Jana i zatrzymaliśmy się na chwilę nad jednym z początkowych wersetów:

Łaska, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca i od Jezusa Chrystusa, Syna Ojca, niechaj będzie z nami w prawdzie i w miłości.

Kontynuacja tekstu: Miedź albo nie miedź (2)

Dolina Timny to miejsce, gdzie od tysiącleci wydobywa się miedź – zajmowali się tym między innymi Amalekici, Madianici, Egipcjanie i Rzymianie. Wykopaliska archeologiczne potwierdzają, że miało tam również miejsce „zlewanie miedzi” czyli wytop metalu. Pierwsze badania naukowe zaczęto prowadzić w połowie XIX wieku i od tamtej pory odkryto wiele osad o charakterze metalurgicznym, a w nich piece, przyrządy związane z procesem wytapiania miedzi, miedziane narzędzia i ceramikę.

Kontynuacja tekstu: Miedź albo nie miedź (1)

Bóg twój prowadzi cię do ziemi tej dobrej, (...) w której bez niedostatku jeść będziesz chleb, (...) a z jej gór miedź kopać będziesz. (5 Mojż. 8:7-9)

Kontynuując temat miedzi i jej stopów w Starym Testamencie zaczęty w bardziej teoretycznym rozważaniu, wybierzemy się dziś na wycieczkę na południe Izraela – do Timna Park, gdzie od tysiącleci wydobywa się miedź.

Przy okazji malowania modelu Przybytku na szkółkę na nadchodzącej konwencji pojawiło się pytanie o metale użyte do wykonania konstrukcji budowli oraz wszelakich większych i mniejszych sprzętów, szczególnie w kontekście rozbieżności między słownictwem polskim i angielskim.

Skały urwiste są schronieniem dla góralków. (Psalm 104:18)

Gdyby zadać znienacka pytanie: co, według Biblii, jest mędrsze nad mędrców? – być może nie od razu przyszłaby nam do głowy odpowiedź, że paradoksalnie chodzi o stworzenia, które spotykamy na co dzień, a czasem wręcz uważamy je za szkodniki lub przynajmniej utrudnienie.

W tobie mam nadzieję, Panie! W rękach twoich są czasy moje. Psalm 31:15-16

Nasza wnuczka zaczyna właśnie „ogarniać” czas. Z koszyka ze słowami wyciąga raz po raz określenia typu: wczoraj, ostatnim razem, jutro, w piątek. Dumna z nowopoznanej terminologii wymawia te wyrazy z naciskiem i wielkim przekonaniem – bylibyśmy wnet skłonni uwierzyć, że dana rzecz rzeczywiście miała miejsce wczoraj, ale znakomicie wiemy, że Ala ma na myśli zeszłą niedzielę albo w ogóle jakąś bardziej odległą przeszłość. Dziewczynka zapowiada też wiele rzeczy na jutro – i nie prostujemy tego, choć też wiadomo, że nie o jutro chodzi, tylko o jakiś czas w przyszłości. Bo w najogólniejszym zarysie Ala jest bezbłędna – wczoraj to zawsze przeszłość, jutro dopiero nastąpi. Reszta klocków pewnie za jakiś czas sama się ułoży.

Czy krokodyla zdołasz złapać na wędkę? Ijob 40:25 (BW)

Kiedy tłumacz dociera do cytatu, często ma chwilę oddechu – wystarczy skopiować i wkleić tekst po ewentualnym sprawdzeniu, który polski przekład najbliższy jest obcojęzycznego oryginału. Bywa jednak (jak już widzieliśmy w przypadku Góry Hermon), że zamiast tego trzeba przeprowadzić całe dochodzenie, zanim podejmie się decyzję w pozornie prostej sprawie.

Amarant to dla mnie jedno z tych egzotycznych słów, które mieszkają w szufladzie pamięci razem z adamaszkiem, bisiorem dwakroć farbowanym, purpurą, mirrą, złotogłowiem, anyżkiem i cynamonem. Szuflada pachnie intensywnie i mieni się barwami pracochłonnie przenoszonymi na bogate tkaniny. Kojarzy mi się ze sklepem kolonialnym, gdzie na półkach spoczywają towary z zamorskich krain.

Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią. - Przypowieści Salomona 3:20

Dzisiejsza wędrówka pod hasłem „Z pamiętnika tłumacza” zabierze nas w północne strony Izraela, ku górze Hermon. W pewnym artykule o Psalmie 133 znalazło się następujące zdanie:

Kontynuacja tekstu: Śladami chrzanowskich Żydów (I)

W pierwszej części naszego spaceru dotarliśmy na podwórko przy ul. Świętokrzyskiej 9, gdzie stoi budynek, w którym przed wojną mieściła się żydowska szkoła. Wychodzimy teraz z podwórka z powrotem na ul. Świętokrzyską i skręciwszy z bramy w lewo, dochodzimy do ul. Sądowej, którą należy podejść nieco pod górkę. Przy skrzyżowaniu z ul. Jagiellońską zobaczymy parking – to miejsce drugiej chrzanowskiej synagogi, zwanej Anchei Chail. Budynek powstały w roku 1908, a zdewastowany przez Niemców rozebrano po zakończeniu wojny.

Żydzi byli obecni na terenach Chrzanowa już kilkaset lat temu. Najstarsza wzmianka pochodzi z akt miejskich z 1590 r. i mówi o Żydzie Jakubie, właścicielu lombardu. Gmina powstała w roku 1745, a nieco później założono cmentarz. W 1787 r. stanęła pierwsza synagoga.

Przed II wojną światową ludność żydowska stanowiła połowę mieszkańców miasta. Na każdym kroku napotkać można było należące do Żydów sklepy, kamienice, fabryczki, jak również instytucje użyteczności publicznej takie jak synagogi, szkoły czy wreszcie cmentarz. Dziś, oczywiście, większość tych budynków przepadła lub zmieniła właścicieli, ale pozostało sporo lepiej i gorzej zachowanych śladów. Zapraszam zatem na wycieczkę!

Jak co roku, drzewo rosnące kilkadziesiąt metrów od naszych drzwi zasypało trawnik wielkimi, brązowymi strąkami. W strąkach obecne są długie serie ziaren, eleganckich i brązowych, a nad łączką unosi się słodkawy, lekko sfermentowany zapach.

W języku angielskim drzewo to nazywa się honey locust. W najbardziej oczywistym przekładzie honey = miód, locust = szarańcza, ale że „miodowa szarańcza” brzmi raczej dziwnie, dosłowne tłumaczenie nie miałoby sensu. Trzeba poszukać polskiego odpowiednika, wspomagając się ewentualnie nazwą łacińską i na przykład z Wikipedii dowiedzieć się, że w naszej nomenklaturze to glediczja trójcierniowa czy też iglicznia trójcierniowa (Gleditsia triacanthos).

Abowiemci Bóg nie jest Bogiem zamieszania…
1 List do Koryntian 14:33

W zeszłym tygodniu Żydzi obchodzili święto Simchat Tora wyrażające radość płynącą z daru Bożego, jakim jest Tora. Wiąże się ono przede wszystkim z zakończeniem rocznego cyklu czytania Pięcioksięgu, dzielonego tradycyjnie na 54 tygodniowe fragmenty – paraszot. W dzień ów czyta się ostatnią część Piątej Księgi Mojżeszowej – po hebrajsku Dwarim – oraz pierwsze rozdziały Genesis, czyli Bereszit.

I spadł gwałtowny deszcz, i przyszła powódź, i wiatry wiały, i uderzyły na on dom, ale nie upadł, bo był założony na opoce. Ewangelia Mateusza 7:25

Podczas ostatniej wyprawy mieliśmy możliwość obejrzeć kilka latarni morskich, spoglądających na Atlantyk ze wschodniego wybrzeża północnoamerykańskiego kontynentu. Niektóre z nich rzeczywiście zbudowane są na tytułowym „szczycie skały” - jak West Quoddy, wysunięty najdalej na wschód punkt Stanów Zjednoczonych, albo Portland Head Light - osiemnastowieczna latarnia zamówiona przez Jerzego Waszyngtona, zbudowana – z jego polecenia – z kamieni z najbliższego otoczenia, możliwie najgospodarniej, jako że wczesny rząd miał bardzo ograniczony budżet.

Mowa wasza niech zawsze będzie przyjemna, solą okraszona... - List do Kolosan 4:6

Podczas niedawnego studium Przypowieści Salomona natknęliśmy się w Biblii Gdańskiej na ciekawe słowo: klatecznik. Jest ono intrygujące tym bardziej, że wpisanie go w znaną wyszukiwarkę internetową wyświetla niewiele rezultatów i większość z nich to powtarzające się cytaty z Biblii. Nie znajdzie się tu informacji o etymologii czy o szerszym zastosowaniu.

...abyście chodzili przystojnie przed Panem ku wszelkiemu jego upodobaniu, w każdym uczynku dobrym owoc przynosząc i rosnąc w znajomości Bożej. - List do Kolosan 1:10

Wydawało nam się, że dopóki rosną pomidory, uda się uniknąć zmian.

Pomidory – odkąd pamiętam – stanowiły ważną część naszego lata. Wysiewało się je na wiosnę, chuchało i dmuchało, przesadzało, wynosiło na balkon w celu zahartowania – aż wreszcie lądowały w szklarni (i trochę na zewnątrz, ale z tymi zawsze były problemy: choroby, robaki, schnące liście, istny przegląd ogrodniczych nieszczęść).

A synowie wasi będą się tułali po tej puszczy przez czterdzieści lat – 4 Mojż. 14:33

Czy widziałeś te sosny
tak dumnie wyniosłe,
Świerki niebotyczne
i dęby porosłe mchem brodatym

Ale ty, Panie! jesteś tarczą moją, chwałą moją, i wywyższającym głowę moją – Psalm 3:4

Czytając niedawno o Bar-Kochbie natrafiłam na informację, że pierwotnie nazywał się inaczej: urodził się mianowicie jako Szymon ben Kosiba, a przydomek Bar-Kochba nadał mu współcześnie żyjący mędrzec, rabin Akiba ben Josef. Przydomek ów w języku aramejskim oznacza „syn gwiazdy” i pochodzi z „Proroctwa o Gwieździe” zapisanego w 4 Księdze Mojżeszowej, gdzie Bileam zwraca się do króla Balaka i wypowiada między innymi takie słowa: Ujrzę go, ale nie teraz; oglądam go, ale nie z bliska; wynijdzie gwiazda z Jakuba i powstanie laska z Izraela, i pobije książęta Moabskie, i wszystkie syny Setowe – 4 Mojż. 24:17 (BG).

Boże! Poganie wtargnęli do dziedzictwa twego, znieważyli przybytek twój święty, Jeruzalem zamienili w rumowisko. Psalm 79:1

Przełom miesięcy tamuz i aw w kalendarzu żydowskim to trzy tygodnie pokuty – od 17 tamuz do 9 aw. W roku 2013 w naszym kalendarzu gregoriańskim przypada to właśnie teraz – od 25 czerwca do 16 lipca.

Na niewielkiej karaibskiej Wyspie św. Tomasza, w połowie wąskiej, stromej uliczki o wdzięcznej nazwie Crystal Gade, mieści się w sąsiedztwie innych budynków sakralnych niewielka synagoga. Nosi piękną nazwę – Zgromadzenie Błogosławienia, Pokoju i Dobrych Uczynków. Wśród innych świątyń wyróżnia ją to, że po przekroczeniu progu nasze nogi nie staną na kamiennej posadzce ani na deskach, lecz na piasku.

Tłumaczę ostatnio broszurkę, która co rusz wysyła mnie w podróż historyczno-geograficzną; internet z jednej strony jest świetnym narzędziem umożliwiającym szybkie sprawdzanie (i to w kilku źródłach – żeby decyzja opierała się na zeznaniach więcej niż jednego świadka), ale z drugiej – można zapuścić się w dżunglę faktów i ciekawostek, która niestety pożera czas. Jakież to jednak przyjemne!